19 ǵasyrdyń II jartysyndaǵy Qazaq - Qytaı saýda qatynastary
19 ǵasyrdyń II jartysyndaǵy Qazaq - Qytaı saýda qatynastary
Konspekt
Reseı men Sın ımperıasy arasyndaǵy saýda - ekonomıkalyq baılanystar 1851 jylǵa deıin Káhta qalasy arqyly júrgizildi. Shyǵys Qazaqstan jáne Shyńjanmen saýda aınalymy júıeli jolǵa qoıylmady. 1851 jylǵy 25 shildede Qulja saýda kelisimi jasaldy. Osy shartqa saı Batys Qytaıda Reseıdiń elshilik ortalyqtary, orys kópesteriniń saýda oryndary ashyldy. Troısk, Orynbor, Semeı, Óskemen kedenderiniń saýda quqyqtary keńeıtildi. Jarkent, Aqsý, Sháýeshek qalalarynyń syrtqy saýdasynda qazaqtarǵa asa qajet shaı, qant, jibek sıaqty taýarlar kólemi kóterildi. 1855 jyly Sháýeshektegi orys kópesteriniń saýda oryndaryn jergilikti halyqtyń talan - tarajǵa salýy saýda baılanystaryn ýaqytsha toqtatty. Reseı kópesteriniń saýdasy Qulja qalasymen shekteldi.
1856 jylǵy 25 naýryzda I Aleksandr saýda baılanystaryn keńeıtýge jol ashýdy talap etken nusqaý shyǵardy. 19 ǵasyrdyń 60 jyldarynyń ekinshi jartysynda orys - qytaı saýdasy quldyrap, saıası baılanystarda ózgerister baıqaldy. 1864 jylǵy Shyńjandaǵy kóterilistiń barysynda derbes İle ólkesinde – İle sultandyǵy, Qashǵarıada – Jetishar musylman memleketteriniń qurylýy orys - qytaı, qazaq - qytaı baılanystaryna ózgeris engizdi.
1871 jyly Reseı áskeri İle ólkesine engizilip, İle sultandyǵy Túrkistan general - gýbernatorlyǵyna baǵyndyryldy. Bul Jetisý ólkesi men Batys Qytaı arasyndaǵy kerýen saýdasyn kúsheıtkenimen, reseılik otarlyq tártiptiń ornaýyna da jol ashty.
1881 - 1883 jyldary orys úkimetiniń kelisimimen uıǵyr, dúngen jáne qazaqtardyń bir bóliginiń Jetisý men Qyrǵyz ólkesine qonys aýdarýy halyq sanynyń ózgerýine, sharýashylyq yntymaǵynyń tereńdeýine jol ashty. 1860 jylǵy Pekın sharty, 1864 jylǵy Sháýeshek hattamasy Reseıdiń Qyrǵyz eli men Jetisýdy ózine qaratyp alǵannan keıin qalyptasqan ahýaldy resmı túrde tanýdy negizdedi.
1881 jylǵy Peterbýrg saýda sharty jasaldy. Shekaralyq aýdandardaǵy kerýen saýdasyn kóterý, orys - qytaı shekarasynan 60 - 65 shaqyrym jerge deıingi qashyqtyqta shaıdy baj salyǵynsyz satýǵa ruqsat berý, sý jolyn ashý máseleleri qarastyryldy. Reseı men Qytaıdyń Qazaqstan arqyly saýda baılanystaryna keń jol ashyldy.
1882 jyly Vernyı kópesi Valı Ahýn Iýldashev pen ınjener Poklevskıı Kolpakovskııdiń qoldaýymen Anglıadan sý kemesin satyp aldy. 1883 jylǵy 4 mamyrda 20 myń put astyq tıegen keme İle ózeni arqyly Qytaıdyń Súıdin bekinisine jiberildi. Qytaımen tikeleı İle sý jolynyń ashylýy 19 ǵasyrdyń 2 - jartysyndaǵy orys - qytaı qatynasyndaǵy beldi oqıǵa boldy.
19 ǵasyrdyń 80 jyldary saýda baılanystarynda Reseıdiń İrbit, Kresovsk jármeńkeleri jáne Jetisý ólkesindegi Qarqara, Ortalyq Qazaqstandaǵy Qoıandy (Botov) jármeńkeleri erekshelendi.
1890 jylǵy 14 maýsymda Shyńjańmen saýdany uıymdastyrý úshin Túrkistan okrýgimen qatar Semeı saýda okrýgi quryldy. Búkil Qazaqstan jáne Ońtústik Sibir arqyly ótetin shekaradaǵy kedenderdiń qyzmetin baqylaý, baj salyǵynyń qazynaǵa ótkizilýin qadaǵalaý jolǵa qoıyldy. 1894 jylǵy 30 tamyzda Sibir temirjolynyń iske qosylýy Qazaqstannyń Qytaımen saýdasyn jańa satyǵa kóterdi. Sibir ólkesiniń ekonomıkalyq damýyna úlesin qosty. Qytaıǵa jaqyn aýdandarǵa taýarlar jyldam jetkiziletin boldy. 19 ǵasyrdyń II jartysynda Qazaq ólkesi arqyly damyǵan saýda baılanystary ózara tıimdi boldy, eki eldiń arasynda tyǵyz sharýashylyq baılanys ornady.
Konspekt suraqtar
1. Sibir temirjoly iske qosylǵan merzim:
2. Mal satýda úlken ról atqarǵan jármeńke:
3. Semeı saýda okrýginiń qyzmeti:
4. İle sý joly qashan ashyldy?
5. Qytaımen saýda jasaýǵa sý jolyn ashý máselesi qaı jerde qarastyryldy?
6. Pekın sharty jasalǵan merzim:
7. İle sultandyǵy qaıda baǵyndyryldy?
8. 1856 jylǵy 25 naýryzdaǵy I Aleksandr nusqaýy:
9. Sháýeshektegi orys kópesteriniń saýda oryndaryn jergilikti halyqtyń talan - tarajǵa salǵan merzimi:
10. 1851 jylǵy 25 shildedegi saýda kelisimi:
11. XIX ǵasyrdyń II jartysyndaǵy qaı elderdiń ekonomıkalyq qatynasynyń nátıjesinde «İle sý joly» ashyldy:
12. Qaı jyly Qoıandy jármeńkesi ashyldy:
13. Jańa suraq
Taqyryptyń testi
Konspekt
Reseı men Sın ımperıasy arasyndaǵy saýda - ekonomıkalyq baılanystar 1851 jylǵa deıin Káhta qalasy arqyly júrgizildi. Shyǵys Qazaqstan jáne Shyńjanmen saýda aınalymy júıeli jolǵa qoıylmady. 1851 jylǵy 25 shildede Qulja saýda kelisimi jasaldy. Osy shartqa saı Batys Qytaıda Reseıdiń elshilik ortalyqtary, orys kópesteriniń saýda oryndary ashyldy. Troısk, Orynbor, Semeı, Óskemen kedenderiniń saýda quqyqtary keńeıtildi. Jarkent, Aqsý, Sháýeshek qalalarynyń syrtqy saýdasynda qazaqtarǵa asa qajet shaı, qant, jibek sıaqty taýarlar kólemi kóterildi. 1855 jyly Sháýeshektegi orys kópesteriniń saýda oryndaryn jergilikti halyqtyń talan - tarajǵa salýy saýda baılanystaryn ýaqytsha toqtatty. Reseı kópesteriniń saýdasy Qulja qalasymen shekteldi.
1856 jylǵy 25 naýryzda I Aleksandr saýda baılanystaryn keńeıtýge jol ashýdy talap etken nusqaý shyǵardy. 19 ǵasyrdyń 60 jyldarynyń ekinshi jartysynda orys - qytaı saýdasy quldyrap, saıası baılanystarda ózgerister baıqaldy. 1864 jylǵy Shyńjandaǵy kóterilistiń barysynda derbes İle ólkesinde – İle sultandyǵy, Qashǵarıada – Jetishar musylman memleketteriniń qurylýy orys - qytaı, qazaq - qytaı baılanystaryna ózgeris engizdi.
1871 jyly Reseı áskeri İle ólkesine engizilip, İle sultandyǵy Túrkistan general - gýbernatorlyǵyna baǵyndyryldy. Bul Jetisý ólkesi men Batys Qytaı arasyndaǵy kerýen saýdasyn kúsheıtkenimen, reseılik otarlyq tártiptiń ornaýyna da jol ashty.
1881 - 1883 jyldary orys úkimetiniń kelisimimen uıǵyr, dúngen jáne qazaqtardyń bir bóliginiń Jetisý men Qyrǵyz ólkesine qonys aýdarýy halyq sanynyń ózgerýine, sharýashylyq yntymaǵynyń tereńdeýine jol ashty. 1860 jylǵy Pekın sharty, 1864 jylǵy Sháýeshek hattamasy Reseıdiń Qyrǵyz eli men Jetisýdy ózine qaratyp alǵannan keıin qalyptasqan ahýaldy resmı túrde tanýdy negizdedi.
1881 jylǵy Peterbýrg saýda sharty jasaldy. Shekaralyq aýdandardaǵy kerýen saýdasyn kóterý, orys - qytaı shekarasynan 60 - 65 shaqyrym jerge deıingi qashyqtyqta shaıdy baj salyǵynsyz satýǵa ruqsat berý, sý jolyn ashý máseleleri qarastyryldy. Reseı men Qytaıdyń Qazaqstan arqyly saýda baılanystaryna keń jol ashyldy.
1882 jyly Vernyı kópesi Valı Ahýn Iýldashev pen ınjener Poklevskıı Kolpakovskııdiń qoldaýymen Anglıadan sý kemesin satyp aldy. 1883 jylǵy 4 mamyrda 20 myń put astyq tıegen keme İle ózeni arqyly Qytaıdyń Súıdin bekinisine jiberildi. Qytaımen tikeleı İle sý jolynyń ashylýy 19 ǵasyrdyń 2 - jartysyndaǵy orys - qytaı qatynasyndaǵy beldi oqıǵa boldy.
19 ǵasyrdyń 80 jyldary saýda baılanystarynda Reseıdiń İrbit, Kresovsk jármeńkeleri jáne Jetisý ólkesindegi Qarqara, Ortalyq Qazaqstandaǵy Qoıandy (Botov) jármeńkeleri erekshelendi.
1890 jylǵy 14 maýsymda Shyńjańmen saýdany uıymdastyrý úshin Túrkistan okrýgimen qatar Semeı saýda okrýgi quryldy. Búkil Qazaqstan jáne Ońtústik Sibir arqyly ótetin shekaradaǵy kedenderdiń qyzmetin baqylaý, baj salyǵynyń qazynaǵa ótkizilýin qadaǵalaý jolǵa qoıyldy. 1894 jylǵy 30 tamyzda Sibir temirjolynyń iske qosylýy Qazaqstannyń Qytaımen saýdasyn jańa satyǵa kóterdi. Sibir ólkesiniń ekonomıkalyq damýyna úlesin qosty. Qytaıǵa jaqyn aýdandarǵa taýarlar jyldam jetkiziletin boldy. 19 ǵasyrdyń II jartysynda Qazaq ólkesi arqyly damyǵan saýda baılanystary ózara tıimdi boldy, eki eldiń arasynda tyǵyz sharýashylyq baılanys ornady.
Konspekt suraqtar
1. Sibir temirjoly iske qosylǵan merzim:
2. Mal satýda úlken ról atqarǵan jármeńke:
3. Semeı saýda okrýginiń qyzmeti:
4. İle sý joly qashan ashyldy?
5. Qytaımen saýda jasaýǵa sý jolyn ashý máselesi qaı jerde qarastyryldy?
6. Pekın sharty jasalǵan merzim:
7. İle sultandyǵy qaıda baǵyndyryldy?
8. 1856 jylǵy 25 naýryzdaǵy I Aleksandr nusqaýy:
9. Sháýeshektegi orys kópesteriniń saýda oryndaryn jergilikti halyqtyń talan - tarajǵa salǵan merzimi:
10. 1851 jylǵy 25 shildedegi saýda kelisimi:
11. XIX ǵasyrdyń II jartysyndaǵy qaı elderdiń ekonomıkalyq qatynasynyń nátıjesinde «İle sý joly» ashyldy:
12. Qaı jyly Qoıandy jármeńkesi ashyldy:
13. Jańa suraq
Taqyryptyń testi
You Might Also Like
