InfoHub Logo

تاۋەلسىزدىك - سانعاسىرلىق اتا-بابا اڭساۋى. توگىلگەن اننىڭ، سۇرالعان جاننىڭ، ەزىلگەن جۇرەك پەن اعىلعان تەردىڭ وتەۋى، كەلەشەك ۇرپاققا  سارى مايداي ساقتاۋ ءۇشىن بەرىلگەن ۇلى امانات. تاۋەلسىزدىك تۇسىنگەن ادامعا الەمنىڭ ەڭ ءبىرىنشى كەرەمەتى. ويتكەنى، تاۋەلدىلىكپەن ەشبىر كەرەمەت بۇيىرماسى انىق. قانشاما جىلدار، عاسىرلار بويى وزگەنىڭ تەپكىسى مەن وتارشىلدىعى، جانشۋى، ادىلەتسىزدىگى ءاربىر ادامنىڭ نامىسىنا ءتيىپ، تاۋەلسىزدىكتى اڭساتارى انىق. مەن تاۋەلسىزدىككە جەتۋ جولىنداعى اتا-بابا توزىمىنە، نامىسىن قايراعانىنا، ەلى، جەرى ءۇشىن جانىن ساداعا  ەتكەنىنە قايران قالدىم. تاريحىنىڭ تەرەڭ تامىرىن اتا-بابانىڭ كورگەن قاسىرەتىن قازىرگى بەيبىت كۇن ءنارى سۋسىنداتقان ىسپەتتەس. وسى  تاۋەلسىزدىك ارقاسىندا ءبىزدىڭ اتقان تاڭىمىز ارايلى، شىققان كۇنىمىز شۋاقتى، اسپانىمىز كوگىلدىر جانە قىرانىمىز اينالا سامعاۋدا.  قازىنالى، كەڭ بايتاق جەرىمىزدىڭ قانشا توپىراعىنا اۋنايمىز دەسەكتە، قاي تۇكپىرىنە بارساق تا ەش قىسپاقتاۋسىز «كەلە عوي، قازاعىم» - دەپ مەيىرلەنگەن ەلىمىزدە، شەكسىز دە شەتسىز شۇرايلى جەرىمىزدە قانشا ەركەلەسەك تە ءوز ەركىمىز.

ءيا، مەن تاۋەلسىزدىك اتا-بابامىزدىڭ اششى تەرمەن كەلگەن ءتاتتى جەڭىسى دەپ بىلەمىن.  بەيبىت  ءومىر  جولىنداعى  كۇرەسكە  شولۋ  جاساعانىمىز  لايىم. كەزىندە قازاق  ەلى  شەكارا  بولىنبەي  جەر  ءۇشىن  تالاي  مارتە  كەۋدەسىن  وققا  توستى.  شىبىن  جاندارى  كەۋدەسىنەن  شىققانشا  ايانىپ  قالعان جوق.  جەرگە  كۇرەس  جولىنداعى  ءار  جەڭىس  ءوز  جەمىسىن  بەرگەن  سايىن،   ەلىمىزدىڭ  رۋحى  قايرالدى،   نامىسى  شىڭدالدى، ۇيىمشىلدىق كۇشەيىپ،   «ءبىر  جاعادان  باس، ءبىر  جەڭنەن  قول  شىعارىپ»  اقىرىندا  سوعىس  سوڭى  ۇلان-اسىر  كەڭ  بايتاق  جەردى  قانجىعامىزعا بايلاپ  بەردى. الايدا،   وسىدان  كەيىن  دە  قازاق  ەلىنىڭ  باسىنا  ۇيىرىلگەن  تۇمان  سەيىلدى  دەپ  ايتا  المايمىن. ورىس  وتارشىلدىعى قازاق  ەلىنىڭ  شاڭىراعىنا  امان-ساۋسىز  كىرىپ،   قىزىن  كۇڭ، ۇلىن  قۇل  ەتۋدەن  تايىنبادى. قۇيتىرقى  جوسپارلارىمەن  قازاق  ىشىندە بىتىراڭقىلىق  ورناتتى،   قازاقتى  بىر-بىرىمەن  قاس  قىلىپ  قويۋ  ارقىلى اقىرىندا  قازاققا  ۇستەمدىك  قىلدى. تاڭ  مەن ءتۇندى  اجىراتا  الماستاي قاراڭعىلىق  تۇبىنە  ءار  كۇنىن  ۇرەيلەنە  قارسى  الدىردى.  تالاي  ەلىنىڭ  نامىسىن  قورعاعان  بوزداقتاردىڭ   تابانىن  جەر  باستىرۋعا قيمادى.  اشارشىلىقتى  قولدان  جاساپ،   حالقىمىزدىڭ  ءبىرشاما  پايىزىن  قىرىپ  سالدى، ۇرپاعىن  ساقتاپ  قالعىسى  كەلگەن ءبىرتالاي قازاق  ءوز جەرىنەن  كەتۋگە  ءماجبۇر  بولدى.  بەرتىن  كەلە،   الاشورداشىلاردىڭ   ساڭىراۋعا  اينالعان  قازاقتىڭ  كوزىن  اشىپ، ساۋاتتى  بولۋىنا  جاعداي  جاساعانىنا  ورىس  ۇكىمەتى  قاراپ  قالسىن  با؟ قازاقتىڭ   ويانۋىنا  ۇندەگەن  ءبىلىمپازداردىڭ  دا  ءبىرىن  قالدىرمادى. وسىنداي  تالاي  ارەكەت  قۇربانىنا  اينالعان  قازاق جاستارى  ەندىگى «نە  كورسەك  تە  بىرگە!"  دەگەن  ماقساتپەن  سوڭعى  بار   كۇشىن  جيناپ، ولىسپەي  بەرىسپەۋگە  بەت بۇردى. ولاردىڭ  ەندىگى  ويلاعانى  قازاققا  قازاق  باسشى  ەدى.  سول  ۇرانمەن  بەيبىت  شەرۋگە  شىقتى. بۇل  جولى  دا  قازاق  اياۋسىز  تەپكىگە  ۇشىرادى.  جاستارىمىزدى  قىرىپ  سالۋعا  بەكىنگەن  زۇلمات  بوزداقتارىمىزدىڭ  قانىن  سۋشا  اعىزدى،  قىستىڭ  قاقاعان  سۋىعىنا ءۇستىرتتى،   قىزدارىمىزدىڭ  شاشىنان  ارباشا  سۇيرەدى، ۇلدارىمىزدى  تۇرمەگە  توعىتىپ، جىندى  جاسادى. ءبىراق بۇل ارەكەتىنەن دىم  ونگەن  جوق. قازاق  جۇرتىنىڭ  بۇل  جولى  قاراسى  قالىڭ  بولدى،   بۇل  جولى  بارىنە  توتەپ  بەردى. بۇل  1986 ىزعارلى جىلدىڭ كەلبەتى  ەدى... امالى  قۇرىعان  سۇمدار   اقىرى  قازاق  تاۋەلسىزدىگىن،   باسشىلىعىن  ءوز  قولىمىزعا  بەردى. وسىلايشا، 1991 جىلدىڭ 16  جەلتوقسانى تاۋەلسىزدىك  كۇنى  بولىپ  جاريالاندى.  قازاقتىڭ  كۇيرەۋگە  اينالعان،   سونگەن  ءۇمىتى  قايتا  جاندى.

قورىتىندىلاپ ايتار بولسام، تاۋەلسىزدىك جولىنداعى قايعى-قاسىرەتتى ءبىز كورمەدىك. ونداي اۋىر قيىنشىلىققا توزبەس پە ەدىك بالكىم. الايدا،   اتا-بابامىز سول قيىنشىلىقتى ءبىز كورمەس ءۇشىن كۇرەسكەنىن ۇمىتپايىق. موينىمىزداعى امانات جۇگى اۋىر. ودان ايىرىلساق قازاق تاعدىرىن وتقا لاقتىرعانمەن پارا-پار بولامىز. سول سەبەپتى دە وزىمىزدەن كەيىنگى ۇرپاققا اماناتقا قيانات جاساماۋدى ۇيرەتىپ، امانناتتاعانىمىز ابزال.

ەڭلىك جۇماش

---