Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 apta buryn)
Aýǵan aqıqaty
Maqsaty: Aýǵan oqıǵasynyń tarıhı maǵynalyq aqıqatyn ashý
Táýelsizdik jolynda kúresken aǵalarymyzdyń erligin keıingi urpaqqa úlgi ete otyryp, jastardy
Otansúıgishtikke, erlikke baýlý, Aýǵan soǵysy ardagerlerine qurmet kórsetý

Kórnekiligi: Proektor, ekran, kompúter,slaıdtar

Túri: kiriktirilgen – ıntellektýaldy
tárbıe is – sharasy (syr - suhbat, túsindirý, saıys )

Jospary:
İ. Erlik sabaǵynyń ashylýy
İİ. Qonaqtardy tanystyrý
İİİ. «Aýǵan aqıqaty». Aýǵanstan soǵysy tarıhyna
qysqasha málimet
İÚ. «Ardagermen suhbat»
Ú. «Jaýynger jáne jasulan» saıysy
Úİ. Qorytyndy.

Barysy:
1 – júrgizýshi
Qurmetti qonaqtar, Ustazdar men stýdentter! Internasıolıst jaýynger aǵalarymyzdyń qurmetine arnalǵan «Aýǵanstan aqıqaty» erlik sabaǵymyzǵa qosh keldińizder!

2 – júrgizýshi:
Jaýlardan qarsy kelgen jasqanbaǵan
Jasaǵan erligine mastanbaǵan.
Urpaqqa ómir jolyń ónege bop,
Tarıhta ardagerler asqan baǵań – dep batyldyq pen erliktiń eren úlgisin kórsetken qaharman jerlesterimiz bizdiń ortamyzda. Búgingi keshke qatysýshy qonaqtarymyzben tanystyraıyq.

İİİ. «Aýǵan aqıqaty». Aýǵanstan soǵysy tarıhyna qysqasha málimet
1 – júrgizýshi
Aýǵanstan jerindegi soǵys tarıh betterinde ózindik iz qaldyrdy. Tarıh betinen syzyp alyp tastalmaıtyn bul soǵystyń qysqasha tarıhyn sóz eteıik.
1 - oqýshy:
Aldymyzdaǵy aqpannyń 14 - inde KSRO áskerleriniń Aýǵanstan jerinen shyqqanyna 24 jyl bolady. Aýǵanstanǵa armıany engizý týraly sheshim 1979 jyldyń 12 jeltoqsanynda Keńester Odaǵynyń Komýnıstik partıasynyń Ortalyq Komıtetiniń Saıası búrosynyń otyrysynda qabyldanyp, asa qupıa qaýlymen bekitildi. Qyzyl Armıanyń shekteýli kontınenti on jyl boıy aýǵan halqymen birge soǵys áreketterin júrgizdi. Aýǵanstan jerinde ınternasıonaldyq boryshyn atqarǵan Qyzyl Armıa jaýyngerlerinen basqa da, kóptegen qaýipsizdik qyzmetiniń jáne ishki ister organdarynyń qyzmetkerleri de boldy.
1986 jyldyń aqpanynda bolǵan KOKP HHÚİİ sezinde M. Gorbachev áskerdi kezeń - kezeńge bólip, aýǵan jerinen shyǵarý kerektigin málimdedi. 1989 jyly aqpannyń 14 kúni KSRO – nyń sońǵy áskerı bólimi Kabýldan shyqty.
«Aýǵan soǵysynyń tabıǵaty da tarıhy da ózgeshe. Ol ýaqytta 18 ben 20 – nyń arasyndaǵy órimdeı jastar, bas - aıaǵy 22 myń qazaqstandyq ózge azamattar mamyrajaı tirshilik etip jatqan kezde bóten elde ózderiniń el aldyndaǵy boryshyn ótedi. Soǵys degen qaraly uǵym. Aýǵan soǵysynda mert bolǵandar men ardagerlerdiń aldynda qashanda bas ıemiz»,- Aýǵan soǵysyna KSRO quramyna 22 000 qazaqstandyq qatysty. 2 238 kúnge sozylǵan soǵysta 924 qazaqstandyq mert bolyp, 1015 jaýynger múgedek bolyp qaıtty. 21 adam habar – osharsyz ketti.

2 – oqýshy:
KSRO áskerleriniń Aýǵanystan jerinen shyqqanyna 24 jyl tolýyn atap ótý qarsańynda «Qazaqstan - 2050» strategıasy: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» atty QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń Joldaýyna qatysty qaz. aqparat tilshilerimen oı bólisken Májilis depýtaty, Aýǵan soǵysynyń ardageri Baqytbek Smaǵul jastardy el úshin eńbek etýge shaqyrady.
«Eń aldymen aıtarym, adam balasyn jaqsylyqqa úmittendirip, jaqsylyqqa jetelegen lazym. Jamandyqtyń bir kilti ashylsa, adamnyń da, qoǵamnyń da qalǵan ómiri kúrespen ótedi. Elbasynyń bıylǵy Joldaýy Qazaqstannyń álemdik deńgeıdegi betalysy men baǵytyn aıqyndap berdi. Prezıdentimiz Joldaýyn jastarǵa arnady. Shyn máninde, búgingi jastar ózgeshe. Táýelsiz eldiń tól perzentteri, sanasy táýelsiz, oıy ozyq, bilimi asqaq azamattar. Jastar jaýapkershilikpen qatar, aýyrtpashylyqty da sezinýi kerek,»- deı kele Aýǵan soǵysynyń ardageri búgingi eńbek maıdanyn keshegi aýǵan soǵysyna teńedi.

1 – júrgizýshi:
- Osyǵan baılanysty qazirgi jastarǵa qoıylatyn talap óte joǵary deńgeıde ekenin bile otyra jastardyń bilim alýǵa, eńbekke degen, Otan qorǵaýǵa degen jaýapkershiligi qanshalyqty deńgeıde ekeni jaıly oı bólise otyrsańyzdar
-
2 – júrgizýshi
Qurmetti qonaqtar endigi kezekte keleshegimiz ben jarqyn bolashaǵymyzdyń jasaýshysy, jalyndaǵan jas urpaqqa jaýynger aǵalardyń amanaty retinde 3 kýrs stýdenti Sharapov Oljastyń «Urpaqqa amanat» arnaýyn nazarlaryńyzǵa usynamyz.
Urpaqqa amanat

Balasy batyr týǵannan
Denesin sýmen jýǵannan
Batyr da halyq qazaqpyz
Kindigin túıip býǵannan

Dalamen birge qaınasyp
Kókpenen birge jaınasyp
Kórshimen tatý, jaýyna qatý
Qarasań eger baıqasyp

Tamyry tereń ketetin
Jaınaǵan darhan mekenim
Bar ma eken shirkin jalǵanda
Qazahıama jetetin
Osyndaı eldi quraǵan
Babadan qalǵan muradan
Jastarǵa sarqyt erligi
Sel bolar aqsa jyradan

El úshin ótken batyrlar
Shaıyrlar menen aqyndar
Kúsh penen túısik, aqyldy
Baǵyndyra alǵan daryndar

Olardyń erlik tálimi
Halqyna aıqyn málimdi
Uǵyna alsa kerekti
Qazirgi ul - qyz hálińdi

Atoılap shapqan batyrlar
Rýhyn qaırap aqyndar
Urpaǵym aman bolsyn dep
Qyrshynbasyn dep jatyrdan

El úshi qıyp qur jandy
Ustanǵan elmiz bir zańdy
Bıikke qoıǵan qazaqpyz
Ar - uıatpenen ujdandy

Jaýyna kúshin kórsetip
İzine ergen el senip
Jastarǵa búgin amanat
Jasalǵan ister belsenip

Babalar salǵan sara jol
Óshpeıtin máńgi dara jol
Urpaqqa búgin amanat
Qorǵaı bil halqym pana bol

1 – júrgizýshi:
«Erlik - jan dúnıeniń uly qasıeti» degen eken bir dana qarıa. Ómiriniń ólsheýli bir bóligi, jaýqazyn jastyq shaǵynyń súbeli úlesin oq pen ot astynda ótkizip, taǵdyrdyń jaýyzymen elge aman – saý oralyp, týǵan jerimen qaýyshqan maıdanger aǵalarymyzben kezdesip, búgingideı suhbat júrgizý – biz úshin bir ǵanıbet.

İÚ. «Ardagermen suhbat»
- Qazirgi beıbit zaman sarbazdarynan qandaı batyrlyq, erlik qasıetterin kórip júrsiz?
- Óz tájirıbeńizden qazirgi jastar óz eliniń patrıoty retinde qandaı bolý kerek dep oılaısyz?
- «Erlik, batyrlyq, jaýyngerlik» uǵymdaryn jastar arasynda qalaı nasıhattaǵan durys dep oılaısyz?
1 – júrgizýshi:
On jylǵa tarta sozylǵan bul soǵystyń aıaqtalýy da aýyr boldy. Bizdiń biletinimiz 15 aqpan 1989 jyly 40- armıanyń Aýǵan jerinen general Boır Gromovtyń shyǵýy edi. Shyn máninde oqıǵa basqasha bolǵan. Soǵys bitse de shekaralar men negizgi quramalar qaldyrylǵan. Sońǵy shyǵýshy qazaqstandyq ofıser Vıktor Harıchev basqarǵan shekarashylar. Olar eshqandaı sán – saltanatsyz. Qushaqqa alǵan gúldersiz Aýǵan jerindegi soǵystyń aqyrǵy núktesin qoıdy. Ókinishke oraı buny árkim bile bermeıdi.
Aýǵanstan keńes áskerleriniń shyǵarylǵanyna 24 jyl ótse de, sol kezdegi jaýyngerler búgingi beıbit ómirdiń eńbekkerleri soǵys jarasynan aıyǵa almaı keledi. Búgin ózimizben birge syr eliniń kósegesin kógertýge atsalysyp júrgen aýǵandyq ardager jaýyngerlerdi qadirlep – qurmetteý – bizdiń boryshymyz.

İİİ. «Jaýynger jáne jasulan» saıysy
Oqýshy:
Men qazaqpyn, Ulanymyn elimniń,
Men qazaqpyn, tiregimin jerimniń.
Ulanymyn týyn kókke kótergen,
Bolashaqqa alǵa bastap jeteler.
Qıyndyǵyn qazaǵymnyń árqashan
Qaıyspaıtyn qara nardaı kóterer.

2 - júrgizýshi: Qurmetti qonaqtar kelesi kezekte «Jaýynger jáne jasulan» saıysyn nazarlaryńyzǵa usynamyz. Ortaǵa jaýynger – ınternasıalsıt pen jasulandardy shaqyramyz.
1. Blıs suraqtar
2 topqa 9 suraqtan suraqtar qoıylady.
1. Qazaqstan Respýblıkasynda neshe oblys bar?
14
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasy qashan qabyldandy?
1995 jyly 30 tamyz
3. Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary memlekettik, qoǵamdyq istegi qyzmeti, eńbektegi jetistikteri men jaýyngerlik erlikteri úshin ordendermen marapattalady. QR - da qandaı ordender beriledi.
«Otan» ordeni, «Dańq» ordeni (2 dárejeli), «Aıbyn» ordeni (3 dárejeli),«Parasat» ordeni «Dostyq» ordeni (2 dárejeli),«Qurmet» ordeni,«Barys» ordeni (3 dárejeli)
4. Qazaqstannyń Qarýly kúshteri qaı jyly quryldy?
1992 jyly
5. Qazaqstan Respýblıkasynda Memlekettik rámizder kúni
4 maýsym
6. Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstri kim?
Jaqsybekov Ádilbek Ryskeldiuly

2 Mozaıka
2 topqa 2 túrli sýret qıyndylary beriledi. Tez ýaqyt aralyǵynda jınaý qajet.

3. Áýendi tap
1. Elim meniń /B. Tleýhanov/
2. Kók týdyń jelbiregeni / Aqsuńqar Ábiltaı/
3. Aınaldym elim / Jigitter kv./
4. Qazaq eli osyndaı /M. Arapbaeva/
5. Men Qazaqpyn /E. Qudaıbergenov/
6. «Atameken» /E. Qasanǵalıev/ ánderi 2 topqa jasyrylady.
İÚ. Qorytyndy sóz / Oı túıin/
Júrgizýshi: Qurmetti kórermender, Búgingi Erlik sabaǵynan túıgen oılaryńyz. Qysqa - nusqa
1 - Júrgizýshi:
- Óter jyldar, aılar taǵy alystap
Taǵdyr talaı taýqymetin tabystar.
Ózderińdi jyrlap óter urpaǵyń
Aýǵandaǵy azap shekken arystar - dep aqyn jyrlaǵandaı, ómir toqtamaıdy, erlik ólmeıdi, zamandarǵa jalǵasa beredi. Buǵan dálel búgingi ortamyzda júrgen aýǵandyq jaýyngerlerimiz, beıbit ómirdegi jarqyn isteri, qoǵamdyq jumystarǵa belsendilikteri, túrli kásipti ıgerýdegi eren eńbekteri umtylmaq emes.

2 - Júrgizýshi:
Sonaý Aýǵan jerinde qarý asynyp muń arqalaǵan syn saǵattarda birin - biri baýyr desken azamattar búgingi tańda elimizdiń túkpir - túkpirinde eńbek etýde. Aıaýly aǵalar ýaqyt taýyp kelgenderińizge rahmet! Sizderge uzaq ǵumyr, densaýlyq, januıalaryńyzǵa baqyt tileımiz! Aspanymyz ashyq bolsyn, beıbit ómir jasaı bersin.
Án «Maıdangerler» /Sharapov Oljas/

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama