- 12 qar. 2020 00:00
- 311
Aıqas
Jýan qaryn tory bıeniń tizesine túsken qara jaly bar, jer syzǵan mol quıryǵy bar. Kóziniń bireýi sonanyń kózindeı appaq, ekinshisi móldiregen qońyr. Jurt ony shaǵyr bıe dep ataıtyn. Qazir púlisteı jyltyraǵan jumyr saýyryna qonǵan shybyn-shirkeılerdi quıryǵymen qaǵyp, ottaýǵa kiristi. Janynda jas qulyny júr. Qulynshaqtyń jibek jalyn jel jelpıdi. Kishkene quıryǵyn tez-tez ońǵa-solǵa sermeıdi. Enesin aınala shaýyp oınaqtaıdy. Osynaý ádemi dúnıege kelgenine qýanady. Oıynǵa qyzyǵyp uzap ketse, enesi oqyranyp sońynan barady.
— Alystap ketpe, adasarsyń, jazym bolarsyń,- — degendeı bolady. Qulynshaǵyn ózinen basqanyń bárinen qyzǵanady. Jandarynda kósilip aq kúshik jatyr. Qalyń shalǵynnan kúshiktiń jotasy aǵaryp kórinedi. Aty Maılyaıaq, jurt kú- shik degenmen ol úlken ıt. Urty salbyraǵan, sympys quıryq, oń jaq qulaqshekesi boıap qoıǵandaı qap-qara, jasqa tolǵan qarýly aq tóbet. It ótkir saryala kózderin qulyndy bıeden aýdarmaıdy. Kúnniń ystyǵynan juqa tilin shyǵaryp jiberip, solq-solq etedi. Aspandaǵy julma-julma aq bulttarǵa zerige qaraıdy. Qulyndy jaqsy kóredi, onymen oınaǵysy keledi. Biraq enesi jolatpaıdy. Taqymynyń túlegen júnin tistelep qasynady da kúshik amalsyzdan qaıta jata ketedi. Kúnniń aptap ystyǵynan shóldeıdi, tilin tartyp alyp jutynady. Yzyńdaǵan shirkeılerdi qaǵyp almaqshy bolyp azýlaryn saq-saq etkizedi. Jyltyr qara tumsyǵyn qóterip, sonaý munartyp turǵan aýylǵa qaraıdy.
Kúshik alasa boıly sary bala Nurjandy saǵynady. Kórmegeli birneshe kúnder bolyp barady. Keýdesine sekirip erkelegisi keledi. Nurjannyń pıoner lagerine uzaq ýaqytqa ketkenin qaıdan bilsin?!
Kúshiktiń qarny ashyp ábden sýsaǵan kezi edi. Ol aýylǵa qaraı jorta jóneldi.
Tory bıe kún bata toǵaı arasyna kirdi. Jıegin jalbyr taldar kómkergen Esil ózeni syldyrap aǵyp jatty. Betine aıdyń dirildek sáýlesi túsip turdy. Kólemi kıiz úıdeı bolyp butaq jaıǵan kári úıeńkiniń túbine kelip, bıe uzaq úıkelendi de, qulamadan túsip, sýǵa bas qoıdy. Odan órge kóterilip, shalǵynda jaıyldy. Ýyzǵa toıǵan tory qulyn kósilip uıyqtaýǵa jatty. Ústinde usaq súr shirkeıler shalqı ushyp, yzyń-yzyń etedi. Enesi jumsaq aq tilimen birer jalap, jýsaýǵa kiristi.
Shaǵyr bıe basyn kóterip alǵanda, aldynda taıshadaı kók ıt tur edi. Osqyryna qarady, qulaǵyn qaıshylap, ketik-ketik jalpaq tuıaǵymen jer tarpydy. Kók ıt bir jatyp, bir turady, erkeleıdi. Quıryǵyn bulańdatyp, músápirsip jaqyndaı tústi. Bıe tynyshtalaıyn dedi, jerge bas qoıdy. Qulynshaq kerilip alyp, ıtke jaqyndań- qyrap baryp, ıiskelep kórdi. Beıtanys ıt qulynnyń tanaýynan jalap, erkelep aldap turyp, alqymyna jarmasa tústi. Qulynshaq shyńǵyryp aspanǵa sekirdi. Enesi bas salyp, kók ıtti tarpyp jiberdi.
Bul jaýyz qasqyr edi. Bıe qulynyn qorǵap, aınala qýdy, qara ter boldy. Qasqyr qybyn taýyp, jas qulyndy jep ketkisi keldi. Qulynshaq enesiniń baýyryna tyǵylyp shyr-shyr etedi.
Aı bult astyna tyǵylyp qara túnek basty. Qasqyr jalaqtap qulyndy bıeniń aldy-artyn orady, jantalasty. Qalaıda degenine jetýge qaldy. Osy kezde aýyl jaqtan shaýyp kelgen Maılyaıaq qasqyrǵa jarmasa ketti de, alyp urdy. Qasqyr jan ushyra atyp turyp toǵaıǵa qaraı bas saýǵalap qasha jóneldi. Qýyp ketken Maılyaıaq azdan soń tal arasynan sylań etip shyǵa keldi, ústi-basy qan-qan, qulaǵy jyrylyp qalypty. Kele shaǵyr bıenin tumsyǵyna sekirip, erkeleı bastady, qyńsylady. Óziniń aýylǵa ketip keshigip qalǵanyna keshirim suraǵandaı boldy. Maılyaıaqtyń ójettigine rıza bolǵan bıe oqyranyp qoıa berdi.
Maılyaıaq aınala shapty, sekirdi. Ol sheksiz qýanyshty edi. Endi Maılyaıaq júrgen jerge jaýyz qasqyr qarasyn kórsete almaıtyn boldy.