InfoHub Logo

- تاۋداعى قىزدى كوردىڭ بە؟ تاۋداعى قىزدى تانيسىڭ با؟ تاۋداعى قىز بار ەمەس پە...-دەگەن كىشكەنتاي كوركەمنىڭ تاۋسىز اۋىلداعى قايداعى تاۋدى ايتىپ، قايداعى تاۋ قىزىن ايتاتىنىن ەشقايسىمىز تۇسىنبەسەك تە، قايتا-قايتا قايتالانىپ مەزى ەتكەن سۇراعىنا "ءيا،جوق" دەپ  جاۋاپ بەرە سالۋشى ەدىك. كوركەم كوكەك ايىندا تورتكە كەلگەنمەن، ويى تىم جۇيرىك ايتقاندى بىردەن ۇعىپ الاتىن، ءھام ءوزى دە كوپ نارسەنى ويلاي الاتىن پىسىق قىز. وزىنەن ەكى-ۇش جاستاي ۇلكەن ەكى اعاسىنىڭ قاسىندا ءجۇرىپ، ءارى سولارمەن ىلەسىپ، ۇلداردىڭ اراسىندا جالعىز قىز بولىپ، ۇلدارشا ويناپ  ۇيرەنىپ كەتكەندىكتكەن بولار ءوزىن كەيدە ۇلدارعا ۇقساتىپ، سولاردىڭ ىستەگەن قىلىعىن قايتالاۋعا اۋەس. توپىراققا اۋناپ دالا ويىنىنا تويىپ، كەش باتا ۇيگە كىرىسىمەن، ۇيدەگى قوس اعاسىنا ۇرىنۋعا كوشەدى. قاشان كورسەڭ دە، ۇشەۋىنىڭ ءبىرىن-بىرى قۋالاپ، بىر-بىرىمەن الىسىپ-جۇلىسىپ ويناپ جۇرگەنى. وسىدان ءبىر ايداي بۇرىن سالىنىپ بىتكەلى ۇزاق تۇرىپ قالعان ۇيگە جاڭا كورشىلەرىمىز كوشىپ كەلدى. جاڭا كورشىلەرمەن تانىسۋدى ۇلگەرتپەي   قايعىلى حابار قارا بۇلتتاي ۇيىرىلە قالدى. كورشىمىزدىڭ جەتى جاسار ۇلى قازا بولعانىن ەستىگەندە جاعامىزدى ۇستادىق. راسىندا دا،ادام شوشىرىق جاعداي، ونىڭ ۇستىنە، بالاعا نە بولعانى دا بەلگىسىز. بۇل ءبىر جۇمباق، ءارى تىلسىم وقيعا... ارادا وتكەن ءبىراز كۇندەردەن كەيىن ويناپ جۇرگەن بالالاردىڭ اۋزىنان "قايتىس بولعان بالا..."  دەپ ايتىلىپ جۇرگەن ءسوزدى ەستىپ، نە دەرىمدى بىلمەدىم. اۋىل بالالارى وينايتىن، جاڭا ءۇيدىڭ ءدال جانىندا ۋلكەن ءۇيۋلى تۇرعان ساز بار بولاتىن. بالاسىن ىزدەگەن ءار انا ىزدەگەنىن وسىننان تابادى. ءبىر كۇنى كوركەم مەن ەكى اعاسى - بەك پەن ءاليدى ىزدەپ مەن دە وسى ءۇيۋلى تۇرعان سازعا كەلدىم. سازدا وتىرعان تاعى ءبىر قىزدى كورىپ تاڭ قالدىم: سەبەبى مۇندا كوركەمنەن باسقا قىز بولماۋشى ەدى. قىزدارعا جاقىنداي ءتۇستىم. بايقاسام، قولدارىنداعى ويىنشىق ىدىستارمەن، سازدان بالشىق جاساپ، ونى قامىرشا يلەپ، ءتىپتى، بالشىقتى الاقاندارىمەن دوڭگەلەتىپ كوتلەتتەرىن دە جاساپ، بىر-بىرىمەن كۇرەسىپ، جۇگىرىپ جارىسىپ جۇرگەن ۇلداردان وقشاۋلانىپ، تاۋداي بولىپ ۇيىلگەن سازدىڭ ەتەگىندە وتىرعان  ەكەۋىنە سۇيسىنە قاراپ ءبىراز تۇردىم.    
 -   ءشاي شەشيز بە؟ - دەدى كوركەمنىڭ قاسىندا وتىرعان، ماعان بەيتانىس كىشكەنتاي قىز.   
   -   ىشەمىن،- دەدىم مەن، پەرىشتەدەي اپپاق جۇزىنە زەر سالايىن دەپ تىزە بۇكتىم. كوركەم ەكەۋى دەرەۋ ىدىسقا قۇم تولتىرىپ ماعان ۇسىندى. كىپ-كىشكەنتاي ءۇش-تورت شامالاس قىزدىڭ ەكى شەكەسىنە تاعىلعان التىنداي بۇيرا، جىلتىر-سارى شاشى قوزعالعاندا، كوزدىڭ جاۋىن الىپ تۇر. جارقىراعان اپپاق ءجۇزى دە، جىلتىراعان التىن تۇستەس شاشى دا اينالاسىنا ساۋلە شاشىپ تۇرعانداي.                                                    -   كىمنىڭ قىزىسىڭ؟ قايدا تۇراسىڭ؟ اتىڭ كىم؟ - دەدىم، كوركەمنىڭ  جاڭا دوسىمەن تانىسۋ ءۇشىن، وعان سۇراقتاردى جاۋدىرا ءتۇسىپ. الگى قىز بوتاداي كوزدەرىن مەنىڭ كوزىمە قاراتىپ، ەندى-ەندى جاۋاپ قاتقالى جاتىر ەدى، ارت جاقتان ۇلدىڭ داۋىسى ەستىلدى:      
-     "قايتىس بولعان بالانىڭ" قارىنداسى،-دەدى ويناپ ءجۇرىپ سۇراعىمدى ەستىپ قالعان ءبىر كىشكەنتاي بالا. جۇرەگىم سۋ ەتە ءتۇستى.  
   -   ءتايت، ولاي ايتپاڭدار!..-دەپ جاتىرعانىم سول ەدى، بالالار قايتادان جۇگىرىپ،اساۋ ارعىماقتارشا جۇيىتكىپ سازدىڭ ارعى بەتىنە قاراي شاڭداتىپ جارىسا جونەلدى.    
  -  اتىم - ايزەرە، مىنا ۇيدە تۇيامىن،- دەپ ءدال ىرگەدەگى  ءوزىنىڭ ءۇيىن نۇسقادى.
- مەنىڭ اعام قايتىس بولعان جوق،- دەدى ول نازىك داۋىسپەن ءسوزىن جالعاپ،- ول تەك مىنا تاۋعا ءمىنىپ، اسپانعا شىعىپ تۇسە الماي قالدى. ەيتەڭ مەن دە وسكەسىن، ويمەلەپ، اسپانعا شىعىپ اعامدى الىپ كەلەم. وعان ءشاي بەيەم، كاتليت بەيەم،- كىشكەنتاي ءتورت جاسار قىزدان وسىنداي نارسە ەستيمىن دەپ ويلاماعان مەن اڭتارىلىپ قالدىم. ايتۋعا اۋزىما ءسوز دە تۇسپەدى. كوركەمنىڭ تاۋ دەپ جۇرگەنى وسى ساز ەكەنىن، ونى قوس قۇربىنىڭ كىپ- كىشكەتاي كوزدەرى الىپ تاۋداي كورەتىنىن، "تاۋداعى قىزدىڭ" كىم ەكەنىن ءدال وسى ساتتە ۇقتىم. قىزدارمەن ءبىراز شۇيىركەلەسىپ ءشاي ءىشىپ، كوتلەتتەرىنەن ءدام تاتقاننان كەيىن، ايزەرەنىڭ ەرەكشە اڭگىمەسىن ارقالاپ، بالالاردى جەتەكتەپ ۇيگە قايتتىم. ايزەرە مەن كوركەم شىن قۇربىلارعا اينالىپ، ۇنەمى بىرگە ويناپ، بىرگە ءجۇرىپ،  سازدان، جاپىراقتان  ءار ءتۇرلى تاعامدار جاساۋدى ادەتكە اينالدىردى. كوركەمنىڭ، وزىنە دوس تاۋىپ، قىزدارشا ويناعانى ءبىزدى شىن قۋانتتى.      ءبىراز كۇندەي ءۇيدىڭ قاسىنان تراكتور كەتپەي قويدى. ونىڭ نە قىلىپ جۇرگەنىنە ونشا باس قاتىرا قويمادىم. ءبىر كۇنى كەشكە بالالار ادەتتەگىدەي ويىننان قايتقاندا، نەگە ەكەنى بەلگىسىز اياعىم مەنى سازدان جاسالعان تاۋعا قاراي جەتەلەپ اپاردى.  ءبىراق... تاۋ جوق... تراكتوردىڭ بىرنەشە كۇننەن بەرى نە ءۇشىن دىر-دىر ەتىپ اينالشىقتاپ كەتپەي قويعانى تۇسىنىكتى بولدى. سازدى جەرگە جايىپ، تاۋدى تەگىستەپ تاستاپتى. سازعا جاقىنداي ءتۇسىپ ەدىم، كوزىمە شىراقتاي جارقىراعان ءبىر نارسە جارق ەتە قالدى. ايزەرە ەكەن. سازدىڭ ءدال ورتاسىندا وتىرىپ، باسىن شالقايتا ەندى-ەندى جىمىڭ قاققان جۇلدىزدارعا قارايدى. كەشكى سامال قىزدىڭ التىنداي بۇيرا شاشتارىن قىزىق كورگەندەي، جەلبىرەتىپ ويناپ تۇرعانداي. ايزەرە ارتىنان قاراپ تۇرعان مەنى بايقامادى.        - اعا... اعاتاي... اعا، مەن ساعان ەندى قالاي بايام، تاۋدى بىلەۋ الىپ كەتىپتى... سەن ماعان جۇلدىزدالدان مونشاق جاساپ بەيەم دەۋشى ەدىڭ عوي، ماعان مونشاق كەيەك ەمەس، وتىنەم، جەرگە ءتۇسشى، مەن سەنى ۇستاپ الام، اعاتاي! اسپانعا تەلمىرە، اعاسىنا ءوتىنىپ، جىلاپ وتىرعان تاۋداعى قىز مەنى دە جىلاتتى. جانىم تۇرشىگىپ كەتتى. سويتسە، تاۋداعى قىز اعاسىن، وزىنە جۇلدىزدان مونشاق جاساپ بەرۋ ءۇشىن تاۋعا ورمەلەپ اسپانعا شىعىپ كەتتى دەپ ويلاپ ءجۇر ەكەن. اعاسىن قاتتى جاقسى كورەتىن تاۋداعى قىزدىڭ ناپ-نازىك جۇرەگىنە باتپانداي ءزىل ەتىپ اعاسىنىڭ ەندى اسپاننان تۇسپەيتىنىن قالاي عانا ايتا الار ەدىڭ...

جىلتىقايەۆا قۇرالاي

---