InfoHub Logo

Ámir Temirdiń basqynshylyq joryqtary
Konspekt
Ámir Temir 1336 - 1405 jyldar aralyǵynda ómir súrgen. 1370 - 1405 jyldary Máýerennahrda bılik etken. Ámir Temir Altyn Ordany basyp alýdan buryn Aq Ordany álsiretýdi kózdedi. Toqtamysty paıdalanyp, oǵan ásker berip, Aq Ordadaǵy bılikti alýǵa attandyrady. Aq Orda handary jeńilis tapqan soń, Ámir Temir Toqtamysty Saýranda taqqa otyrǵyzdy. 1380 jyldan bastap Toqtamys Altyn Ordanyń kóptegen jerlerin – Saraıdy, Qajy - Tarhandy, Qyrymdy, Mamaı Ordasyn basyp aldy. Toqtamys endi Altyn Orda men Aq Ordanyń burynǵy qýatyn qaıta qalpyna keltirýdi oılap, Ámir Temirge táýeldilikten bas tartady. Altyn Orda Temir men Toqtamys arasyndaǵy urys alańyna aınaldy. 1391 jyly Ámir Temir Qundyzsha degen jerde Toqtamys áskerin qırata jeńedi. 1395 jylǵy shaıqas Kavkaz taýynyń soltústigindegi Terek ózeniniń jaǵasynda ótedi. Bul joly Toqtamys kúıreı jeńiledi. Toqtamysty jeńgennen keıin Ámir Temir áskeri Edil boıyna, Saraı - Berkege deıin jetip, shabýyldady.
Ámir Temirdiń shabýyldary Altyn Orda ekonomıkasyna uzaq jyldar boıy ońalmastaı nusqan keltirdi. Ámir Temir Moǵolstanǵa 1371 jyldan 1390 jylǵa deıin on shaqty ret joryq jasaǵan. Aq Orda men Moǵolstan bıleýshileri Ámir Temirge jeke - dara qarsy tura almaıtyndaryn baıqady. Olar 1380 jyldyń aıaǵynda odaq qurýǵa áreket jasady. Odaqtyń qurylyp jatqanyn bilgen Ámir Temir 1384 - 1391 jyldary Altyn Orda men Moǵol jerine birneshe ret joryq jasaǵan. 1390 jyldardaǵy joryqtardan keıin Moǵolstan Temirge tolyq táýeldilikke tústi. Onyń shapqynshylyq joryqtarynyń aýyr zardaptary bolǵan. Qazaq jeriniń ekonomıkasynyń, mádenıetiniń damýyna kóp zardabyn tıgizdi. Shapqynshylyqtyń saldarynan bir jurttyń halyq bolyp qalyptasý júıesi buzyldy.
Konspekt suraqtar
1. Ámir Temirdiń ómir súrgen ýaqyty:
2. Ámir Temirdiń qatygezdikpen júrgizgen basqynshylyq joryqtary baǵyttalǵan aımaq:
3. Ámir Temirdiń Altyn Ordany basyp alýdan buryn kózdegen maqsaty:
4. Aq Ordanyń jeńilýine ákep soqqan jaǵdaı:
5. Aq Ordanyń jańa hany Temir - Málik Toqtamysty jeńiliske ushyratty:
6. Toqtamystyń 1380 jyldan bastap jaýlap alǵan jerleri:
7. 1391 jylǵy Ámir Temir men Toqtamys arasyndaǵy shaıqas:
8. 1395 jylǵy Terek shaıqasynyń nátıjesi:
9. Altyn Orda ekonomıkasyna ońalmastaı nusqan keltirgen jaǵdaı:
10. Ámir Temir áskeri Almalyqtyń janynda talqandady:
11. Ámir Temirdiń Ystyqkól óńirindegi Segizaǵashqa deıingi joryǵy baǵyttaldy:
12. Ámir Temirdiń Moǵolstanǵa jasaǵan barlyq joryqtarynyń merzimi:
13. Ámir Temirdiń Qamar ad - dındi talqandaý úshin jibergen áskeriniń sany:
14. Ámir Temirdiń Moǵolstannyń qolbasshysy Qamar ad - dındi talqandaǵan jeri:
15. Qamar ad - dın Ámir Temir áskerinen kúıreı jeńildi:
16. Ámir Temirge qarsy odaq qurýǵa áreket jasaǵan elder:
17. 1390 jyldary Ámir Temirge tolyq táýeldilikke túsken el:
18. Ámir Temir qaıtys bolǵan jer:
19. Qaı jyly Ámir Temir Qoja Ahmet Iassaýı kesenesin salýǵa buıryq berdi:
Taqyryptyń testi