InfoHub Logo

A.Úsenov atyndaǵy jalpy orta mektebiniń
pedagog-uıymdastyrýshysy Ýtebekova Altynkúl

Ana sulýlyǵy júzindegi meıiriminen kórinedi
Ǵabıt Músirepov

Ana! Analar jaıly áńgime az ba?

—  Joq, ana týraly áńgime de,óleń de taýsylmaıdy. Ol máńgilik taýsylmaıtyn jyr. Júregińnen qansha jyr, án, óleń shyqsa da jalǵasyn taýyp shyǵa beredi. Bul anaǵa degen sheksiz — mahabbat. Ana meıriminen dúnıede qasıetti eshteńe joq. Ananyń adal peıili esh jerde tabylmaıdy.....

Árbir ana otynyń óshpeýin, baqytynyń kóshpeýin, shańyraǵynyń qulamaýyn, sábıiniń jylamaýyn, sum soǵystyń bolmaýyn tileıdi. Ataqty orys jazýshysy M.Gorkııdiń: «Dúnıede asyl ataýlyńyń bári kúnniń nurynan, ananyń aq sútinen jaralǵan» — deýi de sol shyndyqty aıqyndaıdy. Otanǵa opasyzdyq pen Ana sútin aqtamaý zor qylmys sanalady. Barlyq jaqsylyqty sebetin — analar. Iá, analar ajaldan da kúshti.

Táńir quly Temirdi jibitken de ana eken. Jerdi qanǵa tunshyqtyrǵan Aqsaq Temirdiń ananyń aldynda bas ıip, kishireıgeni týraly ańyz áńgime bar: El shaýyp, jer basyp alý jóninde atyshýly Shyńǵys hannan kem túspegen Ámir Temir kóregen eldiń bozdaǵy men arýyn, sábıi men kárisin, qyzy men kempirin qynadaı qyryp, qanyn sýdaı aǵyzǵan. Sol aıdalyp ketken qolǵa kóp tutqynnyń ishinde bir kempirdiń kóziniń aǵy men qarasyndaı jalǵyz balasy da ketedi. Balasynan aırylǵan kempir «Jalǵyzymnan aırylyp, odan janymdy aıap qalyp men kimge tulǵa bolamyn», — dep balasynyń artynan bul da ketedi. Ójettigi men qaısarlyǵy kemimegen tabandy kempir Temirge de jetedi. Aldyna kelgen adamnan jón suraýdy kúnámen teń kóretin Temir myna kelgen kempirdi adam eken-aý dep elemeıdi. Tis jarmaıdy. Aqyry shydamy taýsylǵan kempir Temirge bylaı dep sóz bastaıdy:

— Ýa, arystandaı aıbatty, jolbarystaı qaıratty ámirshim! Bizdeı aldyńyzǵa kelgen paqyr jannyń sózine qulaǵyńyzdy asyńyz. Sen almaǵan el bar ma, sen baspaǵan jer bar ma?! Halyqtyń qanyn sýdaı aǵyzdyń. Ulyn ýlattyń, qyzyn shýlattyń, kárisin zarlattyń, sábıin jylattyń. Olardyń barlyǵyna da tyrnaqtaı rahym jasamadyń. Aldyńa kelgendi ajdahadaı juttyń, qasyńa jýyǵandy qapsyra qurttyń, oıyńa alǵannyń bárin istediń. Armanyńdy túgel oryndadyń. Dúnıede ýysyńa sımaǵan el de, qansyramaǵan halyq ta joq. Osynyń bárin, ámirshim, sen istediń. Dúnıe júzine Temir atyń máshhúr bolyp, keńinen tarady. Osyndaı aıbarly ataq pen óshpes dańqqa ıe bolǵanyńmen, ámirshim, sen mendeı anadan týyp, anadan óstiń. Mendeı ana bolmasa, sendeı ataqty da qaharly patsha da bolmaǵan bolar edi. Sondyqtan da anadaı asyl jan dúnıede ám uly, ám qudiretti dep aıtýǵa laıyq. Anaǵa bala ómir baqı qaryzdar. Sol anadan sendeı aıbarly han da, aıbatsyz, aqymaq, jaman da týady. Sen anadan artyq týǵan hansyń da, meniń balam jaman týǵan jan. Biraq jaman bolsa da ol ózime artyq, ózime jaqsy. Qarǵa ekesh qarǵa da balapanyn «appaǵym» dep aıalaıtyn kórinedi. Ananyń balaǵa, balanyń anaǵa qymbattylyǵy sondaı. Endeshe, han ıem! Endeshe, sol jaman balam seniń tutqynyńnyń biri bolyp zyndanda jatyr. Sol jaman balamdy suraı keldim. Shybynymdy tirideı qolyma ber! Ol ózime qymbat, — dep kempir sózin aıaqtaǵanda dúnıede tastaı qatty, eshkimge esh ýaqytta meıirimi túspegen, adam qanyn sýdaı tókken qatygez Ámir Temir kempirdiń sózine jibip, balasyn óltirmeı qaıtyp beripti. Adam balasyna jibimegen, adamnyń sózin sóz demegen, adam balasy batyp sóz aıta almaǵan qaharly da aıbarly shyǵystyń jalǵyz kózdi arystany atanǵan Aqsaq Temir sıaqty qatty ámirdi sózben toqtatyp, maqsatyn oryndatqan tek ananyń úlken júregi men onyń qudireti edi.

Ana balany toǵyz aı kóterip, tolǵatyp dúnıege ákelip, aıalap ósirip, aıaǵyńnan tik turǵyzady. Náreste ómiriniń nári — Ana súti. Uǵymymyzda «Ana sútin aqtaý» perzenttik paryzyn óteý. Qazaq ǵurpynda ata-ananyń alatyn bıik orny, qadyr-qasıeti. Ananyń aq sútin, ákeniń adal kúshin aqtaý — óz bolashaǵyńdy saqtaý. Ata-anaǵa ne isteseń sol keledi, aldyńa sol qaıtady. Ókinishke oraı ol sózge mán berip júrgen perzentter az. Ana ol  da adam qatelesetin kezderi bolady. Qateligin betine baspaı anany syılaý. Jasy úlkenge qurmet etý, qarttyń búgilgen beline súıeý bolý — bizdiń ata dástúrimiz. Ana júregi meırimi — túbi tunyq, túpsiz tereń. Ana syılaǵan meıirim káýsar sýdaı. Ana júregine kóleńke túsirmeı aıalaıyq.

---