تەڭىز تىنشىمايدى
تەڭىز شىركىننىڭ مىنەزىنە تۇسىنە قويۋ دا قيىن. ايدىن توسىنە شىعىپ الىپ اسىر سالساڭ دا، مىڭق ەتپەي سۇلىق ءتۇسىپ جاتاتىن كەزى بولادى. سوندا اينالانىڭ ءبارى كوگىلدىر تۇسكە بويالىپ، اسپان مەن جەر استاسىپ كەتكەندەي كورىنەدى. وسىناۋ شاقتا راحات تىنىشتىققا ورانا تۇسكىڭ كەلەر ەدى. بەيقام تىرشىلىك، قاپەرسىز تىنىشتىققا قۇنىعا تۇسەر ەدىڭ. ءبىراق تەڭىز دەگەنىڭ، ءومىر جارىقتىقتىڭ ءوزى سياقتى، اۋمالى-توكپەلى كەلەدى. كۇنى كەشە ەسىڭدى الا ەركەلەتىپ، بار مارحاباتىمەن ماپەلەسە، ەرتەسىنە بۇلان-تالان بولىپ قاتەر زىندانىنا ءبىر-اق تاستاپ جىبەرەردەي، سىلكىلەپ الادى. ول سەنىڭ وتكەندەگى جاقسىلىق-جايساڭدىعىڭا قارامايدى. ادام — بالاسىنىڭ جاقسىعا دا، جامانعا دا تەز بوي ۇسىنىپ كەتەتىنىن سەزەتىندەي، وقتا-تەكتە «ءتاۋباعا» كەلتىرىپ الاتىنى ءتارىزدى. بۇل جولى دا بالىقشىلاردى ولاي-بۇلاي ورالۋعا كەلتىرمەي قاتەر قۇشاعىنا الىپ كەتە بارادى. ءۇش كۇنگى ۇسكىرىك ايازدان كەيىن ارقاعا شىعىپ العان ىزعىرىق جەل سەڭ ۇستىندە ونسىز دا ۋلاپ-شۋلاپ بالىقشىلاردىڭ تىرشىلىك ومىردەن ءۇمىتىن ءبىرجولا ءۇزىپ تىنايىن دەگەندەي كەشكە قاراي ەكىلەنە سوقتى. ەكى ءۇيدىڭ اۋماعىنداي تۇتاس قالىڭ مۇز تەرەڭگە -سەڭ-سەڭ مۇز بەن اقبۋرىل تولقىندار ارپالىسىپ جاتقان تەڭىز ورتاسىنا قاراي جىلىستاي بەردى. وتىرارعا دا، تۇرارعا دا بىلمەي سەڭ ۇستىندە سەندەلگەن جيىرما شاقتى بالىقشىنىڭ اراسىندا 3-4 ايەل دە كورىنەدى. جىلاپ-سىقتاپ، قاتەرلى جەلدىڭ ارىنى ۇدەگەن سايىن داۋىس ەتە باستاعان ولارعا:
— قويىڭدار، تۇگە! جىلاعاندا بىرەۋ كەلەدى دەيسىڭدەر مە؟! — دەپ ورتا بويلى، سوم دەنەلى، جاسى وتىزدار شاماسىنداعى بريگادير جىگىت جەكىرىپ تاستادى.
— ءيا، قويىڭدار، شىراقتارىم. ءبىر رەتى بولار. تۇتەگەن وق استىندا ازاماتتارىڭ دا ءجۇر عوي. سابىر ەتكەن ءجون...
وسىلاردىڭ ىشىندەگى ەرەسەكتەۋى جۇماعالي باسۋ ايتقان بولدى. ايەلدەر الدىندا سىر بەرمەۋگە تىرىسقانمەن، جىگىتتەردىڭ دە تەڭىز اڭعارىنىڭ ىزعىرىعىمەن قاراقوشقىلدانىپ كەتكەن جۇزدەرىنەن ۇرەي داعدارىسى سەزىلگەندەي. ازىرگە تاماق جەتكىلىكتى. ءبىر جۇماعا بولماعانمەن 3-4 كۇنگە جەتىپ قالۋى مۇمكىن. تەك وتىن جاعى قيناماسا... دەپ ويلادى فازىل.
تەڭىزدەن اقبالىق اۋلاۋعا شىققان اقانشىلار 7-8 قۇلاش تەرەڭدىكتە، سوناۋ شاعالا كوسە تۇسىندا تۇرعان-دى جەل تۇندە كوتەرىلدى. شارت-سۇرت شاتىناپ سىنعان تەڭىز قايماعى ءۇردىس قوپارىلىپ، ءاي-شايعا قاراتپاي، بىت-شىت بوپ كەتە بارعان. بريگادا جەتەكشىسى فازىلدىڭ، وزدەرى ءولىم مەن ءومىردىڭ اراسىندا دۇلەي كۇشتىڭ قولتىعىندا كەتىپ بارا جاتسا دا، كوز الدىنان كەتپەي قويعانى — تورى اتتىڭ الەگى بولدى. بۇلاردا ءۇش ات-شانا بار-دى. سەڭ ۇستىندە قالعاننىڭ ەرتەسىنە قابىرعادان جاناي سوققاڭ قابات-قابات مۇز بۇلار پانالاعان ۇلكەن سەڭنىڭ سول جاعىن الا قاتتى ەكپىنمەن كەلىپ، تەڭ جارىمىنا جۋىعىن ومىرىپ كەتكەن. جاقىنداپ قالعان ايبارلى سەڭنەن ىعىسقان جۇرت وزدەرى تۇرعان سەڭنىڭ ەكىنشى باسىنا جۇگىرگەندە، تورى ات پەن وتىن ءۇيۋلى شانا كۇمپ بەرىپ سۋعا بىردەن قۇلادى. ارى-بەرى مالتىپ جانتالاسا قيمىل كورسەتكەن جانۋار ىشقىنا شۇرقىراپ، بۇلار تۇرعان سەڭگە الدىنعى اياقتارىن سالار-سالماستا توبەدەي تولقىن استىنا كومىلىپ قالدى دا، قايتا كورىنبەي قويدى. مال دا بولسا، جان بەرەر جەردە ارپالىسا قيمىلداپ، مىناۋ ادامداردان اراشا سۇراعانداي جان تۇرشىكتىرە شۇرقىراعانىن ايتسايشى... بۇلاردا دا سول جانۋاردان ارتىق ءقازىر نە قاۋقار بار. ايتەۋىر اقىرعى دەمىد ۇزىلگەنشە كوڭىلگە مەدەۋ تۇتاتىن بولماشى ءۇمىت ساۋلەسى دە. ايتپەسە... فازىل جانىنداعىلارعا ۇرلانا كوز جۇگىرتىپ ەدى. ايەلدەر جاعى بۇلاۋداي بولىپ ءىسىپ كەتكەن بەتتەرىن جاسىرعىسى كەلگەندەي، تاسالاي بەرەدى. تورتەۋى ءبىر شانانىڭ ۇستىندە ءۇرپيىسىپ وتىر. ەركەكتەر دە مىناۋ قۇتىرىنىپ تۇرعان تەڭىز الەمىندەگى اسپانداي تۇنەرىڭكى. بار بولعانى قارا تەمەكىنى قايتا-قايتا وراپ، بۋداقتاتىسادى.
— وۋ، جىگىتتەر، وتىرامىز با تۇگە، وسىلاي! اكەلىڭدەر، انا شانانىڭ بىرەۋىن بۇزايىق. وت جاعايىق. ەرتەڭ-اق سامولەت پە، موتور ما — جەتپەس دەيمىسىڭ ءتايىرى! — دەپ بريگادير ورنىنان شاپشاڭ قيمىلمەن قوزعالدى دا قوربالاڭداپ بارىپ ايەلدەر وتىرعان شانا ۇستىنەن سۇيمەن مەن بالتانى الدى.
— ۇيىندە وتىرعانداي ءماز بولۋىن... — دەپ ايەلدەردىڭ ءبىرى كۇڭك ەتىپ ەدى. فازىل ەستىسە دە، ەستىمەگەن بوپ، شانانى بۇزا بەردى. الگىنى قۇلاعى شالىپ قالعان قارابالا:
— ە، ۇيدە وتىرماعاندا، قاراپ وتىرىپ اشتان ولەمىز بە؟ «ويىن كۇلكىدەن ايىرماسىن، اياقتى باسقا قايىرماسىن» دەيتىن كىم ەدى وسى، جۇمەكە؟
جىگىتتەر جاعىنىڭ ءبىرازى مىرس ەتىپ كۇلىپ جىبەردى.
— شوشقا ولەيىن دەپ جاتسا دا، قورس ەتەرىن قويمايدى دەپ، سەنىڭ ءازىلىڭ قالمايدى-اۋ...
...ءتۇن جارىمى اۋعان سەكىلدى. شاۋگىم قازانعا پىسىرىلگەن اق بالىق ەتىنە تويىپ العان جۇرت ءبىر شانانىڭ اينالاسىنا سىيماعاندارى و باستا استارىنا توسەۋگە الىپ شىققان قامىس ۇستىنە جانتايىسا كەتكەن.
— ال جاتقانعا بەرسەڭ ماعان بەر دەپ ءبىر اتامىز اشتان ءولدى دەپ ەدى. قارىندى تولتىردىق نە دە بولسا، — دەپ قارابالا كۇلدىرىپ الدى.
ۇلكەن سەڭ-سەڭ توندى قالىڭ كيىمدەرىنىڭ سىرتىنان ايقارا جامىلعان جۇماعالي مەن فازىل عانا كوز ىلەر ەمەس. وسىندايدا قاي-قايداعى وتكەن-كەتكەن ويعا تۇسەرى بار ەمەس پە...
— فازىل، سەن وسى قارشادايىڭنان تەڭىزگە شىقتىڭ-اۋ دەيمىن؟
— ون ەكى جاسىمدا كاسىپكە ىلەستىم. بۇل تەڭىز تالاي قاتەرىن دە، قايىرىمىن دا كورسەتتى ەمەس پە!
جىگىت ۇندەمەي ءبىراز جاتتى. تەرەڭگە قاراي جىلىستاعان سايىن تولقىننىڭ ءجۇرىسى كۇشەيىپ، ءالسىن-الى مۇزداي تامشىلاردى قۇيىپ-قۇيىپ جىبەرەدى. وڭشەڭ شيەتتەي بالا-شاعا اۋىزدارىنا قاراپ وتىرعان ءبىر-بىر ءۇيدىڭ ازاماتى ولاي-پۇلاي بولا قالسا، وبالدارى مەن دە كەتە مە دەگەن وي فازىلعا مازا بەرمەدى.
— ءولىارا عوي، كۇننىڭ بۇزىلاتىن سىڭايى بار. اسىلى جاعالاۋعا جىلىستاپ، بىرەر كۇن اڭىسىن اڭدىعانىمىز ءجون، - دەگەن جۇماعاليعا:
— بالىق بولسا جاقسى ءجۇرىپ تۇر. كۇن جاۋماي سۋ بولىپ جاعاعا بارىپ جاتىپ العاندا نە بولادى، — دەپ بولماعان ءوزى ەدى. جىگىت ەكىنشى جاعىنا اۋدارىلىپ جاتتى. باياعىدا اكەسى داحيا مەن وزىنە تەتە اعاسى ساحي ۇشەۋى كىشكەنە قايىقپەن تەڭىزگە شىعىپ، ىعىستا قالعاندارى بار ەدى. بۇل وندا بالالاۋ. «اقجالدىڭ» باسىندا قابىلداۋ پۋنكتى مەن بىرنەشە دۇكەن ۇستاعان ورىس قوجايىنعا جالدانىپ، تەڭىز بويىنداعى قازاقتار كۇنكورىس ەتەتىن. قاراشانىڭ ورتا كەزى ەدى. مۇز قاتا قويعان جوق. بۇلار كوبىنە ەكى-ۇش قايىق بوپ بىرىگىپ جۇرەدى. شىعىستان كوتەرىلگەن داۋىل ەكى تاۋلىك بويى تىنىمسىز سوعىپ، قايىقشىلاردى اتتاتپاي قويعان. تەڭىزدىڭ تاۋداي-تاۋداي جال تولقىندارى قالتىلداعان كىشكەنە قايىقتى تامشى قۇرلى كورسىن بە! اقىرى قايىقتىڭ بىرەۋى كوز-كورە بىت-شىتى شىققانى، ەكى جىگىت ءجۇزىپ كەلىپ بۇلاردىڭ قايىعىنا ىلىككەنى، يمانقۇل شالدىڭ تولقىن استىنان شىعا الماي قالعانى ءالى ەسىندە. ايتەۋىر تاتار ءدامنىڭ تاۋسىلماعانى بولار — ءۇشىنشى كۇنى جەل سايابىرلاپ، بۇلار اۋىلعا بەت العان.
— ون كۇننەن بەرى اۋلاعاندارىڭ وسى ما! — دەپ قىزىل كوز قوجايىن بۇلاردىڭ ازىن-اۋلاق اكەلگەن بالىعىن وزدەرىنە دە، وزىنە دە بۇيىرتپاي سۋعا لاقتىرعانى بار...
ودان كەيىن جاڭا ءومىر باستالدى. كومسومولعا وتكەنى، بالىقشىلاردىڭ بۇكىلوداقتىق سەزىنە قاتىسقانى — ءبارى-بارى كۇنى كەشەگىدەي ەلەستەپ ءوتتى. جىگىت اۋىلدا قالعان كەلىنشەگىن ەسىنە الدى. جۇرەك تۇسى سىزداپ كەتكەندەي بولدى. تىم بولماسا، «پالەنشەنىڭ بالاسى ەدى» دەيتىن كىشكەنتايلارى دا بولا قويعان جوق ەدى. ول ورنىنان تۇرىپ، سيپالاپ ءجۇرىپ قارابالانىڭ جانىنان تەمەكى دوربا مەن شىرپى تاۋىپ الدى دا، ەبەدەيسىز قولدارىمەن شوقپارداي قىلىپ وراپ تارتا باستادى. تەمەكى تارتىپ كورمەگەن ول اششى تۇتىنگە بۋلىعىپ، ەكى-ۇش رەت شاشالىپ قالىپ ەدى، جۇماعالي ويانىپ كەتتى.
— سەن دەم الساڭشى، فازىل. مەن وتىرا ءتۇرايىن. وتىرعاندا دا بىتىرەر نەمىز بار...
ءتۇن قاراڭعىلىعى قويۋلانا ءتۇستى. ءداۋ تولقىندارمەن قاقتىعىسقان سەڭ سۇستى تەڭىزدىڭ تەرەڭ ورتاسىنا قاراي جىلجىپ بارا جاتتى.
***
تارتىم باسىنداعى بالىقشىلار ۇيىندە وتىرعان ون شاقتى ادام ءۇن-تۇنسىز بريگاديردىڭ اۋزىنا قاراپ قالىپتى. قولدارىنداعى گازەت-جۋرنالدار دا سول اشىلعان كۇيىندە جاتىر.
— وي، شىراقتارىم-اي، قايداعىنى ەسكە تۇسىردىڭدەر عوي، — دەپ باعانادان بەرگى اڭگىمەسىن كىلت ءۇزىپ فازەكەڭ جانتايا كەتتى. — نەدەن باستالىپ كەتىپ ەدى ءوزى.
— ءيا، ءيا، اقىرى نە بولدى ەندى؟ — دەپ الگى ءبىر سۋرەتتەر كوز الدىنان كەتپەي وتىرعان قۇرمەت مونشاقتاي جىلتىراعان شاعىن كوزدەرىن فازىلعا قادادى.
— ە، نە بولعانىن كورىپ وتىرعان جوقسىڭ با؟ — فازەكەڭ سۋ تۇبىنە كەتسە، بۇل اڭگىمەنى كىمنەن ەستىر ەڭ؟ — بالىقشىلاردى تاسيتىن شوفەر ءماسالىمنىڭ سوزىنە جۇرت كۇلىسىپ الدى.
— سودان ون سەگىز تاۋلىك دەگەندە وسى «پەشنوي» ارالىنىڭ قاراسى كورىندى. اتتىڭ بىرەۋىن سويىپ جەپ، قامىس، شانا — ءبارىن دە وتىن ەتتىك. سوڭعى ەكى كۇندە ەكى ۇلكەن توڭدى جاقتىق. اقبالىقتىڭ مايىنا بىلعاپ جاققاندا، و دا ءبىراز جان ساۋعالاتتى. ەكى سامولەت كەلىپ، اۋەلى تاماق تاستادى، سودان شىقتىق قوي، ايتەۋىر... — فازىل ساعاتىنا قارادى دا، ورنىنان، تۇرا بەردى. — جىگىتتەر، ۋاقىت بولىپ قالدى، تارتىمدى باستايىق.
جۇرت رەزينا ەتىكتەرىنىڭ قونىشىن كوتەرىپ، وزەنگە بەتتەدى. كاپيتان لۇقپان مەن موتورشى مۇحيدەن اۋ شاباتىن موتوردى بەزەك قاقتىرىپ، ايدىن ورتاسىنا قاراي جونەدى. اۋ قايىرۋشى ايتقوجا اشەيىندە جالعىز ءوزى تارتىپ اكەلە بەرەتىن اۋدى بۇ جولى ورنىنان قوزعاي الماي قويدى. ءبىر نارسەگە ءىلىنىپ قالدى ما دەپ، كاپرون ارقاننىڭ ۇشىن بىلەگىنە وراپ الىپ تارتا بەرگەندە، الدە نەندەي كۇش سۋ جيەگىندەگى تۇرعان ونى تەرىس اعىندى ورتاعا قاراي دەدەكتەتە جونەلگەن. جەلسىز كۇندەرى دە قازانداعى سۋداي سارقىلداپ جاتاتىن ءيىرىم الپامساداي جىگىتتى قۇشاقتاپ اكەتەردەي.
— وۋ، اناعان نە بولدى؟ — بريگاديردىڭ كوزى شالىپ قالدى. — ءوزى كەتتى عوي بارساڭشى، تۇگە!
ءبارى ۇلكەن ەتىكتەرىمەن شالپىلداتىپ ايتقوجا كەتكەن جاققا قاراي جۇگىرىستى. فازىل ءوزى دە مول دەنەسىمەن شاپشاڭ قيمىلداپ، جان ۇشىرىپ كەلەدى. ايتقوجا جاقسى سپورتشى ەدى، ءبىراق شىم باتىپ كەتتى دە، كورىنبەي قالدى. ساسقان بالىقشىلار جاپا تارماعاي تەرىس اعىنعا قاراي جۇگىردى.
— قايتىڭدار، تۇگە! — دەپ اقىردى بريگادير. — ءبارىڭ ءبىرجولا كەتەيىن دەدىڭدەر مە؟!
جۇمابەك پەن قۇرمەت شەشىنىپ ۇلگەرگەن ەكەن — سۋعا قويىپ كەتتى. سۇيتكەنشە يىرىمنەن ارىدە — ورتا -تۇستان ايتقوجانىڭ باسى كورىندى ابىر-سابىر شاپقىلاسىپ جۇرگەن بالىقشىلار ەندى تالماۋسىراپ جاعاعا جەتكەن جىگىتكە قاراي جۇگىرىسكەن...
قۇرمەت پەن جۇمابەك ايدىن ورتاسىنا قاراي ىعىپ كەتكەن اۋدىڭ باسىن قايىرىپ تارتا بەرىپ ەدى، ءال بەرەر بولمادى.
— كەلىڭدەر، مۇندا كەلىڭدەر!
بەس-التى جىگىت جابىلىپ اۋدى تارتا بەرىپ ەدى، ەكى مەترگە جۋىق تەرەڭدىكتە قىر ارقاسى كۇدىرەيىپ، وزەن استىنان تاۋ كەشىپ كەلە جاتقانداي، الىپ بالىق كورىندى، قاعۋ كورمەي ەركىن ءوسىپ قالعان جانۋار ءبىر قۇدىرەتتى قۇرىققا ىلىنگەنىن سەزگەندەي، ءارى جاعالاۋعا جاقىنداعان سايىن اڭىرايعان تاناۋىنان شەلەكتەپ قۇيعان اۋادان دەمىگىپ قالعانداي ەدى. كاپرون اۋدى بىت-شىت قىلىپ، ءالى دە بوستاندىقتان ۇمىتكەر قورتپا الىپ دەنەسىنە ۇيلەسىمسىز ۇركەك قيمىلمەن الاسۇرا بەرگەن.
— اۋ، تارتساڭدارشى، ەي!
— قاپ، اكەتەدى-اۋ ەندى!
— انە، تاعى جىرتتى!
رەزينا ەتىكتىڭ قوينى-قونىشىنا قۇيعان سۋعا قاراماي مالمانداي بولىپ، جاپىرلاسىپ جاتقان بالىقشىلاردىن وقىس-وقىس شىققان ءۇنى سۋ جانۋارىن ونان سايىن شوشىتۋدا ەدى. جاعاعا قاعىلعان سۇيمەنگە ارقانداپ، دەمدەرىن ءبىر العان بالىقشىلار ءبىراز القىنىسىپ قالعان. بريگاداداعى ەڭ ۇزىن دەگەن قابىل اتشا ىرعىپ، بالىقتىڭ ۇستىنە ءمىنىپ ەدى، ەكى اياعى سەرەڭدەپ جەرگە تيمەدى. بالىق قۇيرىعىمەن ءبىر بۇلقىنىپ قالىپ ەدى، قابىل سۋ ورتاسىنا كۇمپ ەتتى.
— تىرىدەي تاپسىرۋ كەرەك، ايتپەسە ۋىلدىرىعى ءسۇت بولىپ كەتەدى، — دەپ فازىل كونەلەۋ قوڭىر قالپاعىن كوتەرىپ شىپ-شىپ شىققان ماڭداي تەرىن ءسۇرتتى. بالىق قابىلداۋ پۇنكتىندەگىلەر دە الىپ قورتپانى كورگەندە، تاڭدانىسىپ قالدى.
— فازەكە، بيىلعى جوسپاردى ءبىر بالىقپەن-اق ورىنداي سالايىن دەگەنسىز عوي شاماسى؟!
— مىناۋىڭ كوپتەن كورىنبەي جۇرگەن داۋكەس ەدى، — دەسىپ ولشەگەنشە اسىق بولدى.
— سالماعى!
— ەندى ۋىلدىرىعىن ولشەڭدەر!
ءىشىن جارىپ جىبەرگەندە، ءىرى تارىداي قاپ-قارا ءمولدىر مونشاقتار كلەەنكا ۇستىنە اقتارىلىپ قالدى.
— !
— ءاي، فازىل، مىناۋىڭدى جۋىپ كەتپەسەڭ، ۋىلدىرىعى لاستاۋ ەكەن، — دەپ ۋىلدىرىق سەحىنىڭ ماستەرى قۇمار قارقىلداي كۇلدى.
...تارتىم باسىنا قاراي تولقىنمەن جارىسىپ كەلە جاتقان موتور ۇستىندە تەڭىز اڭعارىنان ەسكەن كەشكى سامالعا جۇزدەرىن توسىپ ەكەۋ تۇر. قارا شاشى جەلمەن ويناپ قاباعىنا تۇسە بەرگەن ۇزىن بويلى بالاڭ جىگىت جانارىن ايدىن ۇستىندەگى ءبىر نۇكتەگە قاداپ، وي قۇشاعىندا. قاتارىندا تۇرعان قوڭقاق مۇرىندى، مىعىم دەنەلى، جاسى ەلۋدى القىمداپ قالعان وردەندى بريگادير فازىل داحييەۆ كەنەپ بەشپەتىنىڭ ومىراۋىن اعىتقان كۇيى الدەبىر كوتەرىڭكى كوڭىلمەن كۇلىمسىرەپ قويادى. وقتا-تەكتە ءبىر قىرىن تۇرعان بالاڭ جىگىتتىڭ تۇلعاسىنا كوز جۇگىرتەدى. كۇنى كەشەگى تيتىمدەي بالانىڭ دىڭداي ازامات بوپ قالعانىنا قۋاناتىن ءتارىزدى. ءومىر دەگەنىڭ مىناۋ تولقىندار سياقتى جۇيرىك-اق قوي. قارابالا دۇنيە سالعاندا وسى جۇمابەك مەكتەپكە جاڭا بارىپ ءجۇر ەدى. وتكەن جىلى مەكتەپ ءبىتىرىپ، كولحوزعا كەلگەندە فازىل ءوز بريگاداسىنا العان. اكەسىمەن تالاي دامدەس بولىپ ەم، ءوزىمنىڭ التىنبەگىمنەن نە بوتەندىگى بار، باۋليىن، باس-كوز بولايىن دەگەن ويدا-تىن. ءقازىر ءبىر بالىقشىدان كەم ەمەس. ماقتاۋ دا الىپ ءجۇر. كەيدە مىنەزى تۇيىقتاۋ. الدەبىر ويعا باتىپ جۇرەتىن ءتارىزدى. ءوزى اپ-اسەم ولەڭ جازادى دەيدى جۇرت. قايتسە دە ادام بولىپ قالدى، ايتەۋىر. «ات تۇياعىن تاي باسار» دەگەن وسى دا...
بالاڭ جىگىتتىڭ بار كوڭىلى مىناۋ الابۇرتىپ جاتقان ايدىن توسىندە. «قىس بويى بۇيىعى تىنىشتىققا ورانىپ، قاننەن-قاپەرسىز جاتىپ الاتىن تەڭىز كوكتەمنىڭ شۋاق-ساۋساقتارى ءبىر سيپاپ وتكەندە، ۇيقىسى شايداي اشىلىپ قويا بەرەدى. ءۇردىس قيمىلداپ، باياعى ءوزىنىڭ بىردە ەرتسە، بىردە ماڭعاز تاكاببار مىنەزىنە قايتا باسار ەدى سوسىن. جىرتىق-جىرتىق جاعالاۋدى باسا كوكتەپ، مىناۋ دۇنيەدە وزدەرىنەن وزگە كۇشتى جوقتاي، اق كوبىك اتىپ الاسۇرعان تولقىندار ورشەلەنە اسپانعا اتىپ، سونسوڭ امالسىز ءبىرىن ءبىرى قۋالاي قۋىپ تەڭىز ورتاسىنا قاراي جوڭكىلە جونەلەدى. سول شاقتا قارسى كەلگەننىڭ قاندايىن بولماسىن ءبىر-جولا جالماپ جۇتىپ جىبەرەردەي، قاھارلى».
جىگىت كوز الدىنداعى سۋرەتتى كوڭىلىندە تىزبەكتەپ، جال-جال تولقىنداردان جانارىن اۋدارمايدى. ءبىر مەزەت بريگادير جاققا كوز جۇگىرتىپ ەدى، ونىڭ قازىرگى ءتۇر-تۇلعاسى مىناۋ الاپات مىنەزدى تەڭىزدەي اسقاق كورىنىپ كەتتى جۇمابەككە. اقبۋرىل تولقىندارمەن الىسىپ ايدىن توسىندە قاسقايا قارىشتاعان وسى ءبىر اعانى كورگەندە، تەنتەك تەڭىزدىڭ ءوزى دە: «ە، ءوز ۇلىم ەكەنسىڭ عوي!» — دەگەندەي موماقانسي قالاتىن ءتارىزدى...
تەگەۋرىندى تۇمسىعىمەن ايدىن ءتوسىن قاق ءبولىپ العا ۇمتىلعان موتور تارتىم باسىنا جاقىنداعان سايىن اقباس تولقىنداردى تۇيدەك-تۇيدەك بۇرق ەتكىزىپ اعىسقا قارسى ەركىن سامعاپ بارادى. ال كارى تەڭىز باياعى ادۋىن مىنەزىنەن تانباي دوڭبەكشي تۇسەدى. تەگى تەڭىز دە، تەڭىز مىنەزدى جاندار دا تىنىشتىق تىلەمەيتىن ءتارىزدى.
1966
بالىقشى اۋدانى
You Might Also Like
-
تالاس اۋداندىق اتقارۋ كوميتەتى پرەدسەداتەلىنىڭ ورىنباسارى بەكزادا ورازبەكوۆانىڭ مال وتارلارىن ارالاپ شىققانىنا ءۇشىنشى كۇن. اۋداندىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكىنشى سەكرەتارى راحىجان ەرسەيىتوۆ بەكزادانىڭ ...
-
انا. وسى ءبىر جالعىز اۋىز سوزدە تالاي سىر، تالاي تەرەڭ ماعىنا جاتىر. انانىڭ بالاعا دەگەن شەكسىز ماحابباتى، ادامدارعا دەگەن مەيىرىم، اق تىلەگى، ءسابيى ءۇشىن قانشاما قيىندىققا دا توتەپ بەرەتىن ءتوزىمدىلى...
