InfoHub Logo

Qazaqstandaǵy saıası jer aýdarylǵandar
Konspekt
1825 jylǵa deıin Qazaq ólkesinde bolashaq dekabrıster qyzmet babymen bolǵan nemese jer aýdarylǵan bolatyn. Jergilikti resmı mekemelerde qyzmet istegender – G. Batenkov, A. Jemchýjnıkov, M. Mýravev, V. Volhovskıı, A. Ianýshkevıch.
Dekabrıster kóterilisiniń jeńilýi azattyq qozǵalys ókilderiniń shetki aımaqtarmen tanysýyna sebep boldy. 1826 - 1828 jyldary P. Konovnısın jáne M. Lappa Ertis bekinisterinde aıdaýda boldy. Orynbordaǵy jeltoqsanshylardyń jasyryn uıymynyń múshesi praporshık G. Karelın, G. Batenkov “Sibir Qazaqtarynyń Jarǵysyn” daıyndaýǵa kómektesti. Jer aýdarylǵan dekabrısterden erekshe kózge túskeni S. M. Semenov boldy. Aıdaýda júrip, Omby oblystyq basqarmasy sheshimimen Óskemende qyzmet atqaryp, keıin dáriger boldy. Ol saıahatshy - ǵalymdar Gýmboldt, Erenberg, Roze basqarǵan saıahatqa qatysyp, Qazaq elin aralap, jergilikti halyqtyń ómirimen tanysty. Al M. I. Mýravev - Apostol Buqtyrma komendantynan jergilikti turǵyndardy emdeýge ruqsat alyp, halyqty emdegen. Orynbor qalasyndaǵy tuńǵysh murajaı tarıhy da dekabrıster esimimen baılanysty. Murajaıdy eksponattarmen jabdyqtaýǵa Jáńgir han kómektesti. Oral qalasyndaǵy murajaıda G. S. Karelın esimimen baılanysty kórmelikter bar. G. S. Karelın Kaspıı teńiziniń soltústik - shyǵys jaǵalaýyn zertteýge arnalǵan ekspedısıaǵa qatysty. V. Volhosvkıı 1825 jyly Buharǵa uıymdastyrylǵan ekspedısıaǵa qatysyp, “Kishi júz rýlarynyń kartasyn” jasady. 1867 jyly Máskeýde jaryq kórgen I. Zavalıshınniń “Batys Sibirdi sıpattaý” eńbeginiń bir bólimi qazaqtardyń ómirine arnalǵan. A. D. Korovkovtyń “İle bekinisine barý” ocherki qazaq jeri men sheksiz dalasy týraly jazylǵan.
1849 jyly M. V. Petrashevskıı isi boıynsha tutqyndalǵan jazýshy F. M. Dostoevskıı “Belınskııdiń ıdeıasyn” taratqany úshin Sibirge jer aýdaryldy. Semeıde arheologıalyq eskertkishter jınaýmen aınalysyp, jergilikti ólke tarıhyn zertteýge kóńil bóldi. Semeıde Sh. Ýálıhanovpen kezdesip, Ombyda bastalǵan tanystyq jalǵasty.
A. Maksheev Aral ekspedısıasynda ólkeniń tarıhı - geografıalyq beınesin sıpattaǵan. Conymen birge Raıym bekinisinen Qosaral aralyna deıingi saıahatty sıpattap, qazaqtardyń aýyr jaǵdaıyn sýrettedi. Petrashevshil aqyndar A. P. Balasoglo, D. D. Ahsharýmov Qazaq ólkesi taqyrybymen shuǵyldandy. Petrashevshilder qazaq halqynyń ozyq oıly uldarynyń orys demokratıalyq qozǵalysy ıdeıalaryn túsinýine septigin tıgizdi.
Konspekt suraqtar
1. Raıym bekinisinen Qosaralǵa deıingi saıahatty sıpattap jazǵan kim?
2. F. M. Dostoevskıı ólke tarıhyn zertteýde aınalysty:
3. G. S. Karelın qatysqan ekspedısıa qaı jerdi zerttedi?
4. 1831 jyly Orynborda ashylǵan murajaıdy jabdyqtaýǵa kim kómektesti?
5. Qazaq elin aralap, halyqtyń ómirimen tanysqan dekabrıst:
6. 1826 - 1828 jyldary P. Konovnısın jáne M. Lappa aıdaýda bolǵan jer:
7. Buqtyrma komendantynan jergilikti turǵyndardy emdeýge ruqsat alǵan dekabrıst:
8. «Kishi júz rýlarynyń kartasyn» jasaǵan kim:
9. F. Dostaevskıı ne úshin jer aýdaryldy:
10. I. Zavalıshınniń «Batys Sibirdi sıpattaý» eńbegi qashan jaryqqa shyqty:
11. Qazaqstanda bolyp qazaq halqynyń ádet - ǵurpy, bıler soty jóninde qundy málimetter jınaǵan polák azattyq qozǵalysynyń ókilin kórsetińiz:
Taqyryptyń testi