Adamgershilik, jaqsylyq, qaıyrymdylyq, qaıyrymsyzdyq, jamandyq, taqyrybyndaǵy maqal-mátelder
Aqylsyz adam aıqaı keledi.
Jan-jaǵyn jaıpaı keledi.
Aqyldy adam jaı-jaı sóıleıdi,
Jan jaǵyn baıqaı keledi.
*** *** *** ***
Adam degen ardaqty at.
*** *** *** ***
Adamgershilikke arnalǵan úsh saýal bar:
Shólge qudyq qazǵan bir saýap,
Ózenge kópir salǵan bir saýap,
Jolǵa aǵash ekken bir saýap.
*** *** *** ***
Eńbek adamnyń kórki,
Adam zamannyń kórki.
*** *** *** ***
Bireý, bireýge súıeý.
*** *** *** ***
Talaby joq jas —
Qanaty joq qus.
*** *** *** ***
Ormansyz jer — jalańash,
Armansyz er — jalańash.
*** *** *** ***
Adamnyń kúni adammen.
*** *** *** ***
Adam bir-birine qonaq.
*** *** *** ***
At jaqsysyn maqta,
Adam jaqsysyn jaqta.
*** *** *** ***
Adam qaıǵysy — zaman qaıǵysy.
*** *** *** ***
Kúıesiz qazan joq,
Qaıǵysyz adam joq.
*** *** *** ***
Jasyq adam jasyna jetpeı qartaıar,
Asyl adam jasyna jetpeı marqaıar.
*** *** *** ***
On adam júrgen jerde iz qalady,
Júz adam júrgen jer — soqpaq,
Myń adam júrgen jerde jol qalady.
*** *** *** ***
Kisini keıde tarshylyq synaıdy,
Keıde barshylyq synaıdy.
*** *** *** ***
Árkimniń ózi shyǵar bıigi bar.
*** *** *** ***
Jumsaq aǵash qurtqa jem,
Jumsaq adam jurtqa jem.
*** *** *** ***
Beıtanys kisi —
Biteý jańǵaq.
*** *** *** ***
Qaǵazǵa til bitirgen — qalam,
Jansyzǵa jan bitirgen — adam.
*** *** *** ***
Adam oıǵa toımas,
Bóri qoıǵa toımas.
*** *** *** ***
Temir syryn otta tanytady,
Adam syryn joqta tanytady.
*** *** *** ***
Jaman adam ketse,
Dúnıe keńip qalǵandaı.
Jaqsy adam ketse,
Dúnıe kemip qalǵandaı.
*** *** *** ***
Jaqsy syılaǵannyń quly,
Jaman qoryqqannyń quly.
*** *** *** ***
Jaqsynyń sońynan kóp eredi,
Jamannyń sońynan shóp eredi.
*** *** *** ***
Biter istiń basyna,
Jaqsy keler qasyńa.
*** *** *** ***
Syrlasýǵa dos jaqsy,
Syılasýǵa jat jaqsy.
*** *** *** ***
Aq saýyttyń jaǵasy bar,
Jeńi joq.
Shyn jaqsynyń ashýy bar.
Kegi joq.
*** *** *** ***
Aqylsyz atqa minse,
Atasyn basyp kete jazdaıdy.
*** *** *** ***
Bolar adam — on besinde bas bolar,
Bolmas adam — qyryq besinde jas bolar.
*** *** *** ***
Aıla altaý,
Aqyl jeteý,
Aıla men aqyl qosylsa,
Aldyrmaıtyn ekeý.
*** *** *** ***
Ózin ǵana oılaǵan,
Jamandyqtyń belgisi.
Ózgeni de oılaǵan,
Adamdyqtyń belgisi.
*** *** *** ***
Aqyldy ózinen kóredi,
Aqylsyz aǵaıynnan kóredi.
*** *** *** ***
Aqymaq ishken-jegenin aıtady,
Aqyldy kórgen-bilgenin aıtady.
*** *** *** ***
Kórgendi kisi,
Kórgenin aıtar.
Kórgensiz kisi,
Bergenin aıtar.
*** *** *** ***
Jaqsynyń aıtqany kelmeıdi,
Jamannyń sandyraǵy keledi.
*** *** *** ***
Bireýge or qazba, óziń túsesiń.
*** *** *** ***
Jaman bolsa alǵanyń,
Shyn dosyń da shetteıdi.
*** *** *** ***
Jaqsyny jamandasań,
Arýaǵy tasady.
Jamandy jamandasań,
Quty qashady.
*** *** *** ***
Jylanǵa túk bitken saıyn,
Qaltyraýyq bolady.
Jamanǵa mal bitken saıyn,
Baqyraýyq bolady.
*** *** *** ***
Basyńa is tússe,
Jaqsy kómek etedi,
Jaman kúlip ketedi.
*** *** *** ***
Jaqsy óz basynan kóredi,
Jaman joldasynan kóredi.
*** *** *** ***
Jaman adam tórshil.
*** *** *** ***
Jaqsydan jaman týady,
Bir aıaq asqa alǵysyz.
Jamannan jaqsy týady,
Adam aıtsa nanǵysyz.
*** *** *** ***
Jaman maqtansa qatynyn sabar.
*** *** *** ***
Jaqsylyqqa jaqsylyq,
Ár kisiniń isi.
Jamandyqqa jaqsylyq,
Er kisiniń isi.
*** *** *** ***
Jaqsy arman ozdyrar,
Jaman qulqyn tozdyrar.
*** *** *** ***
Jaqsyǵa qylǵan jaqsylyq
Ómirińde tozbaıdy.
Jamanǵa qylǵan jaqsylyq
Bir kúngideı bolmaıdy.
*** *** *** ***
Qudyqtan sý ishken,
Qazǵanǵa rahmet aıtady.
Aǵashty kóleńkelegen,
Ekkenge rahmet aıtady.
*** *** *** ***
Bir kún tuzyn tatqanǵa, qyryq kún sálem.
*** *** *** ***
Jaýyzǵa aıtqan jyly sóz —
Sýǵa jazǵan sertpen teń.
*** *** *** ***
Ózim asyraǵan kúshigim ózimdi qapty.
*** *** *** ***
Qadirińdi bilmeske
Qadamyńdy kóterme.
*** *** *** ***
Bóri balasyn asyraǵanmen ıt bolmas.
*** *** *** ***
Tarshylyqty kórmeseń kemshilikti bilmessiń.
*** *** *** ***
Ózi bolǵan qyz tórkinin tanymaıdy.
*** *** *** ***
Asharshylyqta jegen quıqanyń dámi ketpeıdi.
*** *** *** ***
Sańyraýǵa sálem berseń "atańnyń basy" der.
*** *** *** ***
Esekti otqa aıdasań, boqqa qashar.