InfoHub Logo

Qoǵamda «aqsha bermeseń, dárigerler qaramaıdy» degen pikir jıi aıtylady. Keıbir naýqastar memlekettik emhanalarda da, jekemenshik klınıkalarda da tıisti medısınalyq kómek alý úshin para berýge májbúr ekenin jasyrmaıdy. Bul jaǵdaı ras pa, álde jalǵan aqparat pa? Eger ras bolsa, onymen qalaı kúresýge bolady?

Densaýlyq – satylatyn taýar emes.Qazaqstanda medısına salasy memlekettik baqylaýda. "Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly" Kodeksine sáıkes, árbir azamat mindetti medısınalyq saqtandyrý arqyly nemese tegin medısınalyq kómek aıasynda emdelýge quqyly. Biraq keıbir jaǵdaılarda dárigerlerdiń ózderi nemese aradaǵy deldaldar aqsha talap etetini týraly shaǵymdar jıi kezdesedi.

Naýqastar ómirine arasha surap barǵan aýrýhanadan «aqshań joq bolsa, kút» nemese «muny tegin jasamaıdy» degen jaýap estigende, dármensiz kúıge túsedi. Sebebi keıde medısınalyq kómek alý – tek ýaqyt emes, ómir men ólim máselesi bolýy múmkin.

Dárigerlerdiń keıbiri «jemqorlyqtyń sebebi – jalaqynyń azdyǵy» dep túsindiredi. Biraq medısına qyzmetkerleriniń jalaqysy jyl saıyn ósip keledi. Qazaqstanda 2024 jyly dárigerlerdiń ortasha jalaqysy 550-600 myń teńge shamasynda. Degenmen, jekelegen mamandar men bilikti dárigerler mundaı tabysty az kórip, para alý arqyly tabysyn arttyrýdy kózdeýi múmkin.

Sondaı-aq, kelesi faktorlar da paraqorlyqtyń kóbeıýine áser etedi:

Medısınalyq qyzmet sapasyna senimniń tómendigi (aqyly túrde qaralsań, sapaly em alasyń degen oı);

Dárigerler men naýqastar arasyndaǵy «beıresmı kelisimder» dástúriniń qalyptasýy;

Baqylaýdyń álsizdigi, quqyq qorǵaý organdaryna shaǵymdanýdyń qıyndyǵy;

Jyldam ári sapaly qyzmet alýǵa degen naýqastardyń ózderiniń daıyn bolýy (keıbiri óz erkimen «rahmetin» berip ketedi).

Eger sizden nemese jaqyndaryńyzdan medısınalyq kómek úshin zańsyz aqsha talap etilse, myna qadamdardy oryndaýǵa bolady:

1. Medısınalyq mekemeniń basshylyǵyna shaǵymdanyńyz. Aýrýhanadaǵy ákimshilikke nemese densaýlyq saqtaý basqarmasyna resmı aryz jazyńyz.

2. Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmetke habarlasyńyz. Qazaqstanda bul máseleni "Sybaılas jemqorlyqqa qarsy agenttik", "Adaldyq alańy" sıaqty uıymdar qadaǵalaıdy.

3. Dálelder jınańyz. Eger dáriger aqsha surasa, aýdıo nemese vıdeo jazba jasap, kýágerlerdiń kómegimen faktilerdi bekitińiz.

4. Quqyq qorǵaý organdaryna aryz jazyńyz. Eger joǵarydaǵy qadamdar nátıje bermese, polısıaǵa nemese sotqa júginý kerek.

Paraqorlyqty túbegeıli joıý ońaı emes, biraq onymen kúresýge birneshe jol bar.Medısına salasyndaǵy jalaqyny ádiletti túrde arttyrý – dárigerlerdiń qosymsha tabys kózin izdeýge degen qyzyǵýshylyǵyn azaıtady.

Medısınalyq qyzmetterdiń sapasyn baqylaý júıesin kúsheıtý – beıresmı tólemderdiń aldyn alý úshin qatań sharalar engizý qajet.Naýqastardyń ózderiniń jemqorlyqqa jol bermeýi – halyq para berýden bas tartsa, júıeniń ózgerýi jyldamdaıdy.

Ashyqtyqty qamtamasyz etý – memlekettik aýrýhanalardaǵy kezek kútý júıesin elektrondy formatqa aýystyrý, dárigerler qyzmetiniń sapasyn baǵalaý mehanızmin engizý.

Densaýlyq – saýdaǵa salatyn zat emes. Eger árbir azamat paraqorlyqqa qarsy turyp, zańsyzdyqqa kóz jumyp qaramasa, bul másele birte-birte azaıady. Dárigerler de, naýqastar da bul júıeniń durys jumys isteýine múddeli bolýy kerek.