InfoHub Logo

بۇرىنعى زاماندا ءبىر كەدەي قارت ديىرمەنشى بولعان. بۇل ديىرمەنشىنىڭ قاتىنى جوق ەكەن. ءۇش قىزمەتكەرى بار ەكەن. كوپ زامان وتكەن سوڭ بۇل قارت ءوزىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ايتتى:

— مەن سىزدەردى ەندى شىعارامىن، قارتايدىم. ءقازىر تىنىش ءوز كۇنىمدى ءوزىم كورگىم كەلەدى. سولاي بولسا دا مەن ءبىرىڭدى الىپ قالامىن. ماعان قايسىڭىز جاقسى ات كەلتىرسەڭىز، مىنە، سول ولگەنىمشە تۋىسقانداي مەنى كۇتەدى. ديىرمەن سول ات كەلتىرگەنىڭىزگە قالادى، — دەگەن سوڭ بۇلار شىعىپ كەتكەن. بىرەۋىنىڭ اتى زايىت ەكەن، ەكىنشىسى — رافيك، ءۇشىنشىسى — عابباس. زايىت — ەسالاڭداۋ جىندى ەكەن. بۇلار قارتتان كەتىپ ءبىر اۋىلعا جەتكەندە جولداستارى زايىتقا:

— سەن ناعىپ ات تاباسىڭ، جىندى. بىزبەن بىرگە بارماي-اق وسى اۋىلدا قال، — دەيدى. زايىت بۇلاردىڭ ءسوزىن قابىل الماي «مەن دە سىزدەرمەن بارامىن» دەپ ىلەسىپ قالماعان. بۇلار كەش بولعان سوڭ دالادا ءبىر شۇقىرعا كىرىپ جاتقان. زايىتتىڭ ەكى جولداسى ويانعان سوڭ، زايىتتى وياتپاي قاشىپ كەتەدى. زايىت كۇن شىققان سوڭ ويانىپ قاراسا، جولداسى وياتپاي قاشىپ كەتكەن. زايىت قورقا-قورقا شۇقىردان شىعىپ توعايمەن بارا جاتىپ اۋىر ويلانىپ وز-وزىنە: «مەن ءبىر ءوزىم قالدىم، جاقسى اتتى قايدان تابامىن»، — دەيدى. سول ارادا زايىتقا توعايدان شىعىپ، ءبىر الا مىسىق كەلىپ جولىقتى. زايىتقا ايتتى:

— قايدا باراسىڭ؟ — دەپ.

زايىت «وسى مىسىققا ايتقانىمەن مۇنان نە قايىر» دەپ شىنىن ايتپادى. «قايدا بولسا دا بارامىن»،— دەپ جاۋاپ بەردى. مىسىق:

— مەن ساعان پايدا كەلتىرەمىن، سەنىڭ نە ىزدەگەنىڭدى بىلەمىن. سەن ءبىر جاقسى ات ىزدەيسىڭ. سەن ماعان ءۇش جىل قىزمەت ەتسەڭ ساعان سونداي جاقسى ات بەرەمىن. ءوزىڭ ءومىرىڭ بويىنشا ىزدەپ تابا المايسىڭ، — دەيدى.

زايىت ويعا قالىپ ويلايدى. «وسى الا مىسىق ماعان قانداي پايدالى ءسوز ايتتى»، — دەپ قىزمەت قىلۋعا ىرزا بولدى. الا مىسىق زايىتتى الىپ كەلىپ ءبىر سيقىرلى سارايعا كىرگىزدى. سارايداعى كوپ مىسىقتار، بۇل الا مىسىق زايىت ەكەۋىن قۇرمەتتەپ ۇيگە كىرگىزدى. كەش بولعان سوڭ ەكى مىسىق كەلىپ ويناي باستادى. بىرەۋى زايىتقا كەلىپ ايتتى «جۇگىرەيىك» دەپ. زايىت ايتتى:

— مەن مىسىقپەن بىرگە جۇگىرگەنىم جوق. جۇگىرە المايمىن، — دەيدى. ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ بىرەۋى زايىتقا ءبىر ءۇي كورسەتىپ «ۇيىقتا» دەيدى. زايىت شامدى ءسوندىرىپ ۇيىقتادى. تاڭ اتقان سوڭ زايىتتى وياتىپ، جۋىندىرىپ قۇيرىقتارىمەن بەتىن ءسۇرتتى.

زايىت:

— ءسىزدىڭ سۇلگىڭىز ءجۇدا جاقسى جۇمساق ەكەن، — دەدى. سودان زايىتقا تاماق ىشكىزىپ-جەگىزىپ بولعان سوڭ، زايىتتىڭ قولىنا كۇمىس بالتا مەن كۇمىس پىشاق بەرىپ، الا مىسىق ايتتى:

— بار، مەنىڭ شابىنىمنان پىشەن شاۋىپ كەل، كۇمىس بالتا مەن كۇمىس پىشاقتىڭ بىرەۋىنە دە زيان قىلماي، اكەلىپ بەرەسىڭ، — دەيدى. زايىت الا مىسىقتىڭ ايتقانىنىن ىستەپ، نارسەلەرىنە زيان كەلتىرمەي الىپ كەلىپ بەردى. زايىت ايتتى:

— ەندى ماعان ايتقان نارسەڭىز بولا ما؟ — دەپ.

مىسىق ايتتى:

— بۇل قىزمەتىڭ از، كوبىرەك قىزمەت كورسەتۋىڭ كەرەك، — دەدى.

مىسىق:

— كۇمىس بۇرعىنى، كۇمىس بالتانى، كۇمىس پىشاقتى — ءبارىن الىپ ماعان ءبىر ساراي سال، — دەدى. زايىت الا مىسىقتىڭ ايتقانىنىڭ ءبارىن دە ىستەدى.

زايىت ايتتى:

— ماعان ايتقان اتىڭىز بار ما؟ — دەپ جانە ايتتى.

مىسىق:

— مەنىڭ ءقازىر ساعان بەرەر اتىم جوق، بولسا دا اتتى كورگىڭ كەلسە ءجۇر، كورسەتەمىن، — دەپ زايىتتى الىپ باردى. سارايداعى تاماشا ءوڭدى اتتاردى زايىت كوردى. ون ەكىدەي ات تۇر، بىرىنەن-بىرى ءجۇدا جاقسى ەكەن. الا مىسىق زايىتقا:

— مەن ساعان كازىر بەرمەيمىن ءۇش كۇننەن سوڭ بەرەمىن، — دەيدى.

زايىت ىرزا بولىپ، ديىرمەنشىنىڭ جانىنا بارعان ەدى. ديىرمەنشىنىڭ قاسىندا بۇرىنعى جولداستارى وتىر ەكەن. ولاردىڭ ديىرمەنشىگە اكەلگەن اتتارىنىڭ بىرەۋى — اقساق، بىرەۋى — سوقىر بولعان. جولداستارى زايىتقا ايتتى:

— سەنىڭ اتىڭ قايدا؟— دەپ.

زايىت:

— مەنىڭ اتىم ءۇش كۇننەن سوڭ كەلەدى، — دەيدى. جولداستارى زايىتتىڭ بۇل ءسوزىن ەسىتىپ كۇلىپ:

— سەنىڭ تاپقاپ اتىڭ قانداي بولادى ەكەن، كورەيىك، — دەگەن. زايىت كىرگەن سوڭ ديىرمەنشى «وتىر» دەپ ايتپاعان. «كيىمىڭ جامان، اتىڭ جوق» دەپ، ديىرمەنشى زايىتقا ازعانا تاماق بەرەدى. كەش بولعان سوڭ زايىتتى جولداستارىمەن جاتقىزباي قازداردىڭ جانىنا قۋىپ شىعارعان.

ءۇش كۇن وتكەن سوڭ ەرتەمەن التى ات جەككەن پاۋەسكەمەن ءبىر اتتى ارتىنا بايلاعان بىرەۋ ديىرمەنشىگە كەلىپ ءتۇستى. ديىرمەنشىدەن سۇرادى:

— زايىت قايدا؟ — دەپ. سۇراعان ادام ءبىر سۇلۋ قىز ەكەن. ديىرمەنشى بۇل سۇلۋ قىزعا:

— زايىتتى ۇيگە كىرگىزۋگە جارامايدى. ءۇستى-باسى ءتىپتى جامان، ءقازىر ول قازداردىڭ اراسىندا، — دەدى. قىز زايىتتى شاقىرىپ ۇستىنە، باسىنا تازا كيىم كيگىزىپ، جۋىندىرىپ ەدى، زايىت ءجۇدا سۇلۋ بولىپ، جولداستارى قىزعانىپ كەتتى. بۇل قىز زايىتتىڭ جولداستارىنىڭ اكەلگەن اتىن قاراپ كوردى. كورسە، بىرەۋى — اقساق، بىرەۋى — سوقىر.

قىز ديىرمەنشىگە:

— مىنە، مەن زايىت ءۇشىن سىزگە ات اكەلدىم. ديىرمەنىڭ دە وزىندە قالسىن،— دەپ، قىز زايىتتىڭ قولىنان ۇستاپ ءۇش ات جەككەن پاۋەسكەگە وتىرعىزىپ الىپ كەتتى. زايىت ءوزىنىڭ ىستەگەن كۇمىس ءۇيىن كوردى. بۇلار سول جەردە وسى سۇلۋ قىزدى الىپ، شاتتىقپەن ءومىر كەشىردى.

---