يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار
ي.ابدىكارىموۆ اتىنداعى اگرارلىق تەحنيكالىق كوللەدجى
كۋزدەۋبايەۆا پەريزات سايفۋللا قىزى
وقۋشىلارعا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدە وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارىن فيزيكا جانە ماتەماتيكا ساباعىندا پايدالانۋ تيىمدىلىگى جانە تابىسقا جەتۋ جاعداياتىن تۋعىزۋ جولدارى.
“جاقسى دەرلىك تە، جامان دەرلىك تە ءبىر ءادىس جوق، شەبەرلىكتىڭ بەلگىسى – ءتۇرلى ءادىستى بولۋ. ءمۇعالىم ءادىستى كوپ بىلۋگە تىرىسۋ كەرەك، ولاردى وزىنە سۇيەنىش، قولعابىس نارسە ەسەبىندە قولدانۋى كەرەك”
(ا. بايتۇرسىنوۆ)
وركەنيەت الەمىنىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرگەن، جاڭا زامان تالابىنا ساي كاسىپتىك ءبىلىمى بار ماماندار قاجەت دەسەك، وسى جولدا ورتا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ – مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ اۋقىمدى دا ماڭىزدى باعىتى بولىپ تابىلادى.
ەل تىزگىنىن ۇستار كەلەشەك جاستارعا جاڭا زامان تالابىمەن ۇندەسەتىن تاربيەمەن قاتار ءبىلىم بەرىپ، باسەكەگە قابىلەتتى مامان دايارلاۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى مىندەتى.
زامان تالابىنا ساي مامان دايارلاۋ جۇمىسى وڭاي ەمەستىگىن ەسكەرسەك، ۇرپاعىنىڭ ەرتەڭىن ويلاعان اتا - انا دا بالاسىنىڭ ابىرويلى ورتادا بولىپ، جاقسى جاندارمەن ارالاسقانىن، ونىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، جان - جاقتى قابىلەتىنىڭ اشىلعانىن قالايدى. جاقسى ۇستازدان ۇستانىمى مىقتى شاكىرت، بىلىكتى دە ءبىلىمدى مامان شىعادى. سوندىقتان شاكىرت تاربيەلەيتىن شەبەر ۇستاز ۇزدىكسىز ىزدەنىستە بولىپ، ءوزىن – ءوزى دامىتىپ، قوعام سۇرانىسىنا ساي ءبىلىمدى، شىعارماشىل بولا ءبىلۋ كەرەك.
ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى – ساباق ساپاسىن كوتەرۋ، ءتۇرىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ ىزدەنۋىن، تانىمىن قالىپتاستىرۋ. وسىعان وراي جاڭا ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك - مادەني جاعدايلاردا قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىندا تۇرعان ءبىلىم بەرۋ ساپالارىن ارتتىرۋعا، ستراتەگيالىق مىندەتتەردى شەشۋگە باعىتتالعان تۇبەگەيلى قايتا وزگەرتۋلەر پەداگوگيكالىق ۇردىسكە جاڭا تالاپتار جۇكتەيدى.
ەلباسى بەكىتكەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندۋستريالىق - يننوۆاسيا - لىق دامىتۋدىڭ 2003 - 2015 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار سالاسىنداعى اقپاراتتىق تەڭسىزدىكتى تومەندەتۋدىڭ جانە ءبىلىم دەڭگەيىن ارتتىرۋدىڭ شەشۋشى تۇتقاسى بولىپ تابىلادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم بەرۋ تۋرالى» زاڭىندا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرى اتاپ كورسەتىلگەن. سونىڭ ءبىرى: «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ەنگىزۋ، حالىقارالىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» دەلىنگەن. بۇل مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن، ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنە كوشۋ ءۇشىن ءار ءمۇعالىم، جەكە تۇلعا كۇندەلىكتى ىزدەنىس ارقىلى بارلىق جاڭالىقتار مەن وزگەرىستەرگە باتىل جول اشارلىق جاڭا تاجىريبەگە، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا، الەۋمەتتىك، تۇلعالىق جانە جەكە قۇزىرەتتىكتەرگە يە بولۋى ءتيىس. بۇل تالاپتار كۇندەلىكتى ادىستەمەلىك جۇمىستىڭ جۇيەلى تۇردە ۇيىمداستىرىلۋى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلادى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى دامىتا وقىتۋ، قاشىقتان وقىتۋ، دارا تۇلعاعا باعىتتاپ، وقىتۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، وقۋ - تاربيە ءۇردىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن جوعارىلاتۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
وقۋ – تاربيە ءۇردىسىنىڭ ساباقتا دۇرىس جۇرگىزىلۋى ءۇشىن ءار الۋان وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرىنىڭ ءتيىمدىسىن مۇمكىندىگىنشە جانە وقۋشىلاردىڭ جەكە جاعدايلارىنا بايلانىستى تاڭداپ الۋعا كوپ كوڭىل ءبولۋ كەرەك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ “ءبىلىم تۋرالى” زاڭىنا سايكەس “ءار بالانىڭ جەكە قابىلەتىنە قاراي ينتەللەكتۋالدىق دامۋى، جەكە ادامنىڭ دارىندىلىعىن، تالانتىن، قابىلەتىن دامىتۋ” سياقتى وزەكتى ماسەلەلەر ەنگىزىلىپ وتىرعانى بەلگىلى. ويتكەنى عىلىم مەن تەحنيكانى، ءوندىرىستى الەمدىك دەڭگەيدە دامىتۋ ءۇشىن ەلىمىزگە شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاسايتىن ءبىلىمدى، جوعارعى دايىندىعى بار بىلىكتى ماماندار قاجەت.
بۇگىنگى تاڭدا، بالالاردىڭ قابىلەتتەرىن جوعارعى دەڭگەيدە قاناعاتتاندىراتىنداي ءبىلىم بەرۋ، كوپتەگەن وركەنيەتتى ەلدەردە سارالاپ وقىتۋ ءپرينسيپىنىڭ نەگىزىندە ودان ءارى دامىتىلۋدا. ول فرانسيا، امەريكا، گەرمانيا، انگليا، جاپونيا ت. ب. ەلدەردىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ءقازىر جوعارعى دەڭگەيدە جۇرگىزىلۋدە. قوعامىمىزدىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىنا وقىتۋ ءۇردىسىن تەحنولوگيالاندىرۋ ماسەلەسىن قويىپ وتىر
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
كۋزدەۋبايەۆا پەريزات سايفۋللا قىزى
وقۋشىلارعا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدە وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارىن فيزيكا جانە ماتەماتيكا ساباعىندا پايدالانۋ تيىمدىلىگى جانە تابىسقا جەتۋ جاعداياتىن تۋعىزۋ جولدارى.
“جاقسى دەرلىك تە، جامان دەرلىك تە ءبىر ءادىس جوق، شەبەرلىكتىڭ بەلگىسى – ءتۇرلى ءادىستى بولۋ. ءمۇعالىم ءادىستى كوپ بىلۋگە تىرىسۋ كەرەك، ولاردى وزىنە سۇيەنىش، قولعابىس نارسە ەسەبىندە قولدانۋى كەرەك”
(ا. بايتۇرسىنوۆ)
وركەنيەت الەمىنىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرگەن، جاڭا زامان تالابىنا ساي كاسىپتىك ءبىلىمى بار ماماندار قاجەت دەسەك، وسى جولدا ورتا كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ – مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ اۋقىمدى دا ماڭىزدى باعىتى بولىپ تابىلادى.
ەل تىزگىنىن ۇستار كەلەشەك جاستارعا جاڭا زامان تالابىمەن ۇندەسەتىن تاربيەمەن قاتار ءبىلىم بەرىپ، باسەكەگە قابىلەتتى مامان دايارلاۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى مىندەتى.
زامان تالابىنا ساي مامان دايارلاۋ جۇمىسى وڭاي ەمەستىگىن ەسكەرسەك، ۇرپاعىنىڭ ەرتەڭىن ويلاعان اتا - انا دا بالاسىنىڭ ابىرويلى ورتادا بولىپ، جاقسى جاندارمەن ارالاسقانىن، ونىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، جان - جاقتى قابىلەتىنىڭ اشىلعانىن قالايدى. جاقسى ۇستازدان ۇستانىمى مىقتى شاكىرت، بىلىكتى دە ءبىلىمدى مامان شىعادى. سوندىقتان شاكىرت تاربيەلەيتىن شەبەر ۇستاز ۇزدىكسىز ىزدەنىستە بولىپ، ءوزىن – ءوزى دامىتىپ، قوعام سۇرانىسىنا ساي ءبىلىمدى، شىعارماشىل بولا ءبىلۋ كەرەك.
ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى – ساباق ساپاسىن كوتەرۋ، ءتۇرىن جەتىلدىرۋ، وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولاردىڭ ىزدەنۋىن، تانىمىن قالىپتاستىرۋ. وسىعان وراي جاڭا ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك - مادەني جاعدايلاردا قازاقستاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىندا تۇرعان ءبىلىم بەرۋ ساپالارىن ارتتىرۋعا، ستراتەگيالىق مىندەتتەردى شەشۋگە باعىتتالعان تۇبەگەيلى قايتا وزگەرتۋلەر پەداگوگيكالىق ۇردىسكە جاڭا تالاپتار جۇكتەيدى.
ەلباسى بەكىتكەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندۋستريالىق - يننوۆاسيا - لىق دامىتۋدىڭ 2003 - 2015 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاماسى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار سالاسىنداعى اقپاراتتىق تەڭسىزدىكتى تومەندەتۋدىڭ جانە ءبىلىم دەڭگەيىن ارتتىرۋدىڭ شەشۋشى تۇتقاسى بولىپ تابىلادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم بەرۋ تۋرالى» زاڭىندا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرى اتاپ كورسەتىلگەن. سونىڭ ءبىرى: «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ەنگىزۋ، حالىقارالىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» دەلىنگەن. بۇل مىندەتتەردى شەشۋ ءۇشىن، ناتيجەگە باعىتتالعان ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنە كوشۋ ءۇشىن ءار ءمۇعالىم، جەكە تۇلعا كۇندەلىكتى ىزدەنىس ارقىلى بارلىق جاڭالىقتار مەن وزگەرىستەرگە باتىل جول اشارلىق جاڭا تاجىريبەگە، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا، الەۋمەتتىك، تۇلعالىق جانە جەكە قۇزىرەتتىكتەرگە يە بولۋى ءتيىس. بۇل تالاپتار كۇندەلىكتى ادىستەمەلىك جۇمىستىڭ جۇيەلى تۇردە ۇيىمداستىرىلۋى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلادى.
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ارقىلى دامىتا وقىتۋ، قاشىقتان وقىتۋ، دارا تۇلعاعا باعىتتاپ، وقىتۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، وقۋ - تاربيە ءۇردىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىنىڭ تيىمدىلىگى مەن ساپاسىن جوعارىلاتۋ – بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
وقۋ – تاربيە ءۇردىسىنىڭ ساباقتا دۇرىس جۇرگىزىلۋى ءۇشىن ءار الۋان وقىتۋ ءادىس - تاسىلدەرىنىڭ ءتيىمدىسىن مۇمكىندىگىنشە جانە وقۋشىلاردىڭ جەكە جاعدايلارىنا بايلانىستى تاڭداپ الۋعا كوپ كوڭىل ءبولۋ كەرەك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ “ءبىلىم تۋرالى” زاڭىنا سايكەس “ءار بالانىڭ جەكە قابىلەتىنە قاراي ينتەللەكتۋالدىق دامۋى، جەكە ادامنىڭ دارىندىلىعىن، تالانتىن، قابىلەتىن دامىتۋ” سياقتى وزەكتى ماسەلەلەر ەنگىزىلىپ وتىرعانى بەلگىلى. ويتكەنى عىلىم مەن تەحنيكانى، ءوندىرىستى الەمدىك دەڭگەيدە دامىتۋ ءۇشىن ەلىمىزگە شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاسايتىن ءبىلىمدى، جوعارعى دايىندىعى بار بىلىكتى ماماندار قاجەت.
بۇگىنگى تاڭدا، بالالاردىڭ قابىلەتتەرىن جوعارعى دەڭگەيدە قاناعاتتاندىراتىنداي ءبىلىم بەرۋ، كوپتەگەن وركەنيەتتى ەلدەردە سارالاپ وقىتۋ ءپرينسيپىنىڭ نەگىزىندە ودان ءارى دامىتىلۋدا. ول فرانسيا، امەريكا، گەرمانيا، انگليا، جاپونيا ت. ب. ەلدەردىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە ءقازىر جوعارعى دەڭگەيدە جۇرگىزىلۋدە. قوعامىمىزدىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىنا وقىتۋ ءۇردىسىن تەحنولوگيالاندىرۋ ماسەلەسىن قويىپ وتىر
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
