InfoHub Logo

يلون ريۆ ماسك – كانادا-امەركيكالىق كاسىپكەر، ينجەنەر، ونەرتاپقىش، يننوۆاسيالىق جوبالاردى ينۆەستيسيالايتىن بيزنەس-ماگنات.

SpaceX، Tesla Motors كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قۇرۋشى، باسشىسى، SolarCity، PayPal تەڭ قۇرىلتايشىسى بالامالى ەنەرگەتيكاعا قاتىستى جاڭا تەحنولوگيالار جاساۋعا، ەكولوگيالىق تازا ەلەكتروموبيلدەردى، ۇنەمدى كۇن ساۋلەلىك ەلەكتر ستانسياسىن قۇراستىرۋعا قاتىسقان. ول ادام قابىلەتىنەن تىس دەڭگەيدەنى OpenAI جاساندى ينتتەلەكت جاساۋ، Hyperloop كونسەپتۋالدى جوعارى جىلدامدىقتى تاسىمالداۋ جۇيەسى، مارسقا ساياحاتتاي الاتىن اۋە كەمەسىن جوبالاۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىسقان.

بويىنان تاباندىلىق، ەڭبەكقورلىق تابىلاتىن، سىن تۇرعىسىنان ويلاپ، جاعدايدى، ءوز ارەكەتىن ناقتى تالداي الاتىن جان ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ قاھارمانى رەتىندە الدەقاشان مويىندالعان. ونىڭ اپتاسىنا 100 ساعات جۇمىس ىستەگەندىگى كوپشىلىككە بەلگىلى.

«فوربس» جۋرنالىنىڭ 2016 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا جاريالاعان مالىمەتى بويىنشا، بيزنەسمەننىڭ بايلىعى 12،4 ميلليارد دوللارعا باعالانىپ، ەڭ باي امەريكالىقتاردىڭ تىزىمىندە 39-ورىنعا جايعاسقان.

يلون ماسكتىڭ بالالىق شاعى

ميللياردەر 1971 جىلدىڭ 28 ماۋسىمىندا وڭتۇستىك افريكالىق پرەتوريا قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول ينجەنەر ەررول ماسك پەن ديەوتولوگيا سالاسىنىڭ ساراپشىسى ماييا ماسكتىڭ جانۇياسىنداعى ءۇش بالانىڭ تۇڭعىشى ەدى. يلوننىڭ 1972 جىلى دۇنيەگە كەلگەن باۋىرى كيمبەل جانە 1974 جىلعى توسكا ەسىمدى قارىنداسى بار. 1980 جىلى اتا-اناسى اجىراسقاننان سوڭ، يلون العاشىندا اناسىمەن قالعانىمەن، كەيىننەن اكەسىمەن بىرگە تۇرۋعا سۇرانعان.

بالا كۇنىندە وقۋدى ەرتە ۇيرەنگەن يلون مەن باۋىرلارى ۋاقىتتارىنىڭ باسىم بولىگىن وقۋمەن وتكىزگەن. يلون كوپشىلىك اراسىندا بولعاندى ۇناتپايتىن. وزىمەن-وزى جالعىز قالعاندى ءجون كورىپ، ويعا بەرىلەدى. بالا كۇنىندە قاتارلاستارى ۇنەمى كەمسىتەتىن بولعان. بىردە ءبىر توپ بالا اياۋسىز سوققىعا جىعىپ، اۋرۋحاناعا تۇسكەن جاعداي دا ورىن العان ەدى.

يلون 9 جاسىندا العاش رەت Commodore VIC-20 كومپيۋتەرىن العان. مۇنان ءارى باعدارلامالار جازۋمەن اۋەستەنىپ، باعدارلامالاۋ ءتىلىن ۇيرەنگەن. 12 جاسىندا شۋتەر-ۆيدەوويىنىن جاساپ، 500 دوللارعا ساتادى. بالا بولسا دا العاشقى تابىسىن تاتتىلەرگە جۇمساماي، كومپانيا اكسياسىن ساتىپ العان. ازداعان ۋاقىتتان كەيىن اكسيانى قىمبات باعاعا ساتۋعا بولاتىن ەدى. ال ول اقشا ارمانى مول بالانى ماقساتىنا ءبىر تابان جاقىن ەتىپ، باسقا قۇرلىققا كوشۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

يلون ماسكتىڭ ءبىلىم الۋى

يلون ماسكتى جەتىستىككە جەتكىزگەن ومىرىندەگى ەڭ ماڭىزدى وقيعا – وار-دەن اقش-قا كوشۋى. الايدا العاشىندا ول اقش-قا كوشىپ بارا الماعاندىقتان، كورشىلەس كانادانىڭ مونرەال قالاسىندا تۇراتىن ناعاشىلارىنىڭ ۇيىندە تۇراقتاعان. ول جەردە ازاماتتىق الىپ، ءبىر جىل شاماسىندا تومەن دەرەجەلى جۇمىستاردا ىستەگەن. بۇل ۋاقىتتا يلون كەدەيلىكتە ءومىر سۇرگەن ەدى.

ءور مىنەزدى جاس جىگىت 1990 جىلى الەمدەگى ەڭ بەدەلدى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى كينگستونداعى كۋينس ۋنيۆەرسيتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. ال 2 جىلدان كەيىن پەنسيلۆانيا شتاتىنىڭ امەريكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە اۋىسقان. ۋنيۆەرسيتەتتەگى ءبىلىمىن ءتامامداعاننان كەيىن، فيزيكا جانە ەكونوميكا پاندەرى بويىنشا باكالاۆر ديپلومىن العان.

مۇنان سوڭ جاس جىگىت فيزيكا بويىنشا دوكتورلىق دارەجە الۋ ماقساتىندا ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتى جانىندا اسپيرانتۋراعا تاپسىرادى. ءبىراق كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ ءۇشىن، وقۋىن اياقسىز قالدىرعان.

يلون ماسك مانساپ جولىنىڭ باستالۋى

1995 جىلى يلون ءوزىنىڭ باۋىرى كيمبەلمەن بىرلەسىپ العاشقى Zip2 IT-كومپانياسىن اشقان. كومپانيا جاڭالىقتار كونتەنتى جاريالانىمى مەن سايتتاردى قولداۋعا ارنالعان باعدارلامالار جاساۋعا مامانداندىرىلعان. ول تاڭنىڭ اتىسىنان كۇننىڭ باتىسىنا دەيىن تىنباي ەڭبەكتەنىپ قانا قويماي، جالدامالى كەڭسەدە ءومىر سۇرگەن ەدى.

الايدا ونىڭ تاباندىلىعى مەن قايراتتىلىعى تولايىم تابىسقا، جەتىستىككە جەتۋىنە سەپ بولادى. 1999 جىلى اعايىندىلار وزدەرىنىڭ ستارتاپتارىن AltaVista ينتەرنەت-ىزدەۋشىسىنە 307 ميلليون دوللار كولەمىندەگى رەكوردتى قاراجاتقا ساتقان. يلون قولىنا تۇسكەن 20 ميلليون دوللاردى McLaren F1 سپورتتىق اۆتوكولىگى مەن 12 ورىندىق Dassault 900 ۇشاعىنا جۇمساعان.

كەيىننەن ول ستۋدەنت كەزىنەن-اق الەمدى وزگەرتەتىن قىزمەت سالالارىمەن اينالىسقىسى كەلگەندىگىن مويىندايدى. يلوننىڭ ويىنشا، ادامزات تاعدىرىنا ىقپالى مول ەڭ ماڭىزدى سالالالار – ينتەرنەت، عارىشتى باعىندىرۋ جانە جاڭعىرتىلمالى ەنەرگەتيكا. جىگەرلى جاس ولاردى باعىندىرۋعا كىرىسىپ تە كەتكەن.

يلون ماسك جانە PayPal

يلوننىڭ كەلەسى ينتەرنەت-جوباسى – 1999 جىلى جاسالعان X.com ستارتابى. ول ءبىر جىلدان سوڭ باسەكەلەس Confinity كومپانياسىمەن سەرىكتەستىك قۇرىپ، 2001 جىلى X.com اتاۋى PayPal رەتىندە وزگەردى.

ولار ەلەكتروندى تولەم جونىندەگى يدەيانى جۇزەگە اسىرۋعا تىرىسىپ، ناتيجەسىندە الدىڭعى قاتارداعى تولەم جۇيەلەرىنىڭ ءبىرى PayPal-دى قۇرعان ەدى.

ەكى كوماندا اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتەرگە قاراماستان، سەرۆيستى قولدانۋشىلار سانى قارقىندى تۇردە وسكەن. وعان جۇرگىزىلگەن وزىق ساياسات پەن يننوۆاسيالىق مودەلدەردى ەنگىزۋ سەپ بولعان-دى. كاسىپكەردىڭ تابىسى ارتىپ، 2002 جىلى eBay جۇيەسىن 1،5 ميلليارد اقش دوللارىنا ساتىپ الادى. ونداعى ماسكتىڭ ۇلەسى – شامامەن 180 ميلليون.

ەندىگ ونىڭ قولىندا كۇن ەنەرگياسى مەن عارىشقا قاتىستى جوسپارلارىن ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جەتكىلىكتى قاراجات بار ەدى.

يلون ماسك جانە مارس

كاسىپكەر عارىشتى باعىندىرۋ ماقساتىندا ءۇشىنشى كومپانيانىڭ نەگىزىن قالادى. ول مارستى باعىندىرۋ جونىندەگى يدەيانىڭ جاقتاۋشىسى رەتىندە «قىزىل عالامشاردىڭ» دەربەس ەكوجۇيەسىن قۇرۋعا نەگىز بولاتىن ارنايى جىلىجايلاردى جوبالاۋعا كىرىسكەن.

يلون قۇنىنىڭ قىمباتتىعىنا بايلانىستى، دايىن زىمىرانداردى ساتىپ الۋدى ءتيىمسىز ساناعان. سوندىقتان كوپ مارتە قولدانۋعا بولاتىن عارىش اپپاراتىن جاساۋدى ءوز قولىنا الادى. باستاپقىدا كاسىپورىنىنا 100 ميلليون اقش دوللارىن سالعان ول ارتىنشا اقش قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ DARPA اگەنتتىگىنەن ءىرى ينۆەستيسيالار تارتقان. ناتيجەسىندە NASA 12 پارتيا جۇكتى حالىقارالىق عارىش ستانسياسىنا جەتكىزۋ بويىنشا كومپانيامەن 1،6-ميللياردتىق كەلىسىم شارتقا وتىرعان.

2009 جىلى عارىش كەمەسى جۇكتى جەر وربيتاسىنا ءساتتى جەتكىزگەن. ۇيعارىلىم بويىنشا، مۇنان ءارى ول استروناۆتار ەكيپاجىن ستانسيعا جەتكىزەتىن بولادى.

كومپانيا قۇنى 3 ميلليارد دوللارعا جەتكەنىمەن، نەگىزگى يەسى ساتۋعا اسىقپاعان. وعان سەبەپ – ادامزاتقا قيالداعىداي كورىنەتىن ويلاردى بىرنەشە ونجىلدىقتان كەيىن شىندىققا اينالدىرۋ.

يلون ماسك جانە Tesla

2004 جىلى يلون قوس ونەرتاپقىش نەگىزىن قالاعان Tesla Motors كومپانياسىنا قوسىلادى. ول – سەريالى ەلەكتروكارلاردى قۇراستىراتىن ءوندىرۋشى رەتىندە بەلگىلى.

يلون ماسك اعىلشىندىق Lotus Elise نەگىزىندەگى Tesla Roadster سپورتتىق اۆتوسىن شىعارۋعا اتسالىسقان. ونىڭ باستاماسى بويىنشا مودەلدەردىڭ بارلىعى ايتارلىقتاي ىقشامدالعان. سونىمەن قاتار باتارەيانىڭ بولىگى جەتىلدىرىلىپ، فارلار قۇرىلىسىنىڭ ديزاينىنا جاڭا ەلەمەنتتەر قوسىلعان. بۇل ەڭبەگى ءۇشىن يلون Global Green-2006 ەكولوگيا سالاسىندا سىيلىق الادى. ال جوباعا تارتىلعان ينۆەستيسيا 100 ميلليون كولەمىندەگى جەرگىلىكتى ۆاليۋتانى قۇرايدى.

كاسىبىنىڭ دامۋى مەن ەسەبىندەگى قيىندىقتارعا قاراماستان، كومپانيانى بانكروتقا ۇشىراۋدان امان الىپ قالادى. دەسە دە ول ءۇشىن ءبىراز قىزمەتكەردى جۇمىستان بوساتىپ، سپورتتىق اۆتوكولىگىن ساتۋىنا تۋرا كەلگەن.

كاسىپورىننىڭ قارجىلاي تابىسقا جەتۋىنە سەپ بولعان پرەميۋم سىنىپتى Model S سەدانىن شىعارعاندىعى ەدى. ميللياردەر New York Times تىلشىسىمەن پىكىرتالاسقا قاتىسۋ ارقىلى قوعامنىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرادى. ناتيجەسىندە 2013 جىلى جارتى جىل ىشىندە 10،5 مىڭ ەلەكتروكار ساتىلعان.

سونىمەن قاتار تابىستى كاسىپكەر ەلەكترلى كولىك تۇرلەرىن قۋاتتاندىراتىن ستانسيالاردى دامىتۋمەن اينالىسادى. ول نەمەرە اعاسى ريۆ نەگىزىن قالاعان SolarCity دامىتۋدى كوزدەگەن. كاسىپورىن كۇن ساۋلەلى ەلەكتر ستانسيالارىن ورناتۋ بويىنشا مامانداندىرىلعان. SolarCityء-دىڭ كاپيتالداندىرىلۋى 3 ميلليارد اقش دوللارىنا باعالانادى.

يلون ماسكتىڭ جەكە ءومىرى

جاساندى ينتەللەكتىنى باقىلاۋ قۇرالدارىن ىزدەستىرۋگە 10 ميلليون اقش دوللارىن سىيلاعان ميللياردەر ەكى رەت وتباسىن قۇرعان.

يلون ءبىرىنشى ايەلى جيۋستينمەن كانادادا وقىپ جۇرگەندە تانىسقان. ماسك بولاشاق جارىنان ءبىر جاس كىشى بولعاندىقتان، العاشىندا كوڭىلىن تابا الماعان. ال ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن ىنتىق ەتكەن سۇلۋىنىڭ جۇرەگىن جاۋلايدى. ۋنيۆەرسيتەتتەگى ءبىلىمىن ءتامامداعاننان كەيىن ولاردىڭ جولى ۋاقىتشا ەكىگە ايىرىلعان-دى. ال 2000 جىلى جاستار وتاۋ قۇرادى.

2002 جىلى جاس جۇبايلاردىڭ وتباسىندا ۇل بالا دۇنيەگە كەلەدى. الايدا ول كەنەتتەن بولاتىن ءولىم سيندرومىنان شەتىنەپ كەتكەن. دارىگەرلەر ءسابيدىڭ ءومىرى ءۇشىن ۇزاق كۇرەسكەنىمەن، ءومىرىن امان الىپ قالا المادى. بالاسىنىڭ ولىمىنەن كەيىن يلون جاي تۇسكەندەي كۇيدە بولىپ، تۇيىقتالا تۇسەدى. ءبىراق اراعا ۋاقىت سالا، جيۋستين ازاماتىنا گريففين جانە داميان ەسىمدى ەگىزدەر، كساۆە، ساكسون جانە كاييا ەسىمدى ۇشەمدەردى سىيلادى.

ۋاقىت وتە كەلە جۇبايلاردىڭ اراسى سۋىپ، وتباسىنان بەرەكە كەتەدى. كاسىپكەر ۋاقىتىنىڭ باسىم بولىگىن جۇمىسىندا وتكىزىپ، وتباسىنا از كوڭىل بولەدى. ناتيجەسىندە يلون مەن ءجيۋستيننىڭ 8 جىلعا جالعاسقان وتباسىلىق ءومىرى اجىراسۋمەن تىنادى. ۇيلەنەر الدىندا جۇبايلار نەكە كەلىسىم شارتىنا وتىرعاندىقتان، جيۋستين بۇرىنعى كۇيەۋىنەن ەشتەڭە الا الماعان.

كاسىپكەر 2010 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە ەكىنشى رەت شاڭىراق كوتەرگەن. بۇل جولى جۇرەگىنە جول تاپقان ارۋ اعىلشىن اكتريساسى تالۋلا رايلي بولدى. يلون تالۋلامەن اجىراسقاننان كەيىن كەزدەسە باستاعان. باسىلىم بەتتەرىندە اكتريسانىڭ كاسىپكەردىڭ وتباسىن بۇزعاندىعى جايلى جازىلعان. دەگەنمەن ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى سەزىم ۇزاققا سوزىلمادى.

ۇيلەنگەننەن ءبىر جارىم جىلدان كەيىن ماسك ەكىنشى ايەلىمەن اجىراسۋعا ارىز بەرەدى. ەكى جاققا كەتىسكەن جۇبايلار 2013 جىلى قايتا تابىسقان. الايدا شاڭىراقتاعى باقىت تاعى دا باياندى بولمايدى. 2014 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ەكەۋى اجىراسىپ تىنعان-دى. ارادا جارتى جىل وتكەن سوڭ جۇبايلار بۇل شەشىمىنەن باس تارتقان. ءبىراق 2016 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ەكى جاقتى كەلىسىم بويىنشا اجىراسادى.

قول جەتىمدى عارىش ءتۋريزمىن مۇمكىن ەتپەككە تالپىنعان كاسىپكەرگە چەحيادا شىعارىلعان Aero L-39وقۋ-جاتتىعۋ رەاكتيۆتى ۇشاعى تيەسىلى. مۇنان كەيىن ول 2005 جىلى «مۇندا شىلىم شەكپەيدى» ءفيلمىنىڭ تۇسىرىلىمىندە قولدانىلعان Dassault Falcon 900 مودەلىن يەلەنەدى. ميلليونەر بۇل فيلمگە پروديۋسەرلىك ەتىپ قانا قويماي، ۇشقىش رەتىندە ەپيزودتىق ءرول سومداعان.

كىشى روبەرت داۋني ورىنداۋىنداعى «تەمىر ادام» ەكراندىق بەينەسى بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە يلوننان كوشىرىپ الىنعان. يلوننىڭ ءوزى ايگىلى كينوەپوپەيانىڭ ەكىنشى بولىمىندە باس كەيىپكەردىڭ دوسى رەتىندە بوي كورسەتەدى.

سونىمەن قاتار ماسك بريتاندىق اگەنت 007 دجەيمس بوند تۋرالى «مەنى سۇيگەن تىڭشى» فيلمىندەگى Lotus Esprit نەگىزىندەگى Wet Nellie سۋبمارينا-اۆتوكولىگىن ساتىپ العان. ايتا كەتەرلىك جايت، يلوننىڭ قارىنداسى كينەماتوگرافيامەن اينالىسادى. ول Musk Entertainment كينوكومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاعان.

كاسىپكەر ءوز اتىنداعى قايىرىمدىلىق قور قۇرعان. ول بايلىعىنىڭ ءبىر بولىگىن تابيعات اپاتتارىنىڭ سالدارىن جويۋعا ءبولىپ تۇرادى (الاباماداعى داۋىل، جاپونيالىق سوما قالاسىنداعى سۋنامي).

يلون ماسكتىڭ بۇگىنگى ءومىرى

مارستى باعىندىرۋدى ارماندايتىن يلون 2012 جىلى العاش رەت كولىكتىڭ جاڭا ءتۇرىن قۇراستىرۋ جونىندەگى جوسپارىن جاريالادى. جوسپارىنداعى كولىك اۋە ساپارىن دىبىس جىلدامدىعىمەن ءداستۇرلى ۇشاقتاردان ەكى ەسە جىلدام جۇزەگە اسىرا الاتىن Hyperloop ەدى.

قۇبىر تارىزدەس تۇردەگى ماگيسترالدى قولدانۋ جوسپارلانعان جۇيە 20 مەتر بيىكتىكتە قۇراستىرىلماق. ول كۇن ساۋلەسىنەن قۋاتتانىپ، جولاۋشىلاردى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا مەجەلى جەرگە جەتكىزە الادى. باستىسى – ءقاۋىپسىز.

كاسىپكەر 5 ميلدىك الاڭ قۇرىلىسىن باستاعان. ول بويىنشا لوس-اندجەلەس پەن سان-فرانسيسكو ارالىعىنداعى 600 كيلومەتر قاشىقتىقتى نەبارى 30 مينۋتتا ءجۇرىپ وتۋگە بولادى.

ماسك 2016 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا لوس-اندجەلەس پەن نيۋ-يورك اراسىنداعى 4 000 كيلومەتر قاشىقتىقتا جۇرگىزۋشىسىز جۇرە الاتىن ەلەكتروموبيلدى 3 جىل ىشىندە قۇراستىرۋدى كوزدەيتىنىن مالىمدەگەن. بۇگىنگى تاڭدا ول جۇمىستار باستالىپ تا كەتتى.  بۇعان دەيىن Tesla كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى باق-قا اۆتوكولىكتەرىن وزدىگىنەن تۇراققا قويىلۋعا، گاراجعا كىرۋگە «ۇيرەتكەندىگىن» حابارلاعان ەدى.

---