InfoHub Logo

Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasynyń memlekettik – ákimshilik qurylysy
Konspekt
Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasynyń áleýmettik qurylymy feodaldyq qatynastarǵa negizdelgen. Handyq bıliktiń eń joǵarǵy ókilderi – han, sultandar, oǵlandar. Han keńesiniń quramy han tuqymdarynan, ulysbekterden, ámirler men bek, bılerden turǵan. Hannyń keńesshisi ýázirler bolǵan. Quryltaı – handyq ókimettiń eń joǵarǵy jıyny. Aq Orda, Ábilhaıyr handyǵy, Moǵolstanda túrik taıpalarynyń basshylary “ámir” dep atalǵan. Al Noǵaı Ordasynda olardy “myrza” dep ataǵan. Qarapaıym halyq “qarasha” dep atalady. Ádil úkim shyǵaratyn “bı” qyzmeti bolǵan. Shyńǵysqan jaýlap alǵan jerlerin balalaryna bólip bergen. Osy jerler “injý” dep atalǵan. Iqta, soıyrǵal dep atalatyn syı - jerler áskerı nemese memlekettik basqarý isinde hanǵa adal qyzmet etkenderge berilgen. Áskerdi azyq - túlikpen qamtamasyz etý úshin jınalatyn salyq taǵar dep atalǵan. Jan basyna jáne mal basyna qushyr salyǵy salyndy. Jer kólemine baılanysty qalan salyǵy salynǵan. Mal salyǵy zeket dep atalǵan. Otyryqshy eginshi aımaqtardan haradj, baj salyqtary alynǵan. Muragerdiń “tel baýyryn” kókiltash dep ataǵan. Al muragerdiń tárbıeshisi atabekter bolǵan. Jastaıynan saılanǵan handarǵa aqyl beretin keńesshiniń laýazymy “naıb” bolǵan. Hannyń ańshylyq isin basqaratyndar mırshıkar dep atalǵan. Jasaýyldar jıyn - toı, merekelerde tártip, salt - dástúrdi qadaǵalap otyrǵan. Caraı qyzmetiniń basshylary ishik aǵa basy delinse, han keńesshileri ınaqtar dep atalǵan. Al darýǵalardyń mindetterine salyq jınaý, tártipti qadaǵalaý kirgen. Handyq ókimetterdiń memlekettik - ákimshilik júıesi bıleýshiler múddesin qorǵaýǵa baǵyttalǵan.
Konspekt suraqtar
1. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy handyq bıliktiń eń joǵarǵy ókilderine jatady:
2. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy han keńesiniń quramy:
3. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy handyq ókimettiń eń joǵarǵy jıyny:
4. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy túrik taıpalarynyń basshylary:
5. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasynda “bek” ataýy berilgen:
6. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy qarapaıym halyqtyń ataýy:
7. Shyńǵys tuqymdarynyń jasaý retinde alǵan jerleri:
8. Altyn Orda handarynyń injýlik jerleri ornalasqan aımaq:
9. Shaǵataı memleketiniń injýlik jeriniń aýmaǵy:
10. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy tikeleı handardyń qaramaǵyndaǵy jerler:
11. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy hanǵa adal qyzmet istegenderge beriletin syı - jerler:
12. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy áskerdi azyq - túlikpen qamtamasyz etý úshin jınalatyn salyq:
13. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy jan basyna jáne mal basyna salynatyn salyq:
14. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasynda haradj, baj salyqtary alyndy:
15. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy muragerdiń “tel baýyry”:
16. Aq Orda, Moǵolstan, Ábilhaıyr handyǵy, Noǵaı Ordasyndaǵy mırshıkar atqaratyn qyzmet túri:
Taqyryptyń testi