InfoHub Logo

«ۇستاز اتى - بيىك، ءارى ماڭگىلىك» سەبەبى، ءبۇلدىرشىن جاس ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن ۇستاز. ءمۇعالىم ماماندىعى – بارلىق ماماندىقتىڭ اتاسى. ول - بارلىق ماماندىقتىڭ كوشباسشىسى. ۇستاز - بۇل ءاردايىم ۇلكەن ارىپتەرمەن جازىلۋعا ءتيىس كوپ ماعىنالى ءسوز دەپ ويلايمىن. ويتكەنى، وسى سوزدە قانشاما ماعىنا، قانشاما ءمان جاتىر. ۇستاز - ءوزىنىڭ شاكىرتى ءبىلىمدى، جان-جاقتى دامىعان، ادامگەرشىلىگى مول شاكىرت بولىپ وسۋىنە قانشاما تەر توگىپ، ايانباي ەڭبەك ەتەدى. ادامنىڭ ادام بولىپ قالىپتاسۋىنا اتا-انالارمەن قاتار ءمۇعالىمنىڭ دە ءرولى دە وتە زور.

مۇعالىمدىك ماماندىق - بۇل ادامتانۋ، ادامنىڭ كۇردەلى جانە قىزىقتى، شىم-شىتىرىعى مول رۋحاني جان دۇنيەسىنە ۇڭىلە ءبىلۋ دەپ ادامنىڭ ءومىر بويى ءبىلىم الىپ، ونى شاكىرتىنە جەتكىزە ايتىپ بەرۋ بۇل ۇستازدىق قاسيەتتىڭ ەڭ جوعارعى جەتىستىگى بولىپ تابىلادى. مالىك عابدۋللين سوزدەرىنە سۇيەنسەك «ءمۇعالىم ءوزىنىڭ بىلىمدىلىگىمەن، جۇرىس-تۇرىسىمەن جايدارى مىنەزىمەن، ءتىپتى سىرت ءپىشىنى، كيگەن كيىمى دە وقۋشىسىنا جاقسى ماعىنادا قاتتى اسەر ەتەدى دەگەن ەكەن. ارينە ءار ۇستاز ءوز ءىسىنىڭ جاۋاپتىسى بولعاندىقتان بارىنشا ەڭبەك ەتەدى. سوندىقتان دا قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ سان-سانالى ومىرىنە بەلسەنە ارالاساتىن جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ ءبىلىم سالاسىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ۇستازدارعا زور مىندەت جۇكتەلىپ وتىر. ونىڭ وزىندىك سەبەپتەرىن كۇنبە-كۇن ءومىر تالابى كورسەتىپ وتىر، ياعني تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ الدىڭعى قاتارلى دامىعان ەلدەرىمەن يىقتاس كورىنۋ ءۇشىن ءبىلىمدى تەرەڭ مەڭگەرگەن، بەلسەندى، قابىلەتتى، ىزدەنگەن ۇستازدار قاجەت ەكەنى ءمالىم. وسىعان بايلانىستى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جەتىلدىرۋ، جاڭا وقۋ جوسپارىنا كوشۋ، جاڭا ادىس-تاسىلدەردى ەنگىزۋ سياقتى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ وتىر.

ءححى عاسىر - قاتاڭ باسەكە عاسىرى. ەلباسى حالىققا ارنالعان جولداۋىندا «ءححى عاسىردا ءبىلىمىن دامىتا الماعان ەلدىڭ تىعىرىققا تىرەلەرى انىق. وسى زامانعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنسىز ءارى الىستى بارلاپ، كەڭ اۋقىمدى جاڭاشا ويلاي بىلەتىن وسى زامانعى باسقارۋشىلارسىز ءبىز يننوۆاسيالىق ەكونوميكا قۇرا المايمىز دەگەن بولاتىن. قاشان دا ءبىلىمدى ۇرپاق - بولاشاعىمىزدىڭ كەپىلى. ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ تاعدىرى - جاس ۇرپاقتىڭ تاعدىرى - بۇگىنگى ۇستازداردىڭ قولىندا. پسيحولوگتار «ۇستانىم» ۇعىمىن ادامنىڭ ىس-ارەكەتكە بەيىمدىلىگىمەن بايلانىستىرادى. سوسيولوگتار ونى نەگىزگى قۇندىلىق ەسەبىندە اتاپ كورسەتەدى. ءمۇعالىمنىڭ ۇستانىمى ونىڭ كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ بارىسىنا زور ىقپال ەتەدى، ال كوزقاراسى بەلگىلى ءبىر شەشىمدەردىڭ قابىلدانۋى مەن سىنىپتاعى ىس-ارەكەتتەردى ءتۇسىندىرۋ كوزى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان كەز كەلگەن ءمۇعالىمنىڭ وقىتۋ قۇرالدارى ونىڭ ءوز بولجامدارىنىڭ، ءبىلىمى مەن ۇستانىمىنىڭ، كوزقاراستارىنىڭ جيىنتىعىنان تۇرۋعا ءتيىس. بۇل ەلەمەنتتەردىڭ بارلىعىن جيناقتاساق، جەكە تۇلعانىڭ ەرەكشە «ءبىلىم بەرۋ سىزبالارى» قۇرىلىپ، ءمۇعالىمنىڭ ۇستانىمى-ونىڭ كوزقاراسى، قابىلدانعان شەشىمنىڭ جانە ىس-ارەكەتتىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى. الايدا، تامىرى تەرەڭگە كەتكەن ۇستانىمدار ءمۇعالىمنىڭ جاڭاشىل يدەيالاردى قابىلداۋ قابىلەتىن شەكتەۋى مۇمكىن. ەگەر دە دايىن ءبىلىم بەرەتىن «ءداستۇرلى» ستيلمەن وقىتاتىن مۇعالىمدەر سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتتەرى دامىعان وقۋشىلاردى قالىپتاستىرعىلارى كەلسە، وزدەرىنىڭ دە سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتا وتىرىپ، جاڭاشىل يدەيالارعا كوڭىل كوكجيەگىن اشۋلارى كەرەك. ( مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق 7 بەت.)

ءبىلىم بەرۋ ءۇردىسىن زامان تالابىنا ساي جاقسارتۋدىڭ تاعى ءبىر جولى يننوۆاسيا ياعني، ءبىلىم الۋداعى جاڭالىقتاردى ۇيرەتۋ، قابىلداۋ، باعالاۋ، قولدانۋ ءۇردىسىن باسقارۋ. قازىرگى تاڭدا زامان تالابىنا ساي ءپان ءمۇعالىمى عانا بولۋ از، ءمۇعالىم – ۇستاز ينوۆاتور، يننوتەحنيك بولۋى ءتيىس. ءمۇعالىم ءوزى يننوتەحنيك (يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى جەتىك مەڭگەرگەن پەداگوگ) دارەجەسىنە كوتەرىلۋ ءۇشىن يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋ كەرەك، سودان كەيىن ءپان بويىنشا قانداي تاقىرىپتا پايلانۋ كەرەكتىگىنە ءتيىمدى زەرتتەۋ جۇرگىزەدى. ياعني ءاربىر يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرەدى، مەڭگەرگەننەن سوڭ ساباق بارىسىندا قولدانۋ وتكىزەدى. ساباق ۇستازدىڭ كوپ ىزدەنۋىمەن، كوپ ەڭبەك ەتۋىنەن تۋاتىن پەداگوگيكالىق شىعارما. ساباق ۇستىندە نەبىر كۇردەلى قيىندىقتار، ءارتۇرلى سيتۋاسيالار كەزدەسەدى. شەبەر ۇستاز سونىڭ بارىنە توتەپ بەرىپ، ەشقانداي ارەكەتكە جول بەرمەي، ساباق ءۇردىسىن تۇرلەندىرىپ وتىرۋ كەرەك. قازىرگى قوعامداعى ءمۇعالىم –جەكە كوزقاراسى بار، سوعان قاراي جىگەرلى تۇلعا، زەرتتەۋشىلىك، ويشىلدىق، شىعارماشىلىق قاسيەتى بار، ءارى وقۋشىسىن وسى قاسيەتتەر ارقىلى ءوز بەتىنشە وقىپ، ىزدەنىپ كەڭەيتىلگەن ءبىلىم الۋعا ۇيرەتە الاتىن مامان بولۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن. «ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا» -دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ۇستاز ەڭبەگىنىڭ قىر-سىرى مول، قيىن دا جاۋاپتى، شىعارماشىلىق ەڭبەك ەكەندىگىن بارشامىز مويىندايمىز. ۇستاز جولى قيىنىراق باسقادان، سىرلارى مول ءالى سىرتقا شاشاپاعان. شارشاسا دا وسى جولدىڭ بويىندا، قانداي جاقسى شىن باقىتىن تاپسا ادام، - دەپ اقىن جىرلاعانداي «ۇستاز - اتى بيىك، ءارى ماڭگىلىك»،- دەي كەلە ۇستاز ەڭبەگىن قۇرمەتتەپ باعالاي بىلەيىك، - دەپ ءوز ويىمدى اياقتاعىم كەلەدى.

---