ءو دىبىسى مەن ءارپى
«№6 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەبى»
كمم مەكتەپالدى دايارلىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
تايجانوۆا جۋلدىز مارالوۆنا
ءپانى: ساۋات اشۋ
تاقىرىبى: «ءو دىبىسى مەن ءارپى»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بالالارعا ءو دىبىسى مەن ءارپىن تانىستىرۋ، ايتىلۋ ارتيكۋلياسياسىن مەڭگەرتۋ.
2. دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. بۋىن تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
3. بالالاردىڭ بىلىمگە، وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قورجىن، تاقىرىپقا قاتىستى سۋرەتتەر، تەكشەلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى.ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
-سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
-( )
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە بولماقشى. سەبەبى بۇگىن بىزدە كوپتەگەن قوناقتار وتىر.
ءىى. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ:
- بالالار، وتكەن ساباقتا ءبىز قانداي دىبىسپەن تانىستىق؟
- (ف)
- قۇرامىندا ف دىبىسى كەزدەسەتىن قانداي سوزدەردى بىلەمىز؟
- (تە-لە-فون، فا-كەل، فو-كۋس، بۋ-فەت ت.ب.)
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندى ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا تاعى جاڭا ءبىر دىبىسپەن تانىسامىز.
ءىىى. جاڭا ساباق: ماقساتىن حابارلاۋ.
ءبارىمىز مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق!
- سۋرەتتە نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
- ويىنشىق نە ءۇشىن قاجەت؟
- ماتروشكا قانداي ماتەريالدان جاسالادى؟
- ولاردى قالاي جيىستىرادى؟
- وزىڭە ۇنايتىن ويىنشىق تۇرلەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- «ماتروشكا» ولەڭ شۋماعىن وقىپ بەرەمىن.
ماتروشكا
ماتروشكالار سۇيكىمدى
بىرىنەن ءبىرى اۋماعان.
بوياۋى سىرلى مىڭ ءتۇرلى،
كورسەڭىز،كوزدى جاۋلاعان.
ال مىنا سۋرەتتە قاي ماماندىق يەسىن كورىپ تۇرسىڭدار؟
- (ءشاحتور)
- وسى ءسوزدى بۋىنعا بولەيىكشى.
- (شاح-تەر)
- بىزگە تانىس ەمەس قانداي دىبىس ەستىلەدى؟
- (ءو)
- ايتىلۋىنا قاراي قانداي دىبىس دەپ ويلايسىڭدار؟
ءو دىبىسى- ەكى دىبىستىڭ (ي+و)بىرىگۋى ارقىلى جاسالعان. ول ءو ارپىمەن تاڭبالانادى.
(ءو دىبىسىنىڭ ءوز انا تىلىمىزدەگى سوزدەردە سيرەك كەزدەسەدى،).
«مون-تەر» سوزىندەگى دىبىستاردى تەكشەلەرمەن بەلگىلەتۋ.
- «مون-تەر» سوزىندە نەشە داۋىستى، نەشە داۋىسسىز دىبىس بار؟
- (ءتورت داۋىسسىز، ەكى داۋىستى).
- نەشە بۋىننان تۇرادى؟
- (ەكى بۋىننان)
- نەگە؟
- (سەبەبى قۇرامىندا ەكى داۋىستى دىبىس بار).
وقۋلىقپەن جۇمىس:
الىپپە- داپتەردەگى بۋىنداردى وقىتۋ.
- ءتور، ء-دور، ء-روش
DVD ديسكىدەن سلايد- شوۋ كورسەتۋ.
قول جاتتىقتىرۋ جۇمىسى.
- الىپپە - داپتەرىمىزدەگى ءو دىبىسىنىڭ ءارىپ تاڭباسىن باستىرىپ جازامىز. جازىلعاندا ءارىپ تاڭباسى ە ارپىنە ۇقسايدى، ءبىراق ۇستىنە ەكى نۇكتە قويىلاتىنىن ايتامىن.
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى.
ءۇ. ماتىنمەن جۇمىس.
بالالارعا وقۋلىقتا بەرىلگەن شاعىن ءماتىندى وقىپ بەرەمىن.
- ءماتىن نە جايلى؟
- قاي سوزدەردە ءو دىبىسى كەزدەسەدى؟ وزدەرىنە وقىتامىن.
- ماتىندە كىم جايلى ايتىلعان؟
- اكتەر ماماندىعى جايلى نە بىلەسىڭدەر؟
- قانداي اكتەرلەردى بىلەسىڭدەر؟
- اكتەر بولعىلارىڭ كەلە مە؟
بالالار مىنا سۋرەتكە زەيىن قويىپ قارايىقشى، وسى كىسىلەردى بۇرىن-سوڭدى تەلەديداردان كورگەندەرىڭ بار ما؟
بۇل كىسىلەر اكتەر جانە اكتريسالار. ولار وزدەرىنىڭ اكتەرلىق شەبەرلىكتەرمەن ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن ادامدار. سەندەر دە جاقسى وقىپ، ءتارتىپتى بولساڭدار وسىنداي اتاقتى ازاماتتار بولاسىڭدار.
ءۇ. ويدامىتۋ جۇمىسى.
اتاۋلاردى وقىپ، ولاردى سۋرەتتەرىمەن سىزىقشا ارقىلى بايلانىستىر. بۇل زاتتاردى ورتاق قانداي اتاۋلارمەن اتاۋعا بولادى.
(قۋىرشاق، روبوت، ماترەشكا)
ديداكتيكالىق ويىن «بۋىنعا بۋىن قوس»
قورجىنعا بۋىندار سالىنادى، بالالار بۋىنداردان ءسوز قۇراستىرىپ، ونى داۋىستاپ وقيدى، سويلەم قۇرايدى.
ءۇى. قورىتىندى.
- بۇگىن قاي دىبىستىڭ ءارىپ تاڭباسىمەن تانىستىق؟
- ءو دىبىسى قانداي سوزدەردە كەزدەسەدى؟
- ءو دىبىسىنىڭ ءارىپ تاڭباسى قانداي دىبىستىڭ ءارىپ تاڭباسىنا ۇقسايدى؟
ءۇىى. ءۇي تاپسىرماسى.
- الىپپە داپتەردەگى سوزدەردى وقۋ؛
-«اكتەر» ولەڭىن جاتتاۋ.
كمم مەكتەپالدى دايارلىق توبىنىڭ تاربيەشىسى
تايجانوۆا جۋلدىز مارالوۆنا
ءپانى: ساۋات اشۋ
تاقىرىبى: «ءو دىبىسى مەن ءارپى»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بالالارعا ءو دىبىسى مەن ءارپىن تانىستىرۋ، ايتىلۋ ارتيكۋلياسياسىن مەڭگەرتۋ.
2. دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. بۋىن تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
3. بالالاردىڭ بىلىمگە، وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قورجىن، تاقىرىپقا قاتىستى سۋرەتتەر، تەكشەلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى.ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
-سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار!
-( )
- ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە بولماقشى. سەبەبى بۇگىن بىزدە كوپتەگەن قوناقتار وتىر.
ءىى. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ:
- بالالار، وتكەن ساباقتا ءبىز قانداي دىبىسپەن تانىستىق؟
- (ف)
- قۇرامىندا ف دىبىسى كەزدەسەتىن قانداي سوزدەردى بىلەمىز؟
- (تە-لە-فون، فا-كەل، فو-كۋس، بۋ-فەت ت.ب.)
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ەندى ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا تاعى جاڭا ءبىر دىبىسپەن تانىسامىز.
ءىىى. جاڭا ساباق: ماقساتىن حابارلاۋ.
ءبارىمىز مىنا سۋرەتكە نازار اۋدارايىق!
- سۋرەتتە نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
- ويىنشىق نە ءۇشىن قاجەت؟
- ماتروشكا قانداي ماتەريالدان جاسالادى؟
- ولاردى قالاي جيىستىرادى؟
- وزىڭە ۇنايتىن ويىنشىق تۇرلەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- «ماتروشكا» ولەڭ شۋماعىن وقىپ بەرەمىن.
ماتروشكا
ماتروشكالار سۇيكىمدى
بىرىنەن ءبىرى اۋماعان.
بوياۋى سىرلى مىڭ ءتۇرلى،
كورسەڭىز،كوزدى جاۋلاعان.
ال مىنا سۋرەتتە قاي ماماندىق يەسىن كورىپ تۇرسىڭدار؟
- (ءشاحتور)
- وسى ءسوزدى بۋىنعا بولەيىكشى.
- (شاح-تەر)
- بىزگە تانىس ەمەس قانداي دىبىس ەستىلەدى؟
- (ءو)
- ايتىلۋىنا قاراي قانداي دىبىس دەپ ويلايسىڭدار؟
ءو دىبىسى- ەكى دىبىستىڭ (ي+و)بىرىگۋى ارقىلى جاسالعان. ول ءو ارپىمەن تاڭبالانادى.
(ءو دىبىسىنىڭ ءوز انا تىلىمىزدەگى سوزدەردە سيرەك كەزدەسەدى،).
«مون-تەر» سوزىندەگى دىبىستاردى تەكشەلەرمەن بەلگىلەتۋ.
- «مون-تەر» سوزىندە نەشە داۋىستى، نەشە داۋىسسىز دىبىس بار؟
- (ءتورت داۋىسسىز، ەكى داۋىستى).
- نەشە بۋىننان تۇرادى؟
- (ەكى بۋىننان)
- نەگە؟
- (سەبەبى قۇرامىندا ەكى داۋىستى دىبىس بار).
وقۋلىقپەن جۇمىس:
الىپپە- داپتەردەگى بۋىنداردى وقىتۋ.
- ءتور، ء-دور، ء-روش
DVD ديسكىدەن سلايد- شوۋ كورسەتۋ.
قول جاتتىقتىرۋ جۇمىسى.
- الىپپە - داپتەرىمىزدەگى ءو دىبىسىنىڭ ءارىپ تاڭباسىن باستىرىپ جازامىز. جازىلعاندا ءارىپ تاڭباسى ە ارپىنە ۇقسايدى، ءبىراق ۇستىنە ەكى نۇكتە قويىلاتىنىن ايتامىن.
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى.
ءۇ. ماتىنمەن جۇمىس.
بالالارعا وقۋلىقتا بەرىلگەن شاعىن ءماتىندى وقىپ بەرەمىن.
- ءماتىن نە جايلى؟
- قاي سوزدەردە ءو دىبىسى كەزدەسەدى؟ وزدەرىنە وقىتامىن.
- ماتىندە كىم جايلى ايتىلعان؟
- اكتەر ماماندىعى جايلى نە بىلەسىڭدەر؟
- قانداي اكتەرلەردى بىلەسىڭدەر؟
- اكتەر بولعىلارىڭ كەلە مە؟
بالالار مىنا سۋرەتكە زەيىن قويىپ قارايىقشى، وسى كىسىلەردى بۇرىن-سوڭدى تەلەديداردان كورگەندەرىڭ بار ما؟
بۇل كىسىلەر اكتەر جانە اكتريسالار. ولار وزدەرىنىڭ اكتەرلىق شەبەرلىكتەرمەن ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن ادامدار. سەندەر دە جاقسى وقىپ، ءتارتىپتى بولساڭدار وسىنداي اتاقتى ازاماتتار بولاسىڭدار.
ءۇ. ويدامىتۋ جۇمىسى.
اتاۋلاردى وقىپ، ولاردى سۋرەتتەرىمەن سىزىقشا ارقىلى بايلانىستىر. بۇل زاتتاردى ورتاق قانداي اتاۋلارمەن اتاۋعا بولادى.
(قۋىرشاق، روبوت، ماترەشكا)
ديداكتيكالىق ويىن «بۋىنعا بۋىن قوس»
قورجىنعا بۋىندار سالىنادى، بالالار بۋىنداردان ءسوز قۇراستىرىپ، ونى داۋىستاپ وقيدى، سويلەم قۇرايدى.
ءۇى. قورىتىندى.
- بۇگىن قاي دىبىستىڭ ءارىپ تاڭباسىمەن تانىستىق؟
- ءو دىبىسى قانداي سوزدەردە كەزدەسەدى؟
- ءو دىبىسىنىڭ ءارىپ تاڭباسى قانداي دىبىستىڭ ءارىپ تاڭباسىنا ۇقسايدى؟
ءۇىى. ءۇي تاپسىرماسى.
- الىپپە داپتەردەگى سوزدەردى وقۋ؛
-«اكتەر» ولەڭىن جاتتاۋ.
You Might Also Like
-
ەرمەكوۆ ءالىمحان (1891 جىلى — 1970) — الاش قوزعالىسىنىڭ جاس تا، العىر، ىسكەر قايراتكەرى. الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەسى، تابيعاتىنان زەرەك تۇلعا، ماتەماتيكا عىلىمدارىنان تۇڭعىش قازاق پروفەسسورى.
