ءۇش ۇرى
جادىرا، جاي، بەگىمسال اتتى ءۇش ۇرى بولعان. ۇشەۋى دە قايراتتى، باتىر ادامدار ەكەن. ول ۇشەۋى مال ايداپ كەتتى دەسە، ارتىنان ەشكىم قۋىپ بارا الماپتى. سول ۇشەۋى ءبىر كۇنى باس قوسىپ، وزدەرىنىڭ باتىرلىق ىستەرىن ايتىپ، ماقتانىپ وتىرىپتى. سوندا جاي تۇرىپ:
— ءاي، وسى ءبىزدىڭ باتىر ەكەنىمىزدى جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. ءبارى دە ءبىزدى باتىر دەيدى. ودان دا قورىققانىمىزدى ايتساق قايتەدى، — دەپتى.
سوندا جادىرا مىنا اڭگىمەنى ايتىپتى:
— ءبىر جولى ءبىر جەردەن بارىمتالاپ جىلقى ايداپ كەلە جاتتىم. ارتىمنان قۋعىنشى شىعا قويماس دەپ بەيقام كەلە جاتقانمىن. ايداعان كوپ جىلقىنىڭ دۇبىرىمەن ارتىمنان شىققان اتتىڭ ءدۇبىرىن بايقاماي قالىپپىن. ارتىمنان بىرەۋ جەتىپ، قاق جاۋرىنىمنىڭ ورتاسىنان نايزا شانشىدى. شوشىپ كەتىپ، قورىققانىمنان كوتەرىلىپ، اتتىڭ جالىنا بارىپ قالىپپىن. سوندا بارىپ جالما-جان ەسىمدى جيىپ، كىلت بۇرىلىپ، نايزاسىن قولىنان جۇلقىپ تارتىپ قالدىم. قولى ونشا قايراتتى ەمەس ەكەن، نايزاسى قولىنان شىعىپ كەتتى. ءوز نايزاسىمەن ءوزىن شانشىدىم دا، ءارى قاراي جۇرە بەردىم، — دەپ جادىرا اڭگىمەسىن اياقتاپتى.
سوندا بەگىمسال مىنانداي اڭگىمە ايتىپتى:
— جيىرمالار شاماسىنداعى جاس جىگىت كەزىم. استىمدا جاقسى اتىم بار. جولشىباي ەشتەڭە كەزدەسپەي كەلە جاتقان. جولدا ءبىر كوشكەن جۇرتتىڭ ورنىنا كەزدەستىم. ءبىر ەسكى وشاقتىڭ قاسىندا شوتتىڭ (كەتپەن) باسى جاتىر ەكەن، سونى ىرىم بولسىن تاقىمىما قىستىرىپ الدىم. ەندى بىلاي شىعىپ جۇرە بەرىپ ەدىم، الىستان ءبىر سالت اتتى كورىندى. اتى ءتاۋىر سياقتى. وسىنىڭ اتىن ولجالايىن دەپ بۇرىلا ءجۇرىپ ەدىم. ول ماعان قارسى ءجۇردى. جاقىنداعاندا بايقادىم، 15-16-لار شاماسىنداعى جاس بالا ەكەن. استىندا كۇرەڭ قاسقا اتى بار. بالا كەلىپ امانداستى. ودان ءجون سۇرادىم. بالا تۇرىپ:
— اناۋ جاتقان ءبىزدىڭ كوشكەن جۇرتىمىز ەدى. سوندا ءبىر ەسكى شوتتىڭ باسى قالىپ قويىپتى. سوعان كەلە جاتىر ەدىم. ونى ءسىزدىڭ تاقىمىڭىزدان كورىپ تۇرمىن، شوتتى بەرىڭىز» دەدى.
مەن:
— سەن بالا شوتتى قوي، استىنداعى اتىڭدى بەر، — دەپ تىزگىنىنە جارماستىم. بالا دا تايسالمادى، ۇستاسا كەتتى. ونى اتتان تۇسىرە المادىم. ءبىراز الىسقان سوڭ، بالا ءوزىمدى اتتان تۇسىرۋگە اينالدى. ابدەن ساستىم. جاس بالادان جاعامدى ۇستاتىپ جىعىلۋدى ار كورىپ، وتىرىك قويانشىق بولىپ، اۋزىمدى كوپىرتىپ، اتتان قۇلاپ ءتۇستىم. ول ەكى قولىمدى ارتىما بايلاپ، «اعانى» قويىپ «ءجۇر» دەپ بۇيىردى. ەندى ءوز اتىما زار بولىپ، العا ءتۇسىپ جۇرە بەردىم. ءبىراز جۇرگەن سوڭ، ءبىر اۋىلعا كەلدىك. اۋىل شەتىندەگى كوگالدا كيىز توسەپ، ءبىر توپ قارت ادام وتىر ەكەن. مەنى سولارعا الىپ كەلدى. جاس شاماسى سەكسەننەن اسقان ساقالدى ءبىر شال بار ەكەن. بالا سوعان بولعان جايدى ايتتى.
سوندا قارت بالاعا اقىرىپ:
— ءوي، مەنەن تۋماعان يت! مەن سەندەي كۇنىمدە ون جەتى ادامدى قول-اياعىن بايلاماي، بوس الىپ كەلگەن ەدىم. سەن ءبىر ادامدى بايلاپ-ماتاپ ارەڭ اكەلىپ وتىرسىڭ! شەش قولىن! — دەدى.
ماناعى، ماناعى ما، زارەم ەندى كەتتى. قارت مەنى اقبوز ۇيگە الىپ كىردى. تورگە ءوز قاسىنا وتىرعىزدى. قوي سويعىزىپ، قوناق قىلىپ، جاقسىلاپ سىيلادى. ەرتەڭىنە اتتاناردا قارت بالانىڭ ات-شاپانىن جاپتى. قورىققانىم ەشتەمە ەمەس ەكەن، ۇيالعاننان بەتىمنەن وتىم شىقتى. «ولىمنەن ۇيات كۇشتى» دەگەن سول ەكەن، — دەپ بەگىمسال اڭگىمەسىن اياقتاپتى. ال اڭگىمەگە قوزعاۋ سالعان جاي الدەنەگە ويلانىپ، ۇندەمەي قالدى دەيدى.
[اڭگىمە اياقتالماعان].
You Might Also Like
-
ارقادا اتاقتى ايداش دەگەن ۇرى ءومىر ءسۇرىپتى. جۇرتتى قان قاقساتىپ، شۋلاتىپ جۇرگەن ايداشتى بىردە ءبىر اۋىلعا مال ۇرلاۋعا كەلگەندە ۇستاپ الادى. ول ۋاقىتتا تۇرمە جوق. اۋىل اقساقالدارى كەڭەسە وتىرىپ، سول ...
-
سەمەي وبلىسى، قانبا دەگەن جەردە ون توعىزىنشى عاسىردىڭ اياق كەزىندە سەرىك دەگەن كىسى ءوزى ۇرى جانە ۇرى ۇستايدى ەكەن.
