InfoHub Logo

Экономистер жыл соңына дейін теңгенің айтарлықтай құлдырауынан қорқу қажет пе деген сұраққа жауап берді, деп хабарлайды infohub.kz тілшісі.

Тәуелсіз экономист Андрей Чеботарев 2021 жылдан кейін Ұлттық банк инфляциялық күтулерді өлшеуді тоқтатқанын және бұл туралы нақты деректер жоқ екенін атап өтті.

Экономисттің пікірінше, көптеген қазақстандықтардың девальвацияны күтуде деп айтуға негіз жоқ. Қазіргі уақытта теңгенің бағамы тепе-теңдікте және ол нарықтық деңгейде тұр. Көктемде Ұлттық қордан аударымдарға байланысты күшейгеннен кейін, теңге бағамы нарықтық жағдайда қалыптасты.

"Орташа жылдық курс 460 теңгені құрауы үшін, ол жылдың соңына дейін 468-ден төмен түспеуі керек, және бұл, мүмкін, солай болады. Соңғы салық реформалары мен жалпыға бірдей декларациялау курсқа айтарлықтай әсер етпейді деп ойлаймын. Әлемдегі сыртқы факторларға келсек, доллардың әлсіреуіне әсер ететін себептер – мұнай бағасының төмендеуі және АҚШ-тағы сайлау нәтижелері. Қазір шетел валютасының қымбаттауына себеп жоқ, сондай-ақ теңгенің күрт күшеюіне де негіз жоқ. Біздің бюджет 460 теңге бағамына негізделген, бірақ бұл жеткіліксіз, өйткені табыс бөлігі орындалмай отыр және салық бойынша стагнация байқалады. Мұндай жағдайда Қаржы министрлігінің әлсіз теңге бағамын қалауы мүмкін, бұл бюджетті жеңілдетуге мүмкіндік берер еді, бірақ Қаржы министрлігі бағамды реттемейді, сондықтан теңгенің құлдырауынан қорқуға себеп жоқ", - деді сарапшы.

Экономист Марат Қайырленов тұрғындардың ұлттық валютаның құлдырауынан алаңдауының белгілі бір себептері бар екенін атап өтті. Мысалы, бюджет тапшылығы мәселелері, және соның салдарынан, Қаржы министрлігінің деректері бойынша, мемлекет жылдың бірінші жартысында денсаулық сақтау саласына 30 пайыз қаражат жетпеген. Бұл медициналық ұйымдардың өз контрагенттері мен қызметкерлеріне төлем жасауды тоқтатуына алып келді. Экономист бюджет дағдарыстары көбінесе валюта дағдарыстарын анықтайтынын айтты.

"Екінші жағынан, отандық экономиканың жоғары осалдығына қатысты жалпы түсінік бар. Мысалы, КТК мұнай құбырының бұзылуы немесе екінші дүниежүзілік соғыс оқ-дәрілерінің табылуына байланысты, не болмаса қандай да бір дрондардың порт инфрақұрылымына шабуылы себеп болуы мүмкін. КТК арқылы біздің мұнай экспортымыздың 80 пайызы өтеді. Соңында, Қытай экономикасындағы проблемалардың күшеюін көріп отырмыз, бұл әлемдік мұнай мен метал бағаларының төмендеуіне әкелуде, ал олар біздің экспорттың негізгі бөлігін құрайды", - деді экономист.

Марат Қайырленовтың пікірінше, көп нәрсе мұнайдың әлемдік бағаларына, Қара теңіздегі жағдайдың дамуына, Новороссийск портының айналасындағы жағдайға, АҚШ президенті сайлауының нәтижелеріне және ел басшылығының девальвацияны күрт немесе біртіндеп жүргізу шешімдеріне байланысты болады.

Айта кетейік, соңғы сауда-саттық нәтижелері бойынша доллар бағамы аздап өскен, бірақ 480 теңге деңгейінен аспаған.