ۇران
القام-سالقام ارەكەتتەرىنىڭ سالدارىنان ءبىرسىپىرا جىل سانسىراعان قازاقتار بىرتە-بىرتە ەس جيىپ، جاۋعا جويقىن قارسىلىق كورسەتە باستايدى. قوقاڭداعان باسقىنشى جاۋدى اۋىزدىقتاۋعا شاماسى بار ەكەنىنە سەنەدى. ال قابانباي باتىر باستاعان قالىڭ قولدىڭ اڭىراقاي شايقاسىندا ويسىراتا جەڭۋى دۇشپاندى ەسىنەن تاندىرادى. قالماقتار بۇدان ءارى قازاق جەرىندە تابان تىرەپ قارسىلاسا الماي، جان ساۋعالاي قاشادى. سول بەتتەرىمەن بوسىپ، الاتاۋ بوكتەرلەرىن ساعالاسا دا، پانا تاپپايدى. جوسىپ كەلىپ، تورايعىر تاۋىنا ارقا تىرەگەنمەن، كوكپەك دالاسىندا تاعى دا كۇيرەيدى. قالدىعى قارقارا مەن قۇمتەكەي اڭعارى مەن مىڭجىلقى القابىن بوس تاستايدى دا، ىلەباسىن اسىپ، قاراسىن باتىرادى. جاۋدى وكشەلەي قۋعان حانكەلدى، ناۋرىزباي باتىرلار ءتاڭىر تاۋىنىڭ ءتورى جۇلدىز جوتاسىنان اسىرىپ، تۇرپان ويپاتىنا قۇلاتىپ جىبەرەدى.
ەل جايماشۋاق ومىرگە قادام باسادى. قاتقان قاباق اشىلىپ، جوتالارىنىڭ قۇرىس-تىرىسى جازىلادى. مالىن ورگىزىپ، شالعىنى جايقالعان كەڭ جايلاۋدىڭ سالقىن سامالىنا ماڭداي توسىپ جەلپىنىسەدى. وسىنداي ىرعىنشىلىق كەزدە الامان بايگە وتكىزىپ، كوڭىلدى كوتەرۋ ءۇشىن جان-جاققا جار سالىنادى. ناعىز تۇلپارلار باتىرلاردىڭ دا جان سەرىگى ەمەس پە! قالماقتاردىڭ ەڭسەسىن باسقان قازاق باتىرلارى سايگۇلىك اتتارىن باپتاپ، ۇلى بايگەگە الىپ كەلەدى.
بايگەگە قوسىلعان بىرنەشە ءجۇز سايگۇلىكتەر ساسكە تۇستە تۇپكە ايدالادى. قالىڭ قاۋىم توبە باسىندا توپ-توبىمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ وتىرادى. ءتۇس اۋىپ، ەكىنتى شاماسىندا كوز ۇشىنان اتتاردىڭ تىزبەكتەلگەن سۇلباسى كورىنەدى. اسىرەسە ءبىر باران قالىڭ توپتان ارقان بويى وزىپ، جالعىز بۇلدىراپ كەلەدى. قالىڭ جۇرت قوپارىلا تۇرەگەلىپ، قادالا قاراسادى. سورەگە جاقىنداعاندا دارا كەلە جاتقان سايگۇلىك حانكەلدى باتىردىڭ كەر اتى ەكەنىن تانيدى. ات ۇستىندەگى قارشاداي بالا: «رايىمبەك! رايىمبەك!» دەپ ۇراندايدى. بۇعان جۇرت اڭ-تاڭ. بۇرىن ەستىمەگەن ۇران. بۇل كىم ءوزى؟
سويتسە، حانكەلدى باتىردىڭ بايگە اتىنا ءمىنىپ شاپقان نەمەرەسى ءوزىنىڭ اتىن ءوزى ۇران قىپ شاقىرعان ەكەن.
— قارشاداي بالانىڭ بۇلاي ۇران شاقىرعانى نەسى، بىلمەستىگى مە؟ — دەپ ابىرجيدى جۇرت. بايگە اتتارعا توقتام ايتۋعا ءتيىس
المەرەك ابىز دا ويلانىپ قالادى. حانكەلدى باتىردى قورشاپ، ىزالانا جاپاقتاپ تۇرعاندارعا قاراپ ابىز:
— بۇل بالاعا ەشكىم تيىسپەسىن، ءوزىم سويلەسەمىن، — دەپ، بۇل قىلىقتى تەرىس ىرىمعا جورۋشىلاردى تىيىپ تاستايدى.
بايگە اتتار كەلىپ بولىپ، ابىر-سابىر باسىلعاننان كەيىن المەرەك ابىز البىرت رايىمبەكتى ەركەلەتە ماڭدايىنان يىسكەيدى. سودان كەيىن:
— بالام، سەن نەگە ءوز اتىڭدى ۇران قىپ شاقىردىڭ؟ — دەپ سۇرايدى. رايىمبەك جاسقانباي جاۋاپ بەرەدى:
— ەر جەتكەن سوڭ، باتىر اتانىپ، ەلىمە ۇران بولسام دەپ ارمانداعانىم عوي، اتا!
وجەت بالانىڭ الما بەتى البىراپ، كوزىنەن ۇشقىن شاشىرايدى. المەرەك ابىز ارمانشىل بالانىڭ تاپقىرلىعىنا سۇيسىنەدى.
— بالام، تىلەۋىڭ حاق، قۇداي قولداسىن! جاۋىڭ داۋسىڭنىڭ جاڭعىرىعىنان جاسقانىپ، جەر جاستانسىن! ايبارىڭ ارتىپ، جاراتقان جار بولسىن! توبەڭە نۇر ءۇيىلىپ، ماڭدايىڭدى كۇن ءسۇيسىن!
المەرەك بابانىڭ اق باتاسىن وجەت بالاعا سۇيسىنگەن ەل دە قولدايدى قول جايىپ.
سول رايىمبەك ەرجەتكەن سوڭ جاۋىنا دەس بەرمەگەن ايبىندى باتىر اتانادى. ايباتى ارىستانداي داۋىرلەيدى. تالاي قيانكەسكى شايقاستاردا جاۋىن قان قۇستىرعان باتىر كەيىن كەلە بۇكىل البان ەلىنىڭ ۇرانىنا اينالادى.
You Might Also Like
-
ءبىر ءبيدىڭ سيىرى قوجاناسىردىڭ ەككەن ەگىنىن جەپ قويىپتى. قوجاناسىر ءبيدىڭ وزىنە بارىپ:
-
حVءىىى عاسىردا جايىقتىڭ شىعىسىن مەكەندەگەن باي ەسەنكەلدى — بايلىقتىڭ زاڭعار بيىگىنە جەتكەن، ناعىز اڭىز سيپاتقا اينالعان ادام. جىلقىسىندا ەسەپ جوق. ەسەنكەلدىنىڭ ءۇش ايەلىنەن وربىگەن ۇرپاقتان الع...
