InfoHub Logo

Abylaı ákesinen kishkene kúninde jetim qalǵan eken. Abylaı uly júzdiń bir Tóle bı degen bıdiń qolynda qul bolypty.

Sonda Tóle bı: «Munyń aty Sabalaq bolsyn» depti. Ol kezde Abylaı basyna úlken seńseń tymaq kıip, túıe jaıady eken.

Bir kúni Tóle bı aýyldan kele jatsa, Abylaı tórt taǵandap uıyqtap jatyr eken. Sonda Tóle bı joldastaryna aıtypty:

— Mynaý Sabalaq qalaı uıyqtap jatyr? Muny bildińder me? — depti.

Joldastary aıtypty:

— Biz qaıdan bileıik, — depti.

— Bul tórt rý eldi bıleıdi eken, — dedi.

Sonan Tóle keshke kelgennen keıin Abylaıdy túıeden shyǵaryp, jylqy baqtyrypty.

Bir kúni Tóle bı mal soıyp Sabalaqty synaýǵa:

— Maldyń basyn pisirip daladaǵy Sabalaqqa berińder, qaıter eken? — dep úsh-tórt adam jiberedi. Barsa, Sabalaq aldarynan shyǵyp sálem beredi.

— Biz saǵan Tóle bergen basty jesin dep ákeldik, — dep basty beredi. Abylaı attan túsip shapanyn jaıyp, analarǵa:

— «Óle jegenshe, bóle je» degen, jasyń úlken aǵasyń kelińder, — deıdi. Analar attarynan túsedi. Sabalaq jolyn qýyp, pyshaǵyn alyp bir qulaǵyn bireýine, bir qulaǵyn bireýine, eki kózin oıyp ekeýine berip, tilin ózi jeıdi. Basty jep bolǵannan soń analar Tóle bıge aıtyp keledi. Sabalaqtyń jasy on segizge kelgen eken.

Sol ýaqytta qazaq-qalmaq atysýǵa jınalypty.

— Men de osy soǵysqa ersem eken, — dep Tóle bıden Sabalaq ruqsat surapty.

Tóle bı:

— Balam, qoı, bir jerde ólip qalasyń, — dep ruqsat bermepti. «Ata, baram» dep bolmapty.

— Jaraıdy, balam, barsań bar, — dep batasyn beripti. Abylaıdy bir báıge atqa mingizip, qazaqtyń kóp qolyna qosyp qoıa beripti.

Qazaq-qalmaq ekeýi bettesip soǵysqa kelipti. Qazaqtyń basshysy Qanjyǵaly qart Bógembaı batyr, jasy seksenge kelgen eken. Qalmaqtan jekpe-jekke bir qasqa atty batyr shyǵypty. Qazaqtan oǵan qarsy eshkim shyqpapty. Sonan keıin Bógembaı:

— Mynaǵan eshkimiń barmadyńdar ma? — dep, ózi shapanyn belsenip maıdanǵa shyǵýǵa aınaldy. Bul kezde Sabalaq týra shaýyp Bókeńe jetip kelipti:

— Men baraıyn, ata, — dep. Bókeń betine qarap turyp:

— Bar, balam, — dep astyndaǵy aty men qolyndaǵy qıaq naızasyn beripti.

Sabalaq «Abylaı, Abylaı!» dep uran shaqyryp jaýǵa qarsy shaýypty. Ekeýi de naızany tike salysypty. Naızamen ekeýi birin-biri ala almaı, at ústinen jaǵalasyp qan-jarlasty. Sol jerde Abylaı qalmaqtyń batyryn jaǵasynan ustap attyń ústinen julyp áketip, bastan qanjarmen bir shaýyp basyn kesip alyp, jaýǵa «Abylaılap» uran salyp kirip ketipti.

Qalmaqtar muny kórgen soń qasha jónelipti. Qashqan qalmaqtardy «jaýqashty» dep, «qyryly syraq» dep qıratyp salypty. Qazaqty bastap kelgen Ábilmámbet han eken. Abylaıdyń atasymen birge týysqan eken. Soǵys bitken soń:

— Jańaǵy qalmaqtyń batyryn jyqqan bala qaıda? Maǵan taýyp ber! — depti.

Sonsoń bireý ertip kelip:

— Mini, qalmaqtyń batyryn shapqan bala mini, — depti.

Ábilmámbet han attan qarǵyp túsip, moınyna kisesin salyp jylap qoıa beripti.

— Bizdiń Abylaıdan jetim qalǵan bala bar dep edi. Atańdy aıtyp urandaǵanda saı-súıegim syrqyrady ǵoı, sen solmysyń?

— Men qaıdan bileıin, bolsam bolarmyn, — dedi Sabalaq.

Ábilmámbet han Abylaıdy úıine ertip áketipti. Baryp ornaǵannan keıin handyǵyn Abylaıǵa berip edi. Abylaıdyń óz aty Ábilmansur edi. Jaý «Abylaılap» uran salǵannan Abylaı atanyp ketken eken deıdi.

Abaıdyń aýzynan estip jadyma saqtaǵam.

---