InfoHub Logo

Atyraý qalasy, Jańatalap selosy,
Jambyl atyndaǵy orta mekteptiń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi
Ýmarova Aınýr Kamıevna

Sabaqtyń taqyryby: Aýyzeki sóıleý stıli
Qazaq tili 9 synyp
Sabaqtyń maqsaty: a) qazaq tilindegi aýyzeki sóıleý stıli týraly túsinik bere otyryp, oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) túrli ádisterdi paıdalana otyryp, balalardy tapqyrlyq, jyldamdyq este saqtaý qabiletterin arttyrý;
b) sabaq barysynda oqýshylardyń bilimin baqylaý arqyly saýatty jazýǵa mashyqtandyrý;
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kespe qaǵazdar, qosymsha materıaldar t. b
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh

Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.

á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa ótken tapsyrma boıynsha birneshe suraqtar qoıamyn.
Stıl degenimiz ne?
Til stılderi neshege bólinedi?
Kitabı til stıli óz ishinen neshege bólinedi?
Kórkem ádebıet stıliniń qoldanylýy.
Resmı is – qaǵazdar stıliniń qoldanylýy.
Ǵylymı stıldiń qoldanylýy.
Pýblısısıkalyq stıldiń qoldanylýy.

b) Jańa sabaqty túsindirý.
Kúndelikti qarym - qatynas, negizinen, aýyzeki tildesý arqyly júzege asady. Aýyzeki sóıleý barysynda ózindik maqsat, tildik qurylym, qoldanys erekshelikteri baıqalady.
Aýyzeki sóıleý stıli
Maqsaty: Keńesý, kózbe - kóz tildesý men pikirlesý, oı bólisý
Qoldanylý aıasy: Erkin áńgime - suhbat, daýlasý, kópshilik aldynda sóıleý kezinde qoldanylady.
Stıldik sıpaty: Sózder men sóz tirkesterin erkin qoldaný, daıarlyqsyz ótkizilýi. Ym - ıshara qoldaný

Tildik amal - tásilderi, sóıleý tili erekshelikteri: Leksıkalyq erekshelikteri. Qarapaıym, beıtarap, dıalekt, kásibı, aýyspaly maǵynadaǵy beıneli sózder, metonımıa, evfemızm erkin qoldanylady. Fonetıka - morfologıalyq erekshelik. Dybystardy túsirip aıtý, oqshaý sózdermen emosıonaldy - ekspresıvti, qysqarǵan sózder qoldanylýy. Sıntaksıstik erekshelikter. Suraýly, lepti, tolymsyz, rıtorıkalyq suraýly sóılemder qoldanylyp, dıalogqa qurylady
Sóıleý tiliniń bul sıpattaryn jazýshylar kórkem ádebıette keıipkerdiń beınesin ashyp, minezin tanytý maqsatynda ádeıi paıdalanady.
Sóıleý stıli adamdardyń bir - birimen kúndelikti qarym - qatynasynda aýyzeki tildesý túrinde júzege asady. Bul stıl túrin jazýshylar ádebıette keıipkerdiń beınesin ashyp, minezin tanytý maqsatynda kórkemdegish sózderdi paıdalanady eken. Mys:
- Anany qara, aýzy ańqaıyp ketipti. «Joǵarǵy erni kók tirep, tómengi erni jer tirep» degen osyǵan aıtylǵan sıaqty.

Jattyǵýmen jumys: 22 - jattyǵý. Mátindi oqyp stılderdi anyqtańdar.
Taldaý jumystary: Tomar
Biryńǵaı jýan býyndy sóz T - qatań
Eki býynnan turady: ashyq, biteý O - jýan, erindik, ashyq
Býyn úndestigi bar M - úndi
Tomar túrinde tasymaldanady A - Jýan, ashyq, ezýlik
Ekpin sońǵy býynda R - úndi

1 - Tapsyrma: Sóılemderdi aýyzeki sóıleý stıliniń túrlerine qaraı taldańdar.
Ol kezde biz Sulýtórdiń Qosaryq degen jerinde turatynbyz.
Bulaı dep kim, qashan qoıyp júrgeni bizge beımálim.
Biraq ár jerde bir tapal tamdardyń arasymen ıreleńdep aǵyp jatatyn aryq bar bolatyn.
Neshe jyldar boıyna sý shaıyp, mújile - mújile arnasynyń eki jıegi bıiktep, jarqabaqtanyp ketken.

2 – tapsyrma. Aýyzeki sóıleý stılinde túsindir
Baqyt degen - seniń bala kúnderiń
Baqytsyz - aq baqytty bop júrgeniń,
Baqytyn da, basqasyn da bilmeýiń
Baqytsyz - aq oınaǵanyń, kúlgeniń.
Baqyt jaıly meniń mynaý bilgenim,
Baqyt degen - birde shattyq, birde muń.
Baqytty sol – tárik etip túnderin,
Baqyt izdep azaptansa kimde - kim

Bilimdi bekitý: Ótken taqyryptar boıynsha birneshe suraqtar qoıa otyryp, túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.

Úıge tapsyrma:
Taqyrypty oqý
Aýyzeki sóıleý stıline kórkem ádebıetten 5 sóılem jazyp kelý.
27 - jattyǵý.

Baǵalaý: Sabaqqa qatysyp otyrǵandaryna qaraı bilimderi kúlegeshter arqyly baǵalanady.

Slaıdyn júkteý