InfoHub Logo

سامات اۋىلدا تۇرادى. جۇبايى بار. جاراسىمدى وتباسى. سامات اۋىلدان ۇلكەن ەتىپ ءۇي سالىپ العان. ۇيلەرىنىڭ اينالاسىن باۋ-باقشاعا اينالدىرعان.

سامات بالا تاربيەسىنە بايلانىستى كوپ ايتادى. ويتكەنى اكە. ساماتتىڭ ءوزىنىڭ كىشكەنتاي ۇلى بار. سونى سامات جاڭا زامانعا بەيىمدەپ تاربيەلەگىسى كەلەدى. وسىعان بايلانىستى ايتادى. ساماتقا سالسا، ۇلكەن قالالارعا كوشىپ كەتەر ەدى. سوندا ۇلىن جاڭا زامانعا ساي ەتىپ تاربيەلەۋگە مۇمكىندىگى دە كوپ بولار ەدى. ۇلىن سول قالانىڭ مەكتەبىنە وقىتار ەدى. ءبىراق سامات اۋىلدا قونىس تەۋىپ قالدى. تۇرمىسى دا جامان ەمەس. تەك الگى بالاسىنىڭ زاماناۋي تاربيەسىنە عانا الاڭداپ ءجۇر.

سامات تا ءبىر شاڭىراقتى ۇستاپ وتىرعان جىگىت بولعاننان كەيىن، ءاۋىل-ۇيدىڭ وتىرىستارىنا شاقىرىلىپ وتىرادى. سامات الگىندەي بالا تاربيەسى جايلى ويلارىن وسىنداي جەرلەردە دە قوزعاپ وتىرادى.

سونداي ءبىر وتىرىستا سامات بۇگىن دە سويلەدى:

- قازىرگى زاماننىڭ بالاسىنا، - دەدى سامات جان-جاعىنا قاراپ الىپ. - ەرتەگى ايتا المايسىڭ. قازىرگى بالا ەرتەگى دەگەندى تىڭدامايدى. نەگە؟! - دەدى سامات كوپشىلىكتىڭ وزىنە سۇراۋ قويىپ.

- مۇنىڭ سەبەبى، - دەدى سامات ءوزىنىڭ سۇراعىنا ءوزى جاۋاپ بەرىپ. - ەرتەگىلەر ەندىگى جەردە مىنا زاماننىڭ تالابىنا جاۋاپ بەرە المايدى. ونىڭ ىشىندەگى كەيىپكەرلەر قازىرگى بالانى قىزىقتىرمايدى. قازىرگى بالانىڭ ءوي-ورىسى دامىپ، ءوسىپ، جەتىلىپ كەتكەن. مۇنىڭ باستى سەبەبى وسىندا.

- مەن بالاما ەرتەگى ايتىپ كوردىم، - دەدى سامات. - تىڭداعان جوق. كوڭىلى باسقا جاقتا وتىردى.

- مۇمكىن ەرتەگىلەر بۇرىن قوعامعا قىزمەت ەتىپ كەلگەن شىعار، - دەدى سامات. - ءبىراق ەندى بۇگىنگىنىڭ بالاسىنا "ەرتە، ەرتە، ەرتە زاماندا، ەشكى قۇيرىعى كەلتە زاماندا..." دەپ وتىرا المايسىڭ. ول زامان وتكەن.

- ەندى نە ىستەۋ كەرەك؟! - دەدى سامات داستارقان باسىندا وتىرعاندارعا تاعى دا جاعالاي كوز جۇگىرتىپ. - ەندى سول بالانىڭ وي-ورىسىنە لايىقتى جاڭا زاماننىڭ ەرتەگىسىن جازىپ بەرۋىمىز كەرەك. كەيىپكەرلەرى سول بالانىڭ ۇعىمىنداعى ەرتەگى بولۋ كەرەك.

- جازساڭ، جازبايسىڭ با ەندى، - دەدى ايجامال كۇلىپ.

ايجامال ساماتقا جەڭگە بولىپ كەلەتىن ايەل ەدى.

- مەن نەگە جازۋىم كەرەك؟! - دەدى سامات ايجامالعا جالت قاراپ.

- بالام ەرتەگى تىڭداعان جوق دەيسىڭ بە؟

بۇل سۇراقتى قويعان قوجابەرگەن دەيتىن شال ەدى. قوجابەرگەن - ساماتپەن ناعاشى-جيەندىگى بار كىسى. قالجىڭى دا بار.

- تىڭداعان جوق.

- نەگە؟

- مەن باعانادان بەرى نە ايتىپ وتىرمىن، - دەدى سامات كەيي سويلەپ. - بالانىڭ ءوي-ورىسى دامىعان دەيمىن. سوندىقتان تىڭدامايدى.

- ءوزىڭ ەرتەگىنى جوندەپ ايتا الماعانسىڭ دا، - دەدى قوجابەرگەن جىميىپ.

جۇرت قوجابەرگەننىڭ سوزىنە كۇلىپ جاتتى.

سامات كۇيىپ-پىستى:

- وسى كەرى قاراي كەتىپ وتىراتىن نە ادەتىڭىز؟! نەگە ايتا المايدى ەكەنمىن؟! مەنى ءبىر بالاعا ەرتەگى ايتا المايدى دەپ ويلايسىز با؟

- سول بالاڭدى ماعان الىپ كەلشى، - دەدى قوجابەرگەن. - تىڭداماعانىن كورەيىن.

- وسى بار عوي، اقساقال... بىردەڭە ايتايىن دەسە، جاسىڭىز ۇلكەن ادامسىز...

جۇرت قوجابەرگەننىڭ سوزىنە تاعى دا كۇلدى.

- ءاي، ناعاشىڭ بولعاسىن ايتا بەرەدى عوي قالجىڭداپ.

- سەندەرگە بىردەڭە ايتسا، وسىلاي كەتىپ وتىراسىڭدار، - دەدى سامات رەنجىپ.

- ءاي، قويىڭدار، - دەدى دابىل دەگەن كىسى. - ساماتتىكى دۇرىس. بالانى زامانعا ساي ەتىپ تاربيەلەۋدە بالانىڭ ءوز قوعامى نەنى ۇسىنادى، بالانى سوعان قاراي بەيىمدەپ وتىرۋدى ويلاۋ كەرەك.

---