InfoHub Logo

يسلام تاريحىندا پايعامبارىمىز مۇحاممەد الەيھيسسالامنىڭ مەككەدەن ءماديناعا كوشۋى «حيجرەت» دەپ اتالدى (م. 622 ج). مەككە مۇشرىكتەرىنىڭ پايعامبارعا جانە مۇسىلماندارعا قىسىمى تولاستاماعاندىقتان، مەككە قالاسىنان ءمادينا قالاسىنا كوشۋگە ءماجبۇر بولدى. مۇسىلماندار توپ-توپ بولىپ، كىندىك قانى تامعان جەرلەرىن، دۇنيە-مۇلىكتەرىن تاستاپ ءدىن ءۇشىن تۋىپ-وسكەن جەرىن قالدىرىپ ءماديناعا كوشە باستادى.

پايعامبارىمىز دا اللاھۋ تا’الانىڭ امىرىمەن مەككەدەن ءماديناعا قونىس اۋداردى. ءمادينا قالاسىندا بارشا مۇسىلماننىڭ باسىن قوسىپ، باۋىرلاستىقتا تىرشىلىك كەشۋىن قالاعان پايعامبارىمىز العاشقى جۇمىسىن «مەشىت سالۋدان» باستاعان بولاتىن.

بۇگىنگى ءمادينا قالاسىنداعى «پايعامبار مەشىتى» تاريحتان ءمالىم بولعانداي، پايعامبارىمىزدىڭ الەيھيسسالام تۇيەسى شوككەن ورىنعا تۇرعىزىلعان. ءماديناعا بارعاندا راسۋلۋللاھتى قوناق ەتۋ ءۇشىن ساحابالار بىر-بىرىمەن جارىسقان ەكەن. سوندا پايعامبارىمىز: «تۇيەمنىڭ باسىن بوس قويا بەرىڭدەر، جاراتقاننىڭ امىرىمەن ءوزى ءبىر جەرگە توقتايدى» دەدى. تۇيە ءبىرشاما جەر ءجۇرىپ بارىپ، ەكى جەتىمگە تيەسىلى ءبىر بوس ورىنعا شوكتى. ەكى جەتىم بالا ارداقتى ساحابا اساد بين زۋرارانىڭ (رادياللاھۋ انھ) قامقورلىعىنداعى بالالار ەدى. پايعامبارىمىز دا مەشىتتى سول جەرگە سالۋدى ءجون كوردى. اللاھ ەلشىسى جەتىم بالالاردى جانىنا شاقىرتىپ، ولاردان جەرلەرىن ساتىپ الماق نيەتىن بىلدىرەدى. بالالار دا: «يا، راسۋلاللاھ! ءبىز بۇل جەردى سىزگە سىيعا تارتۋ ەتەمىز»، — دەدى. پايعامبارىمىز بۇعان كەلىسپەي، جەردىڭ اقىسى رەتىندە جەتىم بالالارعا ون دينار بەرگەن ەكەن.

وسىلايشا، اللاھ ەلشىسى ءوزىنىڭ ارەكەتىمەن مۇسىلمان قوعامىن قۇرۋدا مەشىتتىڭ ءرولى ەرەكشە ەكەنىن ايقىنداعان. بۇگىنگە دەيىن جەتكەن مەشىتتىڭ سالىنۋىنا اللاھ ەلشىسى ۇلكەن كۇش-جىگەرىن جۇمساعان ەدى. يسلام عالىمدارىنىڭ ايتۋىنشا، «پايعامبار مەشىتى» ەڭ مۇباراك ءۇش مەشىتتىڭ قاتارىنا كىرەدى.

---