InfoHub Logo

Túski shaıyn iship bolysymen, apasy keıde buǵan: "Maǵan "Qyz Jibekti" qoıyp bershi", - deıtini bar. Bul dalaǵa oınap ketkisi kelip tur edi, endi apasy aıtqasyn, qoıyp berýi kerek.

Radıo úlken bólmede turady. Apasy sol bólmege ótip, qasyna súıenip otyratyn jastyǵyn alyp, jyrdy tyńdaýǵa daıyndalyp otyrar edi. Bul radıonyń kishkene túımesin basady. Túımeni basqanda, radıonyń betinde appaq samaladaı jaryq sáýle jarqyraıdy. Eger osy túımeni qaıtara bassa, samaladaı sáýle sónip, radıonyń jarty betinde qyzyldy-jasyldy jaryq birqalypty janyp turar edi. Eger mynaý jatqan kúıtabaqtardyń arasynan estradalyq baǵyttaǵy kúıtabaqtardyń birin alyp oınatsa, myna qyzyldy-jasyldy jaryqtar daýys pen áýenniń yrǵaǵyna saı janyp-sóne bastar edi. Eger ánshiniń daýsy tym bıikke kóterilip turyp alsa, jaryqtardyń ishindegi ashyq, kógildir sáýleli jaryq ózge jaryqtardan erekshe bólinip barynsha shuǵyla shashqan kúıi turyp qalar edi de, ánshiniń daýsy tómen túskende baryp, kók shuǵyla da ile-shala sóne qalar edi. Al eger ánshini súıemeldeýshi mýzykanttyń gıtarasynyń daýsy áýendi qaıyrmalap oınap turyp alǵan sátte, jaryqtardyń arasynan ashyq qyzyl shuǵyla sáýle ǵana jarqyraǵan kúıi bóline janyp, sol kúıi turyp qalar edi de, ánshi ándi jalǵastyryp ketkende, qyzyl shuǵyla da ile-shala báseńsı qalar edi. Qazir apasy "Qyz Jibekti" qoıyp berýdi surap otyr. Dástúrli baǵyttaǵy ánderdi qoıǵanda, qyzyldy-jasyldy jaryqtar estradalyq ánderdi qoıǵandaǵydaı asa qubylyp oınaı bermeıdi. Tek jyrshy daýsyn kóterip "áý" dep qalǵan sátte ǵana, manaǵy kógildir sáýleli jaryq bir márte jarq ete túsip, ile-shala tez sónedi. Dástúrli ánderdi oınatqanda, eń bastysy, bul jaryqtardy sóndirip qoıǵan durys. Óıtkeni dástúrli baǵyttaǵy ánderdiń basty qasıeti áýenniń oınaqylyǵynda emes, sóz, sózdiń qudireti, sózdiń qasıetinde jatar edi.

"Qyz Jibek" jyrynyń kúıtabaqtarynyń ózi de dál osy jaryqtardyń túsi sekildi qyzyldy-jasyldy edi. Bul solardyń alǵashqysyn alyp radıonyń betine qoıyp, ústine ıneni ornalastyrady. Plasınkanyń beti azdap syzylǵan edi, sondyqtan radıodan qytyrlaǵan dybys shyǵyp turady da, jyrshy dombyrasyn qaǵyp, jyrdy bastap, arasynda áıel adamnyń qulaqqa jaǵymdy daýsy qara sózben jazylǵan mátindi daýystap oqyp otyrady.

Bul endi oınap ketkisi keledi. Biraq muny osy bólmege eriksiz baılap qoıatyn bir nárse bar. Ol myna tolqyp aınalyp turǵan kúıtabaqtyń ústindegi ıneniń keıde toqtap qalatyndyǵy. Eger ıne toqtap qalsa, jyrshy bir aıtqanyn qaıtalap turyp alady. Mundaıda apasynyń jyrdy tyńdap otyrǵan áseri buzylady ǵoı. Sondyqtan apasynyń janyna júginip otyra qalyp, bul da eriksiz jyr tyńdaýǵa kirisedi. Osylaı-osylaı uzaq jyrdy tyńdaýǵa úırendi.

Buǵan, ásirese, jyrdyń ishindegi Sansyzbaı beınesi erekshe unaıtyn. Sansyzbaıdyń batyrlyǵy aǵasy Tólegennen artyq bolmasa, bir de kem emes. "Sol elde, sirá, jigit joq pa, táńiri-aı, jesirin izdep kelip nege almaıdy". Arý Jibektiń tilegi oryndaldy ǵoı aqyry. Sansyzbaı jolǵa shyqty. Sansyzbaı Jibekti jaýmen shaıqasyp júrip aldy. Ol tek jeńgeni ǵana emes, qazaqtyń arý qyzyn jattyń qushaǵyna bermegen batyr jigit.

Apasy jyrdy tyńdap bolyp, úıdegi kúndelikti tirshiligine kiriser edi. Bul osy kezde baryp dalaǵa qaraı sytylyp shyǵa beredi. Sońynan apasynyń daýsy estiledi:

"Áı, tym uzap ketpe, jumsaǵanda kerek bolasyń".

***

Bala bolmysty ekige bólýshi edi: jaqsy jáne jaman. Ol jaqsy dep qabyldanǵan nárseniń barlyǵyn adamdar jaqsy dep qabyldaıdy, al jaman dep qabyldanǵan nárseniń barlyǵyn adamdar jaman dep qabyldaıdy dep oılaıtyn.

Han Keneniń atyn eń alǵash ret apasynyń aýzynan estidi. Birde apasy úlken aǵasynan: "Balam, osy Han Keneni nege aıtqyzbaıdy?" - dep surady. Aǵasy shylym tartýǵa oqtalyp, syrtqa bettep bara jatyr edi. Artyna burylyp qarady da:

"Ol kisi orysqa qarsy shyqqan, apa, sonan soń aıtqyzbaıdy", - dedi. Osy kezde urshyq ıirip otyrǵan apasy: "Oı, qudaı-aı", - dep qabaǵyn shytynyp qalǵan edi. Bala osy áńgime arqyly Han Keneni jaqsy adam dep qabyldady. Biraq balaǵa eshkim de olaı dep aıtqan joq qoı. Endeshe, balanyń sanasynda ondaı uǵym qalaı paıda bolady? Sebebi balalar apalaryn jaqsy kórýshi edi. Al balalardan apalaryńdy nege jaqsy kóresińder dep suraýdyń ózi ábestik. Balanyń sanasy tym qabyldaǵysh, sezimtal. Álginde apasy aǵasyna suraq qoıyp jatqanda, álgi kisiniń esimin sonshalyqty bir iltıpatpen atady ǵoı. Eger ol kisi jaqsy adam bolmasa, apasy sóıter me edi? Onyń ústine aǵasynyń jaýabynan keıin "Oı, qudaı-aı" dep qabaǵyn shytynyp qaldy emes pe? Demek, aıtqyzǵanyn tilegeni. Eger jaqsy adam bolmasa, aıtqyzǵanyn
tiler me edi? Endeshe, apalary jaqsy dep tanyǵan adamdy balalary da jaqsy dep bilýi kerek.

Biraq bala báribir bir nárseni túsingen joq. Ol aǵasynyń jaýaby edi. Onyń sanasynda "Jaqsy adam jaqsy adamǵa nege qarsy shyǵýǵa tıis?" degen suraq turyp aldy. Ol munyń jaýabyn óskesin baryp túsindi.

---