Ábdilda – Syr eliniń perzenti
Qazaq ádebıeti 7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Ábdilda – Syr eliniń perzenti
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylarǵa Ábdilda Tájibaevtyń ómiri men «Syrdarıa»óleńiniń mazmunyn, aqynnyń aıtar ıdeıasyn oqýshyǵa tanytý.
bilimdilik: aqyn óleńindegi sóz qoldanysy men kórkemdik ereksheligine taldaý jasaý, syr óńiri týraly maǵlumattar berý.
damytýshylyq: tarıhı - ádebı bilimderin keńeıtý, shyǵarmashylyq. izdenimpazdyq qabiletin damytý, óz betimen jumys jasaı alýyn daǵdylandyrý.
tárbıelik: Otanyn, týǵan jerin súıýge, qadir - qasıetin sezinýge tárbıeleý.
Sabaq tıpi: aralas sabaq
Sabaq ádisi: «Oı qozǵaý» strategıasy, mánerlep oqý, satylaı óleń qurylysyna taldaý
Sabaq formasy: ujymdyq
Pánaralyq baılanys: geografıa, qazaq tili, án sabaǵy, geometrıa
Kórnekiligi: hronologıalyq keste, Á. Tájibaevtyń kitaptary, sýretti búkteme, Qazaqstan geografıasynyń kartasy, plakat, ınteraktıvti taqta, tolqyndy teńizdegi keme, Syrdarıa sýretteri
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) Sabaqqa ázirlik
B) sabaqtyń maqsatyn aıtý
Sabaǵymyz tolqyndaǵy kemedegi tapsyrmalardy oryndaý arqyly ótedi. Qalaıda asaý tolqynǵa berilmeı jaǵaǵa shyǵýymyz kerek.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý. Oqýshylar, ótken sabaǵymyzda Q. Amanjolovtyń óleńderimen tanystyq. Sondaǵy Abdollanyń Otanyna, eline degen ystyq yqylasyn oqyp tanysqan bolatynbyz. Sol sabaq pen búgingi sabaǵymyzdy ushtastyrý barysynda úıge týǵan jer jaıly shyǵarmashylyq jumys berilgen bolatyn.
Oqýshylardyń jumysy oqylady.
İİİ. «Oı qozǵaý» str. «Týǵan jer - tuǵyryń», týǵan jer nege ystyq? (oqýshylar óz oılaryn aıtady)
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Jańa ózderińiz aıtqandaı árkimniń týǵan jeri ózine ystyq. Qandaı aqyn - jazýshy bolmasyn týǵan jerin jyrlamaı ótpegen.
Búgingi sabaǵymyzda Syr elinde týǵan Á. Tájibaevtyń ómir jolymen jáne óleńimen tanysamy
İÚ: «İzdengen jeter muratqa» (kartamen jumys)
- kartadan Syrdarıany kim kórsetedi?
Syrdarıa týraly málimet beriledi.
Syrdarıa ózeni Qazaqstan sheńberinen tysqary jatqan Ortalyq Tán - Shan taýlarynan bastaý alady. Ózenniń uzyndyǵy - 2219 km. Ózen jeltoqsan aıy basynda qatyp, naýryz aıy aıaǵynda erı bastaıdy. Syrdarıa boıynda ejelgi zamannan beri halyq tyǵyz qonystanǵan, sýarmaly eginshilik keńinen damyǵan iri mádenı oshaqtarynyń biri. Ózende bekire, aqmarqa, qaıaz, taban, jaıyn, sazan t. b. balyqtardyń túrleri bar. Nebir qıyn zamandy basynan ótkergen qart syrdarıaǵa qazaq aqyny Á. Tájibaevta bas ıgen eken.
Ú. Ábdilda – Syr eliniń perzenti.
Hronologıalyq keste.
1909 j – Qyzylorda oblysynda dúnıege keledi.
1928 j – alǵashqy óleńderi jaryq kóredi.
1929 j – QazPI - diń ádebıet fakúltetin oqıdy
1934 j – «Jańa yrǵaq» óleńderi jaryq kórdi.
1930 j – 1940 j – syrshyl lırık retinde keńinen tanyldy.
1940 jyldan dramatýrgıamen aınalysty. «Júrektiler» pesasy kitap bolyp shyqty. «jomarttyń kilemi»pesasy Vengr, Rýmyn elderi teatrlarynda qoıyldy.
1954 j – «Jambyl» kınosy túsirildi.
1960 j – «Portretter», «Monologtar», «Aqyn», «Maıra» t. b. poemalaryn, «Ómir jáne poezıa» shyǵarmasyn jazdy.
Qarsaqbaıdaǵy «Qyzyl kenshi» gazetiniń orynbasary, Qazaq SSSR ǴA - nyń M. Áýezov atyndaǵy ádebıet óner ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, Qazaq SSSR joǵarǵy Sovetiniń depýtaty, Respýblıka Joǵarǵy Soveti Prezıdıýmynyń múshesi, Qazaq SSr - nyń Abaı atyndaǵy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2 ret Eńbek Qyzyl tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarymen nagradtalǵan. 1998 jyly 88 jasynda ómirden ótti.
Úİ. «Sóz – jibek jip, oı - keste». Óleńdi jatqa oqyp beremin.
Oqýshylarǵa «Alma - kezek oqý» ádisimen oqytý.
Óleńniń taqyryby men ıdeıasy týraly túsinik. Óleń joldarynan aqynnyń týǵan jerge, elge degen saǵynyshyn tabý.
Ana degen kim? Ana men týǵan jerdi salystyrý.
Ana týraly, týǵan jer týraly maqal - mátelder aıtqyzý.
Ádebıet teorıasynan túsinik berý. Paralelızm.
Matematıka ǵylymynda eki kesindi paralel syzyqtar dep atalady. Sondaı - aq ádebıet teorıasynda da paralelızm termıni aqynnyń ishki kóńil - kúıi, ıaǵnı lırıkalyq qaharmannyń jáne tabıǵat lırıkasy bolyp úndesýi.
Avtordyń kóńil - kúıi: Bilem seni, súıem seni
Tabıǵat lırıkasy: Syr sulýy qart anam
Keıipteý shyǵarmada jansyz tabıǵat qubylysyn kádimgi tiri kisiniń qylyǵymen aýystyra sýretteý, troptyń bir túri.
Balqytyp gúldi demine, Qyzǵanshaq qys keldi de,
Súıdi jaz ábden berile. Siltedi sýyq qanjaryn.
Áketpek edi uzatyp, Jas jigit qyrshyn óldi de,
Óziniń jyly jerine. Qaldyryp ketti jan jaryn (Á. Tájibaev)
Úİİ. Qazaq tili. İzdendirý jumystary.
Jyr joldarynan jalqy esimdi tabý, olar qaı ult ókilderi
Taras - Dnepr
Pýshkın – Edil
Geıne – Reıne
Ábdilda – Syrdarıa
Taras Grıgorevıch Shevchenko (1814 - 1861) Ýkraına halqynyń kórnekti aqyny, sýretshi, qoǵam qaıratkeri.
A. S. Pýshkın (1799 - 1837) orys halqynyń uly aqyny, orys ádebıetiniń negizin qalaýshy, óz halqynyń adal uly.
Genrıh Geıne (1797 - 1856) uly nemis aqyny.
- «El anasy – meniń anam» degen joldardyń maǵynasyn qalaı túsinesińder?
- Anaǵa uqsas uǵymdy qalaı bildirgen.
Aqynnyń eline, jerine, Syrdarıa ózenine degen súıispenshiligin óleń joldarynan tabý.
Úİİİ. Óleńdi taldaý.
Tórt tarmaqty shýmaq
Sabaqtyń taqyryby: Ábdilda – Syr eliniń perzenti
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylarǵa Ábdilda Tájibaevtyń ómiri men «Syrdarıa»óleńiniń mazmunyn, aqynnyń aıtar ıdeıasyn oqýshyǵa tanytý.
bilimdilik: aqyn óleńindegi sóz qoldanysy men kórkemdik ereksheligine taldaý jasaý, syr óńiri týraly maǵlumattar berý.
damytýshylyq: tarıhı - ádebı bilimderin keńeıtý, shyǵarmashylyq. izdenimpazdyq qabiletin damytý, óz betimen jumys jasaı alýyn daǵdylandyrý.
tárbıelik: Otanyn, týǵan jerin súıýge, qadir - qasıetin sezinýge tárbıeleý.
Sabaq tıpi: aralas sabaq
Sabaq ádisi: «Oı qozǵaý» strategıasy, mánerlep oqý, satylaı óleń qurylysyna taldaý
Sabaq formasy: ujymdyq
Pánaralyq baılanys: geografıa, qazaq tili, án sabaǵy, geometrıa
Kórnekiligi: hronologıalyq keste, Á. Tájibaevtyń kitaptary, sýretti búkteme, Qazaqstan geografıasynyń kartasy, plakat, ınteraktıvti taqta, tolqyndy teńizdegi keme, Syrdarıa sýretteri
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) Sabaqqa ázirlik
B) sabaqtyń maqsatyn aıtý
Sabaǵymyz tolqyndaǵy kemedegi tapsyrmalardy oryndaý arqyly ótedi. Qalaıda asaý tolqynǵa berilmeı jaǵaǵa shyǵýymyz kerek.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý. Oqýshylar, ótken sabaǵymyzda Q. Amanjolovtyń óleńderimen tanystyq. Sondaǵy Abdollanyń Otanyna, eline degen ystyq yqylasyn oqyp tanysqan bolatynbyz. Sol sabaq pen búgingi sabaǵymyzdy ushtastyrý barysynda úıge týǵan jer jaıly shyǵarmashylyq jumys berilgen bolatyn.
Oqýshylardyń jumysy oqylady.
İİİ. «Oı qozǵaý» str. «Týǵan jer - tuǵyryń», týǵan jer nege ystyq? (oqýshylar óz oılaryn aıtady)
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Jańa ózderińiz aıtqandaı árkimniń týǵan jeri ózine ystyq. Qandaı aqyn - jazýshy bolmasyn týǵan jerin jyrlamaı ótpegen.
Búgingi sabaǵymyzda Syr elinde týǵan Á. Tájibaevtyń ómir jolymen jáne óleńimen tanysamy
İÚ: «İzdengen jeter muratqa» (kartamen jumys)
- kartadan Syrdarıany kim kórsetedi?
Syrdarıa týraly málimet beriledi.
Syrdarıa ózeni Qazaqstan sheńberinen tysqary jatqan Ortalyq Tán - Shan taýlarynan bastaý alady. Ózenniń uzyndyǵy - 2219 km. Ózen jeltoqsan aıy basynda qatyp, naýryz aıy aıaǵynda erı bastaıdy. Syrdarıa boıynda ejelgi zamannan beri halyq tyǵyz qonystanǵan, sýarmaly eginshilik keńinen damyǵan iri mádenı oshaqtarynyń biri. Ózende bekire, aqmarqa, qaıaz, taban, jaıyn, sazan t. b. balyqtardyń túrleri bar. Nebir qıyn zamandy basynan ótkergen qart syrdarıaǵa qazaq aqyny Á. Tájibaevta bas ıgen eken.
Ú. Ábdilda – Syr eliniń perzenti.
Hronologıalyq keste.
1909 j – Qyzylorda oblysynda dúnıege keledi.
1928 j – alǵashqy óleńderi jaryq kóredi.
1929 j – QazPI - diń ádebıet fakúltetin oqıdy
1934 j – «Jańa yrǵaq» óleńderi jaryq kórdi.
1930 j – 1940 j – syrshyl lırık retinde keńinen tanyldy.
1940 jyldan dramatýrgıamen aınalysty. «Júrektiler» pesasy kitap bolyp shyqty. «jomarttyń kilemi»pesasy Vengr, Rýmyn elderi teatrlarynda qoıyldy.
1954 j – «Jambyl» kınosy túsirildi.
1960 j – «Portretter», «Monologtar», «Aqyn», «Maıra» t. b. poemalaryn, «Ómir jáne poezıa» shyǵarmasyn jazdy.
Qarsaqbaıdaǵy «Qyzyl kenshi» gazetiniń orynbasary, Qazaq SSSR ǴA - nyń M. Áýezov atyndaǵy ádebıet óner ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, Qazaq SSSR joǵarǵy Sovetiniń depýtaty, Respýblıka Joǵarǵy Soveti Prezıdıýmynyń múshesi, Qazaq SSr - nyń Abaı atyndaǵy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2 ret Eńbek Qyzyl tý, «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarymen nagradtalǵan. 1998 jyly 88 jasynda ómirden ótti.
Úİ. «Sóz – jibek jip, oı - keste». Óleńdi jatqa oqyp beremin.
Oqýshylarǵa «Alma - kezek oqý» ádisimen oqytý.
Óleńniń taqyryby men ıdeıasy týraly túsinik. Óleń joldarynan aqynnyń týǵan jerge, elge degen saǵynyshyn tabý.
Ana degen kim? Ana men týǵan jerdi salystyrý.
Ana týraly, týǵan jer týraly maqal - mátelder aıtqyzý.
Ádebıet teorıasynan túsinik berý. Paralelızm.
Matematıka ǵylymynda eki kesindi paralel syzyqtar dep atalady. Sondaı - aq ádebıet teorıasynda da paralelızm termıni aqynnyń ishki kóńil - kúıi, ıaǵnı lırıkalyq qaharmannyń jáne tabıǵat lırıkasy bolyp úndesýi.
Avtordyń kóńil - kúıi: Bilem seni, súıem seni
Tabıǵat lırıkasy: Syr sulýy qart anam
Keıipteý shyǵarmada jansyz tabıǵat qubylysyn kádimgi tiri kisiniń qylyǵymen aýystyra sýretteý, troptyń bir túri.
Balqytyp gúldi demine, Qyzǵanshaq qys keldi de,
Súıdi jaz ábden berile. Siltedi sýyq qanjaryn.
Áketpek edi uzatyp, Jas jigit qyrshyn óldi de,
Óziniń jyly jerine. Qaldyryp ketti jan jaryn (Á. Tájibaev)
Úİİ. Qazaq tili. İzdendirý jumystary.
Jyr joldarynan jalqy esimdi tabý, olar qaı ult ókilderi
Taras - Dnepr
Pýshkın – Edil
Geıne – Reıne
Ábdilda – Syrdarıa
Taras Grıgorevıch Shevchenko (1814 - 1861) Ýkraına halqynyń kórnekti aqyny, sýretshi, qoǵam qaıratkeri.
A. S. Pýshkın (1799 - 1837) orys halqynyń uly aqyny, orys ádebıetiniń negizin qalaýshy, óz halqynyń adal uly.
Genrıh Geıne (1797 - 1856) uly nemis aqyny.
- «El anasy – meniń anam» degen joldardyń maǵynasyn qalaı túsinesińder?
- Anaǵa uqsas uǵymdy qalaı bildirgen.
Aqynnyń eline, jerine, Syrdarıa ózenine degen súıispenshiligin óleń joldarynan tabý.
Úİİİ. Óleńdi taldaý.
Tórt tarmaqty shýmaq
You Might Also Like
-
Qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi Orazalına Ásıa Kabıdenqyzy
