InfoHub Logo

Matematıka 1 synyp
Bólimshe taqyryby: 20 kólemindegi sandardy qosý jáne azaıtý. (Qosý men azaıtýdyń baılanysy)
Oqý maqsattary (OM) uzaq merzimdi jospardan
1. 1. 2. 4 bir tańbaly sandardy ondyqtan attamaı qosý kestesin qurý, bilý jáne qoldaný
1. 1. 2. 3 qosýdyń aýystyrymdylyq qasıetin; 0 jáne 1 - diń qasıetin qoldaný
Sabaq maqsattary:
Barlyǵy: bir tańbaly sandardy ondyqtan attamaı qosý kestesin qurady; 0 jáne 1 – diń qasıetin biledi.
Kópshiligi: bir tańbaly sandar kestesin qoldana otyryp, aýystyrymdylyq qaıetke berilgen tapsyrmalardy oryndaıdy.
Keıbireýi: qosý men azaıtýdyń komponentteriniń kestedegi jol men baǵanǵa qatysyn anyqtaıdy, 0 jáne 1 - diń qasıetin esepteýde qoldanady.

Sabaqtyń basy
Oqýshylarmen amandasyp, jaǵymdy kóńil – kúı ornatý. Sabaǵymyz kóńildi ótkenin qalasaq, tómendegi óleń shýmaqtaryn aıtyp jibereıik.
Bizder tatý balamyz,
Ósip alǵa baramyz,
Esepterdi shyǵaryp,
Bilimdi shákirt bolamyz.

Sabaqtyń ortasy
«Tez esepte»
Tal basynda tizilip,
On japyraq tur edi.
Jel soqty da úzilip,
Ushyp ketti bireýi.
İzinshe onyń julynyp
Tústi taǵy beseýi
Tur áli de ilinip,
Japyraqtyń nesheýi? ( 4 )

Bir - birimen jarysqan,
Eki qoıan, bir túlki.
Tórt aıý, eki arystan,
Bári nesheý kim bildi? ( 9 )
Shıratý.
Synypty tórt adamnan turatyn toptarǵa bólý kerek.
Ústel ústinde oınalatyn oıyn oınaýdy usyný.
“Sıqyrly dorba”
- Ár top dorbanyń ishinen mysaldar qurastyrýǵa bolatyn bir tańbaly sandar jazylǵan úsh paraqshany alady.
- Qandaı amaldarǵa mysal qurastyrýǵa bolady?
- Qosýǵa nemese azaıtýǵa ma?
- Qosý jáne azaıtý ózara qalaı baılanysqan?
Oqýshylardyń joramalyn tyńdaı otyryp, sabaqtyń maqsaty osy suraqqa jaýap izdeý ekenin aıtý kerek.
Oıyn barysy: belgi boıynsha toptaǵy árbir oqýshy bir mysaldy jazyp, ony kelesi oıynshyǵa beredi. Oqýshylardyń joramalyn tyńdaý.
- Bizdiń sabaǵymyzdyń maqsaty: “Qosý men azaıtý amaldary ózara qandaı baılanysqa ıe?” degen suraqqa jaýap izdeý bolatyn.
Eger paraqshada tórt mysal jazylǵan bolsa, oıyn aıaqtalǵan bolyp esepteledi. Oıyndy aıaqtaǵan top bir - biriniń qoldarynan ustap, joǵary kóterip, muǵalimge habarlaıdy. Qurastyrylǵan mysaldar synyppen talqylaý úshin taqtaǵa ilinedi.
Mysaly, eger oqýshy: 7, 2, 9 sandaryn alsa, ol mynadaı mysaldar qurastyrady:
7 + 2 = 9; 2 + 7 = 9; 9 – 7 = 2; 9 – 2 = 7.
Tapsyrmany tez jáne durys oryndaǵan top jeńiske jetedi.
Topta oqýshylardyń nazaryn dıalog júrgizýge aýdarý mańyzdy:
— toptaǵy árbir oqýshynyń daýys quqyǵy bolýy;
— árqaısysynyń pikiri mańyzdy;
— talqylaý barysynda daýys kóterýge jáne qatty sóıleýge bolmaıdy;
— til tabysa, kelise bilý daǵdysy qajet.
Dıalog júrgize otyryp, oqýshylardy oryndaǵan tapsyrmaǵa baılanysty mynadaı qorytyndy jasaýǵa jeteleý: qosý jáne azaıtý amaldary ózara baılanysty. Qosýdyń árbir mysalyna qosýmen oryndalatyn keri bir mysal jáne azaıtýǵa eki mysal qurastyrýǵa bolady.
- Qosý (qosylǵysh, qosylǵysh, qosyndynyń máni) amalynyń komponentterin atańdar.
- Azaıtý (azaıǵysh, azaıtqysh, aıyrmanyń máni) amalynyń komponentteriniń ataýyn qaıtalańdar.
Qosý kestesi boıynsha qurastyrylǵan mysaldardy qarap shyq. (S) Tapsyrma alynǵan qorytyndyny bekitýge baǵyttalǵanyn eskerý kerek, sondyqtan taǵy bir ret qosý kestesin taldatý.
- Qosýǵa jáne azaıtýǵa keri mysaldardy keste boıynsha qalaı qurastyrýǵa bolady?
Bul tapsyrmada modeldeý áreketin damytýǵa erekshe nazar aýdarý qajet.
- Úshburyshtar men sharshylardaǵy sandardy qaraı otyryp, mysaldy aıaqtaý kerek.
Taratyp berilgen sandar boıynsha ár top mysaldar qurastyrady.
- Bul bilim aldaǵy ýaqytta teńdeýler men esepterdi sheshýge negiz bolady.
Mysaldy shyǵar: 4 + 3 =? Tapsyrma qosýǵa berilgen bir mysalǵa taǵy úsh mysal: bir mysal qosý amalyna, eki mysal azaıtý amalyna qurastyrýǵa bolatynyn bekitýge baǵyttalǵan.

(J) Qyryqbýyndar. Tapsyrma qosý amalyna berilgen mysalǵa keri azaıtý amalymen mysal qurastyra bilý daǵdysyn bekitýge baǵyttalǵan. Oqýshylar tapsyrmany oryndaý úshin, qosý kestesine jáne qosý men azaıtý amaldary arasyndaǵy táýeldilikke súıený kerek.
Jaýaby: 4, 4; 2, 7; 10, 6, 4.
(T) Shyǵaryp kór. Tapsyrmada bir tańbaly sandardy ondyqtan attamaı oryndaıtyn qosý men azaıtýǵa mysaldar keltirilgen.

Berilgen mysaldardy qosý jáne azaıtý amaldary arasyndaǵy táýeldilikke baılanysty bilimderin qoldanyp shyǵarýy tıis.
Jaýaby: 11 – 2 = 9; 11 – 9 = 2.

(J) Oryndap kór. Ózara keri tórt mysal qurastyrýǵa jáne oqýshynyń baıqampazdyq qabiletin damytýǵa baǵyttalǵan tapsyrma.
Jaýaby: bir mysal ǵana keltirýge bolady, sebebi birdeı sandardy qostyq.
Mysaly: 5 + 5 = 10; 10 – 5 = 5.

Muǵalim: Baımakanova Ryskeldy Imanbekovna

20 kólemindegi sandardy qosý jáne azaıtý. (Qosý men azaıtýdyń baılanysy). júkteý