Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 saǵat buryn)
1 qazan Qarttar merekesine arnalǵan «Qarttaryn qadirlegen el ardaqty» atty kesh senarı
Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly
№100 orta mektebiniń tálimgeri
Pshanova Aıgúl Ábýbákirqyzy

1 qazan Qarttar merekesine arnalǵan «Qarttaryn qadirlegen el ardaqty» atty kesh senarı

Maqsaty: oqýshy boıyna halqymyzdyń asyl qasıetterin sińirý, úlkendi syılaý, óz ata – babasyn umytpaı saqtaý úshin jáne salt – dástúrden nár alyp ósýine, ınabattylyqqa, jaqsy men jamandy ajyrata bilýge ataly sózden ǵıbrat alýǵa tárbıeleý.

Júrgizýshi:
Hosh kelipsiz aq jaýlyqty analar,
Aqyl kenin arqalaǵan atalar.
Aldaryńda jaýqazyndaı qulpyrǵan,
Biz alańsyz balǵyn shaqty balalar
Armysyz aýylymnyń asyldary
Jaınasyn kóńilderdiń jasyl baǵy
Sizder úshin án men kúı, óleń men bı
Sizder úshin mereke shashýlary

Qymbatty aqyldyń kenin arqalaǵan aıbyndy atalar! Aq jaýlyqty analar! Shynaıy da izgi sezimderdi, bilimniń altyn dińgegin syılaýshy ustazdar qaýymy! Barlyqtaryńyzdy qazan aıynyń alǵashqy merekeleri qarttar, ustazdar merekesi toǵysqan kúnimen quttyqtaımyz.
Appaq shashyń kún saıyn qylańdaǵan,
Zeınet emes beınetten arylmaǵan.
Táńirimdeı tabynyp ótem máńgi,
Qarıalar ózińdi el syılaǵan.

El múddesin bárinen bıik qoıatyn, ózinen keıingi izine ergen inilerine izettigin aıamaıtyn, izinen ergen urpaǵyna ulylyǵyn uıalatyp, bir qaýymǵa bas-kóz bola bilgen aýyl qarttarynyń orny erekshe, olaı bolsa ár halyqtyń boıynda yqylym zamannan beri qalyptasyp ony ózgelerden daralap turatyn, tek ózine ǵana tán qasıetteri bolady. Bizdiń halqymyzdyń sondaı erekshelikteriniń biri – úlkendi syılaý, onyń sózine qulaq asý. Qazaq qarty jasyna laıyq aýyzy dýaly, sózi berekeli, isi tyńǵylyqty oıy tereń aqyly telegeı teńiz bolyp keledi. Mine osyndaı teńeýge laıyq qarıalardy jylyna bir ret keletin 1 qazan Qarttar kúnimen quttyqtaı otyryp, «Qarttaryn qadirlegen el ardaqty» atty keshimizge hosh keldińizder.

Keshimizdi bastamas buryn sóz kezegin mektebimizdiń dırektory Mámbetov Álisher aǵaıǵa beremiz.
Júrgizýshi:
Dúnıege keler bir ret
Quryshtan quıǵan qudiret
Balalar, ol kim?
Árıne qarttarymyz.
Olaı bolsa búgingi keshimizdi oryndaýyndaǵy «Týǵan jer» ánimen ashamyz. Oryndaıtyndar Qarakóz jáne Teńel
Ón boıyń tunǵan aqyl, ulaǵat
Eshkimge jasamaıtyn qıanat
Jaılap qana aqylmenen túzeısiń
Bolyp qalsa uǵyna almaı bir saǵat
Aýylymyzdyń ardageri, qart zeınetker ustazymyz Maqsat aǵaıǵa sóz beremiz.
Jadyraımyn jadyraıyn,
Kóńildenip kúlemin.
Janar ma dep talabym,
Ata aqylyn tyńdaımyn.
Án: «Qarttar azaıyp bara jatyr» oryndaıtyn Baqnur

Júrgizýshi: Halqymyzdyń tálim – tárbıesi ananyń aq sútimen, áje ónegesimen, atalar aqylymen berisip, ózindik qasıetimizdi qalyptastyrý kózdelgen. Endeshe «Men atam men ájemniń jalǵasymyn» bólimine qulaq túrelik.
Taqpaqtar:
1-Jansaıa:
Sán eńkeıgen nur júzinen ál taıyp,
Qýat ketip bara jatyr qartaıyp.
Otbasynda, bala – shaǵa qasynda
Jetpister men seksender júr qalqaıyp.
Kóńil jetim bolmaǵan soń syńary
Jas baladaı jaýtańdaǵan janary
Qaıta – qaıta qaraǵyń kep turady
Qaǵys estip qalbaqtaıdy baladaı
Mápeleńder qart bitkendi aıalap
Nıeti aq, kóńili keń daladaı
Kimge bolsyn qarttyq jeter aıańdap.

2-Aıbek:
Atam meniń ámanda
Ádepti jan bol degen
Atam sózi sanamda
Jasy úlkenge jol berem
Aldyn orap kisiniń
Kesip ótpe kóldeneń
İzetimen kishiniń
Sálemdesip qol berem.

3-Beknur:
Atam meniń ámanda
kishipeıil bol degen.
Ata sózi sanamda
Maqtanbaýdy jón kórem
Qaldyratyn ultqa
Jalǵan sózge tózbeımin
Jetkizedi muratqa
Tek shyndyqty kózdeımin.

4-Rasýl:
Atam meniń ámanda
Ádiletti bol degen.
Ata sózi sanamda
Júrmin týra jolmenen
Eı, tákappar dúnıe
Maǵan da bir qarashy
Tanımysyń sen meni
Men qazaqtyń balasy.

5-Farıza:
Quttyqtaımyz meıramyńmen atalar!
Ár kúlgeniń bizge baqyt sanalar.
Eńbegińdi esh etpeıtin ómirde
Eliń jurtyń ul men qyzyń baǵalar
Ana meıir kún kózimen para – par.
Tula boıǵa qýat bolyp taralar
Ómirime shýaq shashyp árqashan
Kóp jasańdar atalar men analar!

6-Jadyra:
Ata kúni - áje kúni álem kúni
Álemde teberindiler aqyldy úni
Ájesiz jan týǵan joq jer betinde
Uǵyp al bóbekterim sender muny
Ata - áje merekelerińiz qutty bolsyn
Januıańyzǵa tek qana shattyq tolsyn
Nemerelerińizdiń ónerin tamashalap
Júzderińizge kóterińki kóńil tolsyn.

Júrgizýshi:
Asqar taýym, aqylgóıim, ǵulama,
Aspanymdaı máńgi jasa, qulama
Er jetsem de erkeligim qalmaıdy,
Kóz aldymda sen turǵanda uly Ana!

Ata ardaqty tulǵa «Ákeden ul týsaıshy, ata jolyn qýsaıshy» dep halyq urpaqqa atanyń murasyn jalǵastyrýdy ýaǵyzdaıdy. Ata urpaǵynyń, qaıyrymdy, meıirimdi, aqyldy isker bolýyn tilep sol úshin qamqorlyq is - áreketterin jerge jetkenshe damyta beredi, ónege kórsetedi, ósıet aıtady.
Kórkem sóz: M. Maqataev «Ákege arnaý» oryndaıtyn Qojahmet Malıka.

Búgingi keshke aýylymyzdaǵy asyl analarymyzdyń biri, qart ustazymyz qazir zeınetker Muratova Nabıǵa apaı kelip otyr. Anamyzǵa rahmetimizdi aıta otyryp sóz kezegin bereıik.
Tura – turshy eseıgende ul – qyzyń
Júre turshy jalǵanǵanda úzigiń
Maǵan baqyt nege kerek aq áje – aý
Óziń birge kóre almasań qyzyǵyń

Anamyzǵa arnap 10 synyp oqýshysy Naǵymetova Qarakózdiń oryndaýynda «Anama hat» ánin qabyl alyńyzdar.
Adamdar arasyndaǵy qarym – qatynasta adamgershilik, ádep, ınabat úrdisteriniń qanshalyqty keń jaıylyp, tereń tamyrlanýy, eń aldymen olardyń jekelegen otbasynda órken jaıýyna ıaǵnı balanyń ata – anasyn jan – júrek qalaýymen, sanaly túrde ardaqtap ınabat taǵylymymen úlkenderge degen qarym – qatynastarynda ony múltiksiz júzege asyrylýyna baılanysty. Qarttardy qurmetteıtin olardyń aldyndaǵy perzenttik paryzyn úlken yntamen oryndamaıtyn ádeptilik kishipeıildilik sergek sezimtaldyq kórsetpeıtin bul qasıetter qanyna sińip, júregine uıalamaǵan urpaqtan ne opa, ne qaıyr? Adamnyń ómiriniń máni men sulýlyǵy, adamnyń keleshegine senimdiligi – balanyń ata – anasyn ardaq tutyp óziniń perzenttik qaryzyn bir sátke de esinen shyǵarmaýynda. Óz otbasynan jylý tappaǵan qanshama qarttarymyz qarttar úılerinde ómirlerin jalǵastyrýda.

Qarttar úıi – jasy ulǵaıyp, qaraýsyz qalǵan qarttarymyzdy qamqorlyqqa alatyn, áleýmettik qorǵaý nysandarynyń biri bolyp tabylady jáne ol memlekettik mekeme. Qartaıý – bıologıalyq proses, belgili bir jasqa jetkennen keıin organızmniń múmkinshilikteriniń údemeli tómendeýi.
Qaı jerde de ata – anaǵa qyzmet kórsetýge tıistiligińdi umytý áste jaramaıdy. Qart adamdardyń úıretýge de, aqyl aıtýǵa da moraldik quqy bar. Bul moraldik quqyny qurmetteı bilý kerek. Kim de kimniń úıinde qartaıyp otyrǵan áke – sheshesi nemese atasy men ájesi sekildi qymbatty «qonaǵy» bolsa, ol úıine olardan artyq qudaıdyń qurmetti ókili keledi dep oılamasyn, eger úıdiń ıesi olarǵa durys qarap, qamqorlyq jasasa qartaıǵan ata – anasy onyń otbasynyń quty bolyp tabylady. Qart kisini qut – bereke dep tanysaq ol urpaq kóregendigi. Urpaǵy qurmettegen ata – ana ár kezde de baqytty.
Kórinis: «toqta balam, atań keler artyńda»
Kórkem sóz: M. Muqataev «Renish» oryndaıtyn 10 synyp oqýshysy Súıeýova Jibek

Toı dep búgin halqym shashý shashady.
Toı dep búgin álem syryn ashady.
Qarttar kúni meıramyna arnalǵan
Bıshiler ónerlerin shashady
«Qazaq bıi» bir top bıshiler

Egemendi el bolyp qalyptastyq,
Órkenıetke naqty anyq bastyq.
Týǵan jerdiń tuǵyry bıik bol dep,
Shyn júrekten án – jyrdy syıǵa tarttyq.
Án: «Ákeler» oryndaıtyn Ǵarıfýlla

Naǵyz áke aqylgóı de asqar jan
Barlyq urpaq ákelerden bastalǵan
Al ákeler ózderińe arnalmaq
Bul aıtatyn asqaq án.
Án: «Aýylym seniń irgeli» oryndaıtyn Aıda

Kókke órmelep kóńiliń
Nurǵa tolsyn ómiriń
Baqytty bol jan áke
Uzaq bolsyn ómiriń
Án: «Áke týraly jyr» oryndaıtyn Darhan

Araıly aq tilekpen
Án joldaımyn ózińe
Saǵynysh sazy júrekpen
Syr arnaımyn ózińe

Án: «Nege seni súıdim-aı» oryndaıtyn Dáýirhan

Armanym ediń ańsaǵan
Áke sen baqyt men saǵan
Urpaǵym bolyp jalǵadym
Qýanysh áke sen maǵan
Án: «Aqerke jaıyq» oryndaıtyn Nurtýǵan

Abyroı amandyǵyń arta bersin
Baq dáýlet qyzyǵymen qatar bersin.
Urpaǵyń jaqsy kórgen jıi kelip,
Taýsylmas dám-tuzyńdy tata bersin.
Tynyshtyq elimizge bere bersin.
Molshylyq jerimizge ene bersin.
Soǵystan el jurtymyz aman bolyp
Qyzyǵyn beıbit ómir kóre bersin
Qarttarym sizderge Alla saýlyq bersin
Densaýlyq aýyz-birlik bola bersin
Tap-taza abyroıly bolǵanyńdy
Qazirgi el bılegen jastar kórsin
dep tilek tilep búgingi keshimizdi aıaqtaımyz. Zeıin qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa kóp – kóp rahmet. Endi sizderden osy oqýshylarymyzǵa bata berýlerińizdi suraımyz.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama