Adam denesiniń jetilýi – onyń densaýlyǵy (qımyldy oıyndar jınaǵy)
Qımyldy oıyndar jınaǵy
Mazmuny:
1. Alǵy sóz........................................................................................... 3
2. Qımyl – qozǵalys oıyndary
1. Jalaýsha........................................................................................... 4
2. Aq sandyq, kók sandyq.................................................................... 4
3. Japalaq............................................................................................ 5
4. Qýǵynshydan qutqarý...................................................................... 6
5. Túıilgen oramal............................................................................... 7
3. Boı jazý oıyndary
1. Kópir - kópir...................................................................................... 9
2. Aıdahar............................................................................................ 10
3. At jarysy......................................................................................... 11
4. Taıaqshadan attap ót oıyny.............................................................. 12
4. Qoldanylatyn ádebıetter tizimi..................................................... 13
Alǵy sóz
Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstan 2050» strategıasy qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty atty joldaýyndaǵy «Dene shynyqtyrý men sport memlekettiń aıryqsha nazarynda bolýy tıis. Naq sol salamatty ómir salty ult densaýlyǵynyń kilti bolyp sanalady», «Qazaqstan 2050. Bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty bıylǵy joldaýynda «Sportpen shuǵyldaný, durys tamaqtana bilý, júıeli profılaktıkalyq tekserilý - aýrýdyń aldyn alýdyń negizi» degen sózderin basty ustam retinde alyp kelemiz.
«Táýelsiz el tiregi - bilimdi urpaq, deni saý, jan - jaqty damyǵan salaýatty urpaq». Sondyqtan, urpaǵymyzdyń bolashaǵy jarqyn da kemel bolýyna at salysyp, deni saý, shynyqqan búldirshinder tárbıeleı bereıik.
Mektepke deıingi uıymnyń damý baǵdarlamasynyń bir bóligi - densaýlyqty nyǵaıtý
«Saýlyq - baılyq negizgi» dep aıtqandaı, árbir adam salaýatty ómir saltymen ómir súrý úshin aýrýdyń aldyn alý jáne boldyrmaý, durys tamaqtaný, qorshaǵan ortany jaqsartý, dene tárbıesimen aınalysýy kerek. Densaýlyq áleýmettik baılyqtyń negizi, sondyqtan ony saqtap, nyǵaıtýǵa barlyq jaǵdaılar jasalýy qajet. Deni saý bala aqyldy, óz - ózine senimdi, jan - jaǵyna qýanyshymen shattana qaraıtyny aıqyn. Bala densaýlyǵynyń myqty bolyp, qozǵalysty dene qurlysynyń durys jetilýi mektepke deıingi kezeńde qalyptasady. Aǵzanyń qorǵanys qabiletin nashar qalyptasqan kishkentaı balalar syrtqy ortanyń qolaısyz áserlerine tez ushyraıdy. Sondyqtan da súıektiń, býynnyń, bel omyrtqanyń durys ári merziminde jetilýine aıryqsha mán berý kerek. Bulshyq etterdi qataıtý, júrek qan tamyr júıesiniń jetilýine, tynys alýdyń tereńdigi men yrǵaqtylyǵyna, tynys alýdy qozǵalyspen úılestirýge múmkindik jasap, buǵan únemi yqpal etip otyrý kerek.
Mektepke deıingi mekemede balanyń ómirlik is - áreketi ártúrli nysanda jáne túrli áreketter kómegimen densaýlyǵyn saqtaýǵa jáne nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan bolý kerek. Qazirgi ýaqytta bul keshen «densaýlyqty saqtaý tehnologıasy» dep atalady.
1. Jalaýsha
Jalaýshany ákel (taıaq arqyly attap ótý) oıyny
Oıynnyń maqsaty: júreksinbeı, batyl árekt jasaýǵa, eptilikke ýıretý.
Bir top balalardy (4 - 6 adamdy) jınap alyp tárbıeshi olarǵa jalaýshany kórsetedi, onymen oınaýdy usynady. Tárbıeshi kezekpen kimniń jalaýshaǵa baratynyn aıtady da balalardyń árqaısysynyń kedergiden durys attap ótýin baqylaıdy. Oryndyqtan jalaýshany alǵannan keıin bala sol jolmen keriqaıtady. Balalardyń barlyǵy jalaýshamen oralǵannan keıin tárbıeshi jalaýshalardy kóterip, marshpen júrip ótýdi usynady. (tárbıeshi rıtmmen qolyn soǵady nemese bir - eki, bir - eki dep daýystap turady.) Odan keıin oıyn balalardyń basqa tobymen júrgiziledi.
Oıynnyń erejesi:
1. Ár topta 4 - 6 oıynshydan artyq bolmaýy kerek.
2. Oıynshylar kezekpen jalaýshaǵa barý kerek.
3. Jalaýshany alǵannan keıin bala sol jolmen keri qaıtý kerek.
2. Aq sandyq, kók sandyq
Oıynnyń maqsaty: eki – ekiden turyp, bir – birimen kúshterin salystyrýǵa úıretý.
Mazmuny:
Oıynshylar sanaý arqyly eki – ekiden bólinip, oıyn alańynda shashyrap turady.
Muǵalimniń bergen belgisinen keıin, olar bir – birine teris qarap turyp, qarsylasyn arqasyna kóterip alýǵa tyrysady. Kimde – kim birinshi qarsylasyn kóterip alsa, sol qarsylasyn arqasynda ustap turyp, suraq suraı bastaıdy:
«Aty – jóniń kim?», «Ne kórdiń, ne bildiń?», «Qandaı kitap oqydyń?», «Qandaı taqpaq bilesiń?», «Meniń jumbaǵymdy sheshe alasyń ba?» degen sıaqty birneshe suraq berip, olarǵa jaýap alýy qajet. Jaýap alǵan soń baryp ol arqasyndaǵy balany jerge túsiredi.
Ekinshi joly kúsh synaspaı – aq kezekti ekinshi oıynshyǵa beredi. Ol da birinshi oıynshy sıaqty suraqtaryna tez, durys jaýap alýǵa tyrysady.
Oıyn muǵalimniń qalaýy boıynsha toqtatylady. Oıynnyń sońynda muǵalim qarsylasyn kópke deıin sharshamaı arqasynda ustaǵan, kóp suraq qoıǵan «kúshtilerdi» erekshe atap ótedi.
Oıynnyń erejesi:
1. Kúshteri bir – birimen teńdes balalar ózara jup qurady.
2. Arqaǵa kóterý ádisi barlyq oıynshy úshin birdeı bolýǵa tıis.
3. Arqadaǵy bala aıaǵyn joǵary kótermeýi kerek.
4. Suraq, jaýapty ár jup ózderi oılarynan shyǵarady.
Ádistemelik nusqaýlar:
Oıyn qyzyqty ótý úshin muǵalim aldyn ala daıyndyq júrgizedi.
Balalar dene shynyqtyrý sabaqtarynda jalpy damytý jattyǵýlaryn oryndaıdy.
Oıynnyń pedagogıkalyq mańyzy: oqýshylar qımyl – qozǵalys áreketterimen birge aqyl – oılaryn jetildirýge jaqsy múmkindik alady. Olardyń til baılyǵy artyp, qorshaǵan dúnıe týraly túsinikteri jetile túsedi. Kúsh – qaıraty damyp, qımyly sapalanyp, jaqsarady.
Oıynnyń maqsaty: Balalardy toptasyp jumys istep, bir - birine kómektesýge úıretedi.
Mazmuny:
Oıynshylar eki topqa bólinedi. Ortasynda arqan alynady. Tárbıeshiniń dabyl boıynsha ár top óz jaǵyna arqandy tartady. Belgilengen syzyqtan arqandy tartyp alǵan top jeńedi.
Oıynnyń erejesi: Ár topta 4 - 6 oıynshydan artyq bolmaýy kerek.
Belgilengen syzyqtan arqandy tartyp alý kerek.
3.«Japalaq»
Ázirlik.
Zaldyń nemese alańnyń buryshynan dıametri 1 - 2 m. dóńgelek syzylady, ıaǵnı ol «japalaqtyń uıasy» bolady. Dóńgelektiń qasyna otyrǵysh qoıylady. Oıynǵa qatysýshylardyń ishinen júrgizýshi «japalaq», al qalǵandary «dala tyshqany» bolyp bólinedi. Japalaq uıasyna ornalasady, al tyshqandar zaldan oryn alady.
«Sarykól aýdany ákimdiginiń bilim bólimniń
«Solnyshko» bóbekjaı - baqshasy MKQK
GKKP «Iaslı – sad «Solnyshko» otdela obrazovanıa akımata
Sarykolskogo raıona»
Oryndaǵan: Karpekova Bagıt Qamıal qyzy
ekinshi sanatty tárbıeshisi
Adam denesiniń jetilýi – onyń densaýlyǵy (qımyldy oıyndar jınaǵy). júkteý
Mazmuny:
1. Alǵy sóz........................................................................................... 3
2. Qımyl – qozǵalys oıyndary
1. Jalaýsha........................................................................................... 4
2. Aq sandyq, kók sandyq.................................................................... 4
3. Japalaq............................................................................................ 5
4. Qýǵynshydan qutqarý...................................................................... 6
5. Túıilgen oramal............................................................................... 7
3. Boı jazý oıyndary
1. Kópir - kópir...................................................................................... 9
2. Aıdahar............................................................................................ 10
3. At jarysy......................................................................................... 11
4. Taıaqshadan attap ót oıyny.............................................................. 12
4. Qoldanylatyn ádebıetter tizimi..................................................... 13
Alǵy sóz
Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstan 2050» strategıasy qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty atty joldaýyndaǵy «Dene shynyqtyrý men sport memlekettiń aıryqsha nazarynda bolýy tıis. Naq sol salamatty ómir salty ult densaýlyǵynyń kilti bolyp sanalady», «Qazaqstan 2050. Bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty bıylǵy joldaýynda «Sportpen shuǵyldaný, durys tamaqtana bilý, júıeli profılaktıkalyq tekserilý - aýrýdyń aldyn alýdyń negizi» degen sózderin basty ustam retinde alyp kelemiz.
«Táýelsiz el tiregi - bilimdi urpaq, deni saý, jan - jaqty damyǵan salaýatty urpaq». Sondyqtan, urpaǵymyzdyń bolashaǵy jarqyn da kemel bolýyna at salysyp, deni saý, shynyqqan búldirshinder tárbıeleı bereıik.
Mektepke deıingi uıymnyń damý baǵdarlamasynyń bir bóligi - densaýlyqty nyǵaıtý
«Saýlyq - baılyq negizgi» dep aıtqandaı, árbir adam salaýatty ómir saltymen ómir súrý úshin aýrýdyń aldyn alý jáne boldyrmaý, durys tamaqtaný, qorshaǵan ortany jaqsartý, dene tárbıesimen aınalysýy kerek. Densaýlyq áleýmettik baılyqtyń negizi, sondyqtan ony saqtap, nyǵaıtýǵa barlyq jaǵdaılar jasalýy qajet. Deni saý bala aqyldy, óz - ózine senimdi, jan - jaǵyna qýanyshymen shattana qaraıtyny aıqyn. Bala densaýlyǵynyń myqty bolyp, qozǵalysty dene qurlysynyń durys jetilýi mektepke deıingi kezeńde qalyptasady. Aǵzanyń qorǵanys qabiletin nashar qalyptasqan kishkentaı balalar syrtqy ortanyń qolaısyz áserlerine tez ushyraıdy. Sondyqtan da súıektiń, býynnyń, bel omyrtqanyń durys ári merziminde jetilýine aıryqsha mán berý kerek. Bulshyq etterdi qataıtý, júrek qan tamyr júıesiniń jetilýine, tynys alýdyń tereńdigi men yrǵaqtylyǵyna, tynys alýdy qozǵalyspen úılestirýge múmkindik jasap, buǵan únemi yqpal etip otyrý kerek.
Mektepke deıingi mekemede balanyń ómirlik is - áreketi ártúrli nysanda jáne túrli áreketter kómegimen densaýlyǵyn saqtaýǵa jáne nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan bolý kerek. Qazirgi ýaqytta bul keshen «densaýlyqty saqtaý tehnologıasy» dep atalady.
1. Jalaýsha
Jalaýshany ákel (taıaq arqyly attap ótý) oıyny
Oıynnyń maqsaty: júreksinbeı, batyl árekt jasaýǵa, eptilikke ýıretý.
Bir top balalardy (4 - 6 adamdy) jınap alyp tárbıeshi olarǵa jalaýshany kórsetedi, onymen oınaýdy usynady. Tárbıeshi kezekpen kimniń jalaýshaǵa baratynyn aıtady da balalardyń árqaısysynyń kedergiden durys attap ótýin baqylaıdy. Oryndyqtan jalaýshany alǵannan keıin bala sol jolmen keriqaıtady. Balalardyń barlyǵy jalaýshamen oralǵannan keıin tárbıeshi jalaýshalardy kóterip, marshpen júrip ótýdi usynady. (tárbıeshi rıtmmen qolyn soǵady nemese bir - eki, bir - eki dep daýystap turady.) Odan keıin oıyn balalardyń basqa tobymen júrgiziledi.
Oıynnyń erejesi:
1. Ár topta 4 - 6 oıynshydan artyq bolmaýy kerek.
2. Oıynshylar kezekpen jalaýshaǵa barý kerek.
3. Jalaýshany alǵannan keıin bala sol jolmen keri qaıtý kerek.
2. Aq sandyq, kók sandyq
Oıynnyń maqsaty: eki – ekiden turyp, bir – birimen kúshterin salystyrýǵa úıretý.
Mazmuny:
Oıynshylar sanaý arqyly eki – ekiden bólinip, oıyn alańynda shashyrap turady.
Muǵalimniń bergen belgisinen keıin, olar bir – birine teris qarap turyp, qarsylasyn arqasyna kóterip alýǵa tyrysady. Kimde – kim birinshi qarsylasyn kóterip alsa, sol qarsylasyn arqasynda ustap turyp, suraq suraı bastaıdy:
«Aty – jóniń kim?», «Ne kórdiń, ne bildiń?», «Qandaı kitap oqydyń?», «Qandaı taqpaq bilesiń?», «Meniń jumbaǵymdy sheshe alasyń ba?» degen sıaqty birneshe suraq berip, olarǵa jaýap alýy qajet. Jaýap alǵan soń baryp ol arqasyndaǵy balany jerge túsiredi.
Ekinshi joly kúsh synaspaı – aq kezekti ekinshi oıynshyǵa beredi. Ol da birinshi oıynshy sıaqty suraqtaryna tez, durys jaýap alýǵa tyrysady.
Oıyn muǵalimniń qalaýy boıynsha toqtatylady. Oıynnyń sońynda muǵalim qarsylasyn kópke deıin sharshamaı arqasynda ustaǵan, kóp suraq qoıǵan «kúshtilerdi» erekshe atap ótedi.
Oıynnyń erejesi:
1. Kúshteri bir – birimen teńdes balalar ózara jup qurady.
2. Arqaǵa kóterý ádisi barlyq oıynshy úshin birdeı bolýǵa tıis.
3. Arqadaǵy bala aıaǵyn joǵary kótermeýi kerek.
4. Suraq, jaýapty ár jup ózderi oılarynan shyǵarady.
Ádistemelik nusqaýlar:
Oıyn qyzyqty ótý úshin muǵalim aldyn ala daıyndyq júrgizedi.
Balalar dene shynyqtyrý sabaqtarynda jalpy damytý jattyǵýlaryn oryndaıdy.
Oıynnyń pedagogıkalyq mańyzy: oqýshylar qımyl – qozǵalys áreketterimen birge aqyl – oılaryn jetildirýge jaqsy múmkindik alady. Olardyń til baılyǵy artyp, qorshaǵan dúnıe týraly túsinikteri jetile túsedi. Kúsh – qaıraty damyp, qımyly sapalanyp, jaqsarady.
Oıynnyń maqsaty: Balalardy toptasyp jumys istep, bir - birine kómektesýge úıretedi.
Mazmuny:
Oıynshylar eki topqa bólinedi. Ortasynda arqan alynady. Tárbıeshiniń dabyl boıynsha ár top óz jaǵyna arqandy tartady. Belgilengen syzyqtan arqandy tartyp alǵan top jeńedi.
Oıynnyń erejesi: Ár topta 4 - 6 oıynshydan artyq bolmaýy kerek.
Belgilengen syzyqtan arqandy tartyp alý kerek.
3.«Japalaq»
Ázirlik.
Zaldyń nemese alańnyń buryshynan dıametri 1 - 2 m. dóńgelek syzylady, ıaǵnı ol «japalaqtyń uıasy» bolady. Dóńgelektiń qasyna otyrǵysh qoıylady. Oıynǵa qatysýshylardyń ishinen júrgizýshi «japalaq», al qalǵandary «dala tyshqany» bolyp bólinedi. Japalaq uıasyna ornalasady, al tyshqandar zaldan oryn alady.
«Sarykól aýdany ákimdiginiń bilim bólimniń
«Solnyshko» bóbekjaı - baqshasy MKQK
GKKP «Iaslı – sad «Solnyshko» otdela obrazovanıa akımata
Sarykolskogo raıona»
Oryndaǵan: Karpekova Bagıt Qamıal qyzy
ekinshi sanatty tárbıeshisi
Adam denesiniń jetilýi – onyń densaýlyǵy (qımyldy oıyndar jınaǵy). júkteý
You Might Also Like
