تۋعان - تۋىسقاندار
اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدانى،
زينەدەن سەلوسى، يۋ. گاگارين اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
اقتايەۆا جاننا تۇرلان قىزى
ساباق جوسپارى:
ساباق تاقىرىبى: تۋعان - تۋىسقاندار
ماقساتى: ا) قازاقتىڭ ادەت – عۇرپىن وقۋشىلاردىڭ بويىنا
ءسىڭىرۋ. ولاردىڭ تەك ءوز اتا - اناسىن، باۋىرلارىن ءبىلىپ قانا قويماي، جىگىت ادامنىڭ ءوز جۇرتىنان باسقا، ناعاشى جانە قايىن جۇرتى بولاتىندىعىن ۇعىندىرۋ.
ءا) ولاردىڭ تۋىستىق جاقىندىعىن جەكە ءتۇسىندىرۋ ارقىلى تۋىستارعا دەگەن قارىم – قاتىناستى دامىتۋعا، وقۋشىلاردىڭ وي – ءورىسىنىڭ دامۋىنا جاعداي جاساۋ.
ب) وقۋشىلارعا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ.
ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، فيزيكالىق كارتا، اسىقتار، كونۆەرتتەر.
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
- قۇرمەتتى قوناقتار بۇگىن ءبىز ساباعىمىزدا «التىن ساقا» ويىنىن ويناي وتىرىپ وتكىزبەكشىمىز. قۇرمەتتى كورەرمەندەر مەن ويىنعا قاتىسۋشى بالالار! مەنىڭ قولىمداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، «تابالدىرىقتان» اتتاپ كۇيمەلەردەن ورىن الايىق. دايىندالعان سۇراقتار ءۇي تاپسىرماسىنا بايلانىستى.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ.
1. وتباسى «شاعىن قوعام» دەپ نەگە ايتامىز؟
2. «وتباسىنىڭ باسشىسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. تۋعان – تۋىسپەن قارىم - قاتىناستى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
4. ءوز وتباسىڭا قانداي كومەك بەرەسىڭ؟
كورەرمەندەر رەتىندە قالاتىن وقۋشىلارعا ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتقىزۋ. تابالدىرىقتىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرەدى. ەندى قول سوعىپ اۋدەم جەرگە شاقىرايىق.
ءىىى. جاڭا ساباق.
«اۋدەم جەر» تاپسىرمالارى.
1. اتا – اناعا كومەكشى: بالاسى، قىزى، نەمەرەسى، كەلىنى، قارىنداسى، ءىنىسى، باۋىرى.
2. اتا - اناعا باسشى: كەنجە ۇل نەمەسە باعاتىن بالاسى، قىزى.
3. ورتاق قاسيەتى: ادام.
جەتى اتانى ايت؟
اتا – اكە – نەمەرە – شوبەرە – شوپشەك – نەمەنە – تۋاجات (جەكجات، جۇرەجات)
«انا» تۋرالى شاعىن اڭگىمە قۇراستىرۋ.
- ۋاقىت وتە كەلە وسى وتباسىنداعى ادامداردىڭ جاقىندىعى قالاي وزگەرەدى. ءيا، ولار ءبىر - بىرىمەن تۋعان – تۋىسقاندارعا اينالادى. ەندەشە، بالالار، «تۋعان – تۋىسقاندار» دەگەن ماتىنمەن تانىسامىز. (ءوز بەتىنشە ىشتەي وقىتۋ، ءار توپ داۋىستاپ وقيدى).
سوزدىك جۇمىس:
جيەن ناعاشى جۇرقا سەن جيەنسىڭ، سەبەبى ول سول ەلدىڭ قىزىنان تۋىلدىڭ. باجا - اپالى – ءسىڭىلىلى نەمەسە تۋىستاس قىزدارعا ۇيلەنگەن جىگىتتەر ءبىر - بىرىنە باجا بولادى. جەزدە – سەنىڭ اپاڭنىڭ كۇيەۋى ساعان جەزدە.
ءار توپ تۇسىنگەنىن ايتادى.
مازمۇنىن قىسقاشا ءتۇسىندىرۋ.
«قوزى - كوش» تاپسىرمالارى.
1. جىگىت ادامنىڭ نەشە جۇرتى بار، ولاردى اتا؟
2. ءوز جۇرتى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ وعان كىمدەر كىرەدى؟
3. ناعاشى جۇرت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
«بەلاسار» تاپسىرمالارى.
1. جيەن، جيەنشار دەپ كىمدى ايتادى؟
2. بولە دەگەن كىم؟ سەنىڭ بولەڭ بار ما؟
«جولايىرىق» تاپسىرماسى.
1. قۇدا، قۇداعي، قۇداشا، قۇدا بالا دەپ كىمدەردى ايتامىز؟
ءار توپتىڭ تاپسىرماسى.
1. تۋىستىق تۋرالى ماقال ايتۋ.
2. رافت ءادىسى. «ادامعا حات جازۋ»
3. اڭىز اڭگىمەدەن كورىنىس.
4. تۋعان – تۋىسقاندارعا قاتىستى اتاۋلاردى توپتاۋ.
جاڭا ساباقتى قورىتۋ.
1. ونىڭ شەشەسى – مەنىڭ اپام. سوندا ول ماعان قانداي تۋىس؟ (جيەن)
2. ونىڭ اكەسى - مەنىڭ ناعاشىم. سوندا مەن وعان قانداي تۋىسپىن؟ (جيەن)
3. ول ەكەۋمىزدىڭ انالارىمىز بىرگە تۋعان، ءبىز قانداي تۋىسپىز؟ (بولە)
4. ونىڭ اعاسى ماعان جەزدە، مەن وعان كىم بولام؟ (قۇداشا)
5. ول بىزگە كۇيەۋ بالا، ءبىز وعان كىم بولامىز؟ (قايىن اپا، قايىن اعا)
بۇگىن ءبىز نە تۋرالى بىلدىك؟ قانداي تۋىستىق اتاۋلاردى بىلدىك؟
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى. ءماتىندى وقۋ، جەتى اتانى تولىق ءبىلۋ، ءوز اتالارى تۋرالى شەجىرە قۇراستىرۋ.
زينەدەن سەلوسى، يۋ. گاگارين اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
اقتايەۆا جاننا تۇرلان قىزى
ساباق جوسپارى:
ساباق تاقىرىبى: تۋعان - تۋىسقاندار
ماقساتى: ا) قازاقتىڭ ادەت – عۇرپىن وقۋشىلاردىڭ بويىنا
ءسىڭىرۋ. ولاردىڭ تەك ءوز اتا - اناسىن، باۋىرلارىن ءبىلىپ قانا قويماي، جىگىت ادامنىڭ ءوز جۇرتىنان باسقا، ناعاشى جانە قايىن جۇرتى بولاتىندىعىن ۇعىندىرۋ.
ءا) ولاردىڭ تۋىستىق جاقىندىعىن جەكە ءتۇسىندىرۋ ارقىلى تۋىستارعا دەگەن قارىم – قاتىناستى دامىتۋعا، وقۋشىلاردىڭ وي – ءورىسىنىڭ دامۋىنا جاعداي جاساۋ.
ب) وقۋشىلارعا ادامگەرشىلىك تاربيە بەرۋ.
ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، فيزيكالىق كارتا، اسىقتار، كونۆەرتتەر.
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
- قۇرمەتتى قوناقتار بۇگىن ءبىز ساباعىمىزدا «التىن ساقا» ويىنىن ويناي وتىرىپ وتكىزبەكشىمىز. قۇرمەتتى كورەرمەندەر مەن ويىنعا قاتىسۋشى بالالار! مەنىڭ قولىمداعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، «تابالدىرىقتان» اتتاپ كۇيمەلەردەن ورىن الايىق. دايىندالعان سۇراقتار ءۇي تاپسىرماسىنا بايلانىستى.
ءىى. وتكەندى پىسىقتاۋ.
1. وتباسى «شاعىن قوعام» دەپ نەگە ايتامىز؟
2. «وتباسىنىڭ باسشىسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. تۋعان – تۋىسپەن قارىم - قاتىناستى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
4. ءوز وتباسىڭا قانداي كومەك بەرەسىڭ؟
كورەرمەندەر رەتىندە قالاتىن وقۋشىلارعا ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتقىزۋ. تابالدىرىقتىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرەدى. ەندى قول سوعىپ اۋدەم جەرگە شاقىرايىق.
ءىىى. جاڭا ساباق.
«اۋدەم جەر» تاپسىرمالارى.
1. اتا – اناعا كومەكشى: بالاسى، قىزى، نەمەرەسى، كەلىنى، قارىنداسى، ءىنىسى، باۋىرى.
2. اتا - اناعا باسشى: كەنجە ۇل نەمەسە باعاتىن بالاسى، قىزى.
3. ورتاق قاسيەتى: ادام.
جەتى اتانى ايت؟
اتا – اكە – نەمەرە – شوبەرە – شوپشەك – نەمەنە – تۋاجات (جەكجات، جۇرەجات)
«انا» تۋرالى شاعىن اڭگىمە قۇراستىرۋ.
- ۋاقىت وتە كەلە وسى وتباسىنداعى ادامداردىڭ جاقىندىعى قالاي وزگەرەدى. ءيا، ولار ءبىر - بىرىمەن تۋعان – تۋىسقاندارعا اينالادى. ەندەشە، بالالار، «تۋعان – تۋىسقاندار» دەگەن ماتىنمەن تانىسامىز. (ءوز بەتىنشە ىشتەي وقىتۋ، ءار توپ داۋىستاپ وقيدى).
سوزدىك جۇمىس:
جيەن ناعاشى جۇرقا سەن جيەنسىڭ، سەبەبى ول سول ەلدىڭ قىزىنان تۋىلدىڭ. باجا - اپالى – ءسىڭىلىلى نەمەسە تۋىستاس قىزدارعا ۇيلەنگەن جىگىتتەر ءبىر - بىرىنە باجا بولادى. جەزدە – سەنىڭ اپاڭنىڭ كۇيەۋى ساعان جەزدە.
ءار توپ تۇسىنگەنىن ايتادى.
مازمۇنىن قىسقاشا ءتۇسىندىرۋ.
«قوزى - كوش» تاپسىرمالارى.
1. جىگىت ادامنىڭ نەشە جۇرتى بار، ولاردى اتا؟
2. ءوز جۇرتى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ وعان كىمدەر كىرەدى؟
3. ناعاشى جۇرت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
«بەلاسار» تاپسىرمالارى.
1. جيەن، جيەنشار دەپ كىمدى ايتادى؟
2. بولە دەگەن كىم؟ سەنىڭ بولەڭ بار ما؟
«جولايىرىق» تاپسىرماسى.
1. قۇدا، قۇداعي، قۇداشا، قۇدا بالا دەپ كىمدەردى ايتامىز؟
ءار توپتىڭ تاپسىرماسى.
1. تۋىستىق تۋرالى ماقال ايتۋ.
2. رافت ءادىسى. «ادامعا حات جازۋ»
3. اڭىز اڭگىمەدەن كورىنىس.
4. تۋعان – تۋىسقاندارعا قاتىستى اتاۋلاردى توپتاۋ.
جاڭا ساباقتى قورىتۋ.
1. ونىڭ شەشەسى – مەنىڭ اپام. سوندا ول ماعان قانداي تۋىس؟ (جيەن)
2. ونىڭ اكەسى - مەنىڭ ناعاشىم. سوندا مەن وعان قانداي تۋىسپىن؟ (جيەن)
3. ول ەكەۋمىزدىڭ انالارىمىز بىرگە تۋعان، ءبىز قانداي تۋىسپىز؟ (بولە)
4. ونىڭ اعاسى ماعان جەزدە، مەن وعان كىم بولام؟ (قۇداشا)
5. ول بىزگە كۇيەۋ بالا، ءبىز وعان كىم بولامىز؟ (قايىن اپا، قايىن اعا)
بۇگىن ءبىز نە تۋرالى بىلدىك؟ قانداي تۋىستىق اتاۋلاردى بىلدىك؟
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى. ءماتىندى وقۋ، جەتى اتانى تولىق ءبىلۋ، ءوز اتالارى تۋرالى شەجىرە قۇراستىرۋ.
You Might Also Like
-
الماتى وبلىسى، اقسۋ اۋدانى، قاپال اۋىلى
