تاريحتان سۇراقتار جاۋاپتارىمەن
اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى،
№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى
مۋحامبەدياروۆا التىنگۇل جولىمبەت قىزى
تاريحتان سۇراقتار جاۋاپتارىمەن
تاقىرىبى: قورىتىندىلاۋ.
ماقساتى: وقىعان ماتەريالدى جيناقتاپ، قورىتۋ، ماڭىزدى دەرەكتەر تۋرالى بىلىمدەردى بايىتۋ، نەگىزگى پروسەستەردى باستالۋىنان اياقتالۋىنا دەيىن قاداعالاۋ.
بۇل كەزەڭنىڭ وزىنە ءتان جانە ءبىر جاڭالىعى – جىبەك جولىنىڭ دامۋى، باسقا ەلدەرمەن قارىم - قاتىناسى. ورتا عاسىرلىق ساۋلەت ونەرى مەن عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ دامۋى دا وسى كەزەڭدى قامتيدى.
تاپسىرمالار رەتى.
ويىننىڭ كەزەڭدەرى:
“كىم جىلدام؟”
“ءبىلىمىڭدى سىناپ كور”
“ويلان تاپ”
“سەن بىلەسىڭ بە؟”
“تەست”
1 “كىم جىلدام؟”
1) جىبەك ساۋدا جولىنا «ۇلى» ءسوزىنىڭ قوسىلۋ سەبەبى:
شىعىس پەن باتىستى بايلانىستىردى
2) جىبەك جولىنىڭ باسى باستالاتىن ايماق:
جۇڭگو جەرىندەگى حۋانحە وزەنىنىڭ اڭعارىنان
3) جۇڭگو ەلىنەن العاش رەت جىبەك ارتقان كەرۋەندەر باتىسقا قاراي جولعا شىققان عاسىر:
ب. ز. ب. ءى ع. ورتاسى
4) جىبەك ساۋدا جولى ارقىلى ەرتە كەزدەن كوپ ەلگە تاراعان قازىرگى كەزگە دەيىن بازاردا ساتىلاتىن كوكونىس ءتۇرى:
- جۇڭگو نەمەسە بولگار بۇرىشى
5) جىبەك ءوندىرۋدى دامىتىپ، قىتايمەن باسەكەگە تۇسكەن ەل:
سوعدى
6) ۆيزانتيا شەبەرلەرىنىڭ جاساعان كۇمىس قۇمىرالار تابىلعان قالا:
تاراز
7) جىبەك جولىنىڭ حالىقارالىق قارىم - قاتىناس جاعىنان دامي باستاعان كەزەڭى:
ب. ز. ب. ءىى ع. ورتاسى
8) جۇڭگو يمپەراتورى ۋ - ءديدىڭ 138 جىلى جىبەك جولى ارقىلى باتىس ەلدەرىنە جىبەرگەن ەلشىلىگى قايتىپ ورالدى:
13 ج. كەيىن
9) جۇڭگو يمپەراتورى جىبەكتەن جاسالعان اشەكەيلى كيىمدەردى سىيلىق رەتىندە جىبەردى:
يران شاحىنا
10) ۇلى جىبەك جولى قاتىناسىنىڭ السىرەي باستاۋىنا اسەر ەتكەن باستى وقيعا:
حVءىى ع. باستاپ تەڭىز جولىنىڭ اشىلۋى
2. “ءبىلىمىڭدى سىناپ كور”
20ۇپاي
قاراحان مەملەكەتىنىڭ مەملەكەتتىك ءدىنى دەپ جاريالاعان كىم؟
مۇسا حان
30 ۇپاي
ايشا ءبيبى” كەسەنەسىن تۇرعىزعان حان
قارا حان
40 ۇپاي
اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان دانىشپان، ۇلى ويشىل ەنسيكلوپيديست عالىم.
ءابۋ ناسىر ءال - فارابي
50 - ۇپاي
ودان قالعان مۇرا “دانالىق كىتابى” – “ديۋاني - ي حيكمەت” كىتابى تۇرىك تىلىندە اراب الىپبيىمەن جازىلعان.
قوجا احمەت ياساۋي
جىلدار
20 ۇپاي
قاي جىلى ارابتار “ءدىن ءۇشىن سوعىس” دەگەن ۇرانمەن كورشى ەلدەردى جالاپ الا باستادى؟
633 ج
30 ۇپاي
اتلاح شايقاسىنىڭ بولعان جىلى؟
751 جىل
40 ۇپاي
ماحمۋد قاشعاريدىڭ ءومىر سۇرگەن جىلدارى؟
1030 - 1090 جج
50 ۇپاي
ءابۋ رايحان ءال - بيرۋني دۇنيەنىڭ گەوسەنترلىك جۇيەسىن كوپەرنيكتەن 500 جىل بۇرىن جانە دەنەلەردىڭ جەرگە تارتىلىسىن گاليلەي مەن نيۋتوننان قانشا جىل بۇرىن ايتىپ كەتكەن.
600 جىل
تەرميندەر
20 ۇپاي
شىعۋ تەگىن بەلگىلى ءبىر اڭمەن بايلانىستىراتىن ءدىني نانىم - سەنىم
توتەميزم
30 ۇپاي
ءدىني قۇرىلىس، بەلگىلى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە ءقابىر باسىنا تۇرعىزىلعان.
كەسەنە
40 ۇپاي
بور تاستى كۇيدىرۋ ارقىلى الىناتىن قۇرىلىس ماتەريالى. ول قالاۋ جۇمىسىنا جانە سىلاققا قولدانىلعان.
عانىش
50 ۇپاي
عيماراتقا ءسان بەرۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن شاعىن كوزە كىرپىش
تەرراكاتا
“ويلان تاپ”
ارىستان باب كەسەنەسى قايدا ورنالاسقان؟
جامبىل قالاسى
يسلام ءدىنى قاشان جانە قاي جەردە پايدا بولدى؟
VII عاسىردىڭ ورتاسىندا اراب ەلىندە پايدا بولعان
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزگى بەس پارىزى
1. بەس مەزگىل ناماز وقۋ.
2. ورازا ۇستاۋ
3. ساداقا بەرۋ.
4. يمان.
5. قاجىلىققا بارۋ
يسلام دىنىنىدەگى ەلدەر
سيريا، پالەستينا، ەگيپەت، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، ساۋد ارابياسى، ليۆان، ماروككو، ەفيوپيا ت. ب.
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزىن سالۋشى جانە ءدىننىڭ باستى قاعيداسى
ءدىننىڭ باستى قاعيداسى - بۇكىل الەمدى جاراتقان ءبىر اللاعا باس يۋ. نەگىزىن سالعان اللانىڭ جالعىز ەلشىسى مۇحاممەد پايعامبار
«تۇرىك تىلدەرىنىڭ سوزدىگى» («ديۋاني لۋعات ات - تۇرىك») شىعارماسىنىڭ اۆتورى كىم؟
ماحمۋد قاشعاري
" سەن بىلەسىڭ بە؟»"
ساندىك قولدانبالى ونەردە ويۋلى جانە كەڭىنەن پايدالانىلعان.
ءحى عاسىردا
عيماراتتاردى ورنەكتەپ، ساندەۋ ىسىنە ويۋلانعان كىرپىشتەر كەڭىنەن قولدانىلا باستادى.
ح ءى - ءحىى عاسىرلاردا
- بابادجا – قاتىن كەسەنەسى سالىنعان ۋاقىت
ح - ءحى عاسىرلاردا
ساۋلەتتى ءىرى قۇرلىستار سالىنا باستاعان.
ح – ءحىى عاسىرلاردا
ايشا ءبيبى كەسەنەسى سالىنعان.
ءحى – ءحىى عاسىرلاردا
ءامىر تەمىردىڭ بۇيرىعى مەن ارىستان باب، قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كەسەنەلەرى سالىندى.
ءحىV – حV عاسىرلاردا
تەست سۇراقتارى
وتىرار قالاسىندا تۋعان شىعىستىڭ اسا كورنەكتى عالىمى
ا) ءجۇسىپ بالاساعۇني ۆ) ءال - فارابي
ب) ءال - ماكديسي د) ماحمۋد قاشعاري
2. «ديۋاني لۋعات ات - تۇرىك» ەڭبەگىنىڭ اۆتورى
ۆ) ماحمۋد قاشعاري
3. قوجا احمەت ياساۋيدەن قالعان ۇلى مۇرا
ۆ) «ديۋان - ي حيكمەت»
4. عانىش دەگەن نە؟
ا) كۇيدىرىلگەن بور تاس.
5. ح - ءحىى عاسىرلاردا قانداي ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىستار سالۋ ءىسى ەرەكشە دامىدى؟
ا) ءدىني كەشەندەر
6. بەلگىلى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە ءقابىر باسىنا تۇرعىزىلعان ءدىني قۇرىلىس قالاي اتالادى؟
ءا) كەسەنە
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№3 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى
مۋحامبەدياروۆا التىنگۇل جولىمبەت قىزى
تاريحتان سۇراقتار جاۋاپتارىمەن
تاقىرىبى: قورىتىندىلاۋ.
ماقساتى: وقىعان ماتەريالدى جيناقتاپ، قورىتۋ، ماڭىزدى دەرەكتەر تۋرالى بىلىمدەردى بايىتۋ، نەگىزگى پروسەستەردى باستالۋىنان اياقتالۋىنا دەيىن قاداعالاۋ.
بۇل كەزەڭنىڭ وزىنە ءتان جانە ءبىر جاڭالىعى – جىبەك جولىنىڭ دامۋى، باسقا ەلدەرمەن قارىم - قاتىناسى. ورتا عاسىرلىق ساۋلەت ونەرى مەن عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ دامۋى دا وسى كەزەڭدى قامتيدى.
تاپسىرمالار رەتى.
ويىننىڭ كەزەڭدەرى:
“كىم جىلدام؟”
“ءبىلىمىڭدى سىناپ كور”
“ويلان تاپ”
“سەن بىلەسىڭ بە؟”
“تەست”
1 “كىم جىلدام؟”
1) جىبەك ساۋدا جولىنا «ۇلى» ءسوزىنىڭ قوسىلۋ سەبەبى:
شىعىس پەن باتىستى بايلانىستىردى
2) جىبەك جولىنىڭ باسى باستالاتىن ايماق:
جۇڭگو جەرىندەگى حۋانحە وزەنىنىڭ اڭعارىنان
3) جۇڭگو ەلىنەن العاش رەت جىبەك ارتقان كەرۋەندەر باتىسقا قاراي جولعا شىققان عاسىر:
ب. ز. ب. ءى ع. ورتاسى
4) جىبەك ساۋدا جولى ارقىلى ەرتە كەزدەن كوپ ەلگە تاراعان قازىرگى كەزگە دەيىن بازاردا ساتىلاتىن كوكونىس ءتۇرى:
- جۇڭگو نەمەسە بولگار بۇرىشى
5) جىبەك ءوندىرۋدى دامىتىپ، قىتايمەن باسەكەگە تۇسكەن ەل:
سوعدى
6) ۆيزانتيا شەبەرلەرىنىڭ جاساعان كۇمىس قۇمىرالار تابىلعان قالا:
تاراز
7) جىبەك جولىنىڭ حالىقارالىق قارىم - قاتىناس جاعىنان دامي باستاعان كەزەڭى:
ب. ز. ب. ءىى ع. ورتاسى
8) جۇڭگو يمپەراتورى ۋ - ءديدىڭ 138 جىلى جىبەك جولى ارقىلى باتىس ەلدەرىنە جىبەرگەن ەلشىلىگى قايتىپ ورالدى:
13 ج. كەيىن
9) جۇڭگو يمپەراتورى جىبەكتەن جاسالعان اشەكەيلى كيىمدەردى سىيلىق رەتىندە جىبەردى:
يران شاحىنا
10) ۇلى جىبەك جولى قاتىناسىنىڭ السىرەي باستاۋىنا اسەر ەتكەن باستى وقيعا:
حVءىى ع. باستاپ تەڭىز جولىنىڭ اشىلۋى
2. “ءبىلىمىڭدى سىناپ كور”
20ۇپاي
قاراحان مەملەكەتىنىڭ مەملەكەتتىك ءدىنى دەپ جاريالاعان كىم؟
مۇسا حان
30 ۇپاي
ايشا ءبيبى” كەسەنەسىن تۇرعىزعان حان
قارا حان
40 ۇپاي
اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان دانىشپان، ۇلى ويشىل ەنسيكلوپيديست عالىم.
ءابۋ ناسىر ءال - فارابي
50 - ۇپاي
ودان قالعان مۇرا “دانالىق كىتابى” – “ديۋاني - ي حيكمەت” كىتابى تۇرىك تىلىندە اراب الىپبيىمەن جازىلعان.
قوجا احمەت ياساۋي
جىلدار
20 ۇپاي
قاي جىلى ارابتار “ءدىن ءۇشىن سوعىس” دەگەن ۇرانمەن كورشى ەلدەردى جالاپ الا باستادى؟
633 ج
30 ۇپاي
اتلاح شايقاسىنىڭ بولعان جىلى؟
751 جىل
40 ۇپاي
ماحمۋد قاشعاريدىڭ ءومىر سۇرگەن جىلدارى؟
1030 - 1090 جج
50 ۇپاي
ءابۋ رايحان ءال - بيرۋني دۇنيەنىڭ گەوسەنترلىك جۇيەسىن كوپەرنيكتەن 500 جىل بۇرىن جانە دەنەلەردىڭ جەرگە تارتىلىسىن گاليلەي مەن نيۋتوننان قانشا جىل بۇرىن ايتىپ كەتكەن.
600 جىل
تەرميندەر
20 ۇپاي
شىعۋ تەگىن بەلگىلى ءبىر اڭمەن بايلانىستىراتىن ءدىني نانىم - سەنىم
توتەميزم
30 ۇپاي
ءدىني قۇرىلىس، بەلگىلى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە ءقابىر باسىنا تۇرعىزىلعان.
كەسەنە
40 ۇپاي
بور تاستى كۇيدىرۋ ارقىلى الىناتىن قۇرىلىس ماتەريالى. ول قالاۋ جۇمىسىنا جانە سىلاققا قولدانىلعان.
عانىش
50 ۇپاي
عيماراتقا ءسان بەرۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن شاعىن كوزە كىرپىش
تەرراكاتا
“ويلان تاپ”
ارىستان باب كەسەنەسى قايدا ورنالاسقان؟
جامبىل قالاسى
يسلام ءدىنى قاشان جانە قاي جەردە پايدا بولدى؟
VII عاسىردىڭ ورتاسىندا اراب ەلىندە پايدا بولعان
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزگى بەس پارىزى
1. بەس مەزگىل ناماز وقۋ.
2. ورازا ۇستاۋ
3. ساداقا بەرۋ.
4. يمان.
5. قاجىلىققا بارۋ
يسلام دىنىنىدەگى ەلدەر
سيريا، پالەستينا، ەگيپەت، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، ساۋد ارابياسى، ليۆان، ماروككو، ەفيوپيا ت. ب.
يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزىن سالۋشى جانە ءدىننىڭ باستى قاعيداسى
ءدىننىڭ باستى قاعيداسى - بۇكىل الەمدى جاراتقان ءبىر اللاعا باس يۋ. نەگىزىن سالعان اللانىڭ جالعىز ەلشىسى مۇحاممەد پايعامبار
«تۇرىك تىلدەرىنىڭ سوزدىگى» («ديۋاني لۋعات ات - تۇرىك») شىعارماسىنىڭ اۆتورى كىم؟
ماحمۋد قاشعاري
" سەن بىلەسىڭ بە؟»"
ساندىك قولدانبالى ونەردە ويۋلى جانە كەڭىنەن پايدالانىلعان.
ءحى عاسىردا
عيماراتتاردى ورنەكتەپ، ساندەۋ ىسىنە ويۋلانعان كىرپىشتەر كەڭىنەن قولدانىلا باستادى.
ح ءى - ءحىى عاسىرلاردا
- بابادجا – قاتىن كەسەنەسى سالىنعان ۋاقىت
ح - ءحى عاسىرلاردا
ساۋلەتتى ءىرى قۇرلىستار سالىنا باستاعان.
ح – ءحىى عاسىرلاردا
ايشا ءبيبى كەسەنەسى سالىنعان.
ءحى – ءحىى عاسىرلاردا
ءامىر تەمىردىڭ بۇيرىعى مەن ارىستان باب، قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كەسەنەلەرى سالىندى.
ءحىV – حV عاسىرلاردا
تەست سۇراقتارى
وتىرار قالاسىندا تۋعان شىعىستىڭ اسا كورنەكتى عالىمى
ا) ءجۇسىپ بالاساعۇني ۆ) ءال - فارابي
ب) ءال - ماكديسي د) ماحمۋد قاشعاري
2. «ديۋاني لۋعات ات - تۇرىك» ەڭبەگىنىڭ اۆتورى
ۆ) ماحمۋد قاشعاري
3. قوجا احمەت ياساۋيدەن قالعان ۇلى مۇرا
ۆ) «ديۋان - ي حيكمەت»
4. عانىش دەگەن نە؟
ا) كۇيدىرىلگەن بور تاس.
5. ح - ءحىى عاسىرلاردا قانداي ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىستار سالۋ ءىسى ەرەكشە دامىدى؟
ا) ءدىني كەشەندەر
6. بەلگىلى ادامداردىڭ قۇرمەتىنە ءقابىر باسىنا تۇرعىزىلعان ءدىني قۇرىلىس قالاي اتالادى؟
ءا) كەسەنە
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
