Balam meniń bolashaǵym
Taqyryby: «Balam meniń bolashaǵym»
Maqsaty: trenıń arqyly jábirleý máselesi boıynsha ata — analardy aqparattandyrý jáne jábirleýdi boldyrtpaıtyn jáne aldyn alatyn múmkindikke ákeletin ata — ananyń tártibiniń algorıtmin daıyndaý.
Mindeti:
• ata-anaǵa bala óz bala shaǵynan qaýipsizdik sezimimen ótýi kerektigin esterine túsirý;
• jábirleý týraly naqty aqparat berý;
• ata-analarǵa bala tárbıesinde esepke alatyn eskertýler usyný.
Qatysatyndar: 4 synyp oqýshylarynyń ata — analary.
Kórnekilikteri:Interaktıvti taqta,naqyl sózder.
1.« Meniń balam» saýalnamasy júrgiziledi.
Kirispe sóz Qurmetti, ata — analar! Bala óz bala shaǵynan qaýipsizdik sezimimen ótýi kerek. Shetel mamandary qaýipsizdikten arylǵan, túrli jábirleýden ótken balalardy «damýǵa beıimdelgen» dap ataıdy. Mundaı qobaljýlardyń áserleri qaıtymsyz jáne ómir boıy óz septigin tıgizedi. Máseleniń mańyzdylyǵyna baılanysty «jábirleý» men «balamen qatal bolý» túsinikteriniń mánin anyqtaý qajet.
2. Trenıń erejesimen tanystyryp,ata-analardy toptarǵa bólip otyrǵyzamyn
3.Ata — analardy tómendegi suraqtarǵa jaýap berýlerin suraımyn.
1. Bala tárbıesindegi qatygezdik degendi qalaı túsinemiz?
2. Balaǵa qatysty zorlyq degendi qalaı túsinemiz?
5-7 mınýt ýaqyt berilip, pikirleri tyńdalady.
Balaǵa qatal qaraýda túrli uıymdar, mysaly, din, sot, mılısıa, mektep, psıhıatrıalyq emhanalar, sonymen qatar týystar bolýy múmkin.
Eresekter balaǵa qatal bolady, eger:
1. Óz artyqshylyqtaryn kórsetse;
2. Balaǵa malaı, qul retinde qarasa;
3. Balaǵa tikeleı qatysty nemese onyń taǵdyryna qatysty sheshimder týraly habarlamasa;
4. Áńgime kezinde onyń sózin bólse.
Balany jábirleýdiń kelesi túrlerin ajyratady:
1. Fızıkalyq jábirleý — ata — ananyń, nemese, olardyń ornyn basatyn tulǵalardyń nemese, olardyń tárbıesine jaýaptylardyń balaǵa ádeıi fızıkalyq áreket jasaý.
2. Psıhologıalyq jábirleý — ata — ana nemese olardyń ornyn aýystyratyn tulǵalar tarapynan kúndelikti kútimniń bolmaýy, osynyń nátıjesinde balanyń kóńil — kúıi buzylady jáne onyń densaýlyǵy men damýyna qaýip tónedi, sonymen qatar balany qorqytý.
3. Ekonomıkalyq jábirleý — balanyń negizgi muqtajdyqtaryn qanaǵattandyrmaý nemese onyń saýda quraly retinde qoldaný.
4. Ata — analarǵa taqtadaǵy jaǵdaıattardy sheshý usynylady.
a) 7 jastaǵy Damırdiń aqyl oıy jaqsy damyǵan, agressıvti emes, jıi suraqtar qoıady,úlkendermen pikir-talasqa qabiletti. Ertegiler men ertegi keıipkerlerine qyzyqpaıdy. Bala óziniń synyptastary men qurdastarymen qarym-qatynasta qıyndyq kóredi, qarym-qatynas jasaǵysy kelmeıdi, sújettik-róldik oıyndardan bas tartady. Onyń otbasynda tek ıntelektýaldyq oıyndar oınalady, pikir -talastarda bala tek faktilerge súıenedi. Ertegini sahnada kórgen kezde, ol : « Qalaı janýarlar sóıleı almaıdy ǵoı?» -dep tań qaldy. Ol balamen qalaı jumys isteýge bolady.
b) Anasy 5 jastaǵy Sáýleni psıhologqa aqyl-keńeske alyp keldi. Anasy psıhologqa « Sáýle anasyn kishkentaı qyzǵa qyzǵana ma?» degen suraq qoıdy. Zertteý nátıjesinde Sáýle anasyn kishkentaı balaǵa qyzǵanbaıtynyn kórsetti, biraq ózi - ózi baǵalaýy joǵary. Sáýle ekinshi balanyń týý sebebinen ózine degen az kóńil bólýdi sezbeý úshin otbasyndaǵy barlyq adamdar onyń tilekteri men erkeligin oryndaıdy. Ár qımyly men isin maqtaıdy, jaǵymsyz qylyqtary týraly pikirlerdi tyńdamaıdy. Qıańqy ári erke bolyp ósip keledi. Ol balany qalaı durys tárbıeleý kerek?!
Sheshimi:
1. Alǵan aqparatty qabyldap, bala ómirinde jábirleýge jol bermeý.
2. Eskertý materıalyn muqıat oqyp, jadynda ustaý.
5.Ata — ana úshin eskertý
1. Óz balalaryńyzben senimdilik qatynasyn saqtańyz.
2. Otbasynda bala kez kelgen máselelerdi, onyń eresektermen qatynastaryn qosa, talqylaı alatyndaı araqatynastar jasaý kerek.
3. Balalar óz ómirleriniń qubylystary nemese dostary týraly aıtyp jatqanda, olardy muqıat tyńdańyz.
4. Balany jan qobaljýlarymen bólisýge yntalandyryńyz, bul apattan saqtaýdyń mańyzdy sharttardyń biri.
5. Siz balańyzdyń basqa balalarmen nemese eresektermen qatynastaryn bilýińiz kereksiz. Bir — birińizden esh nárse jasyrmańyz, sebebi, balalar qaterli jaǵdaılardy jıi jasyrady.
6.Eger sizdiń balańyz jábirlengenin aıtsa, ne isteý kerek?
A) Oǵan senińiz.Ol basynan ótken jábirleý týraly ótirik aıtpaıdy, egerde tolqyp, búge — shúgesine deıin aıtsa da.
Á) Oǵan uryspańyz. Sebebi, jábirlenýshi bóten bireý, al zardap shegýshi — sizdiń balańyz.
B) Oǵan túsinistik kórsetip, ony muqıat jáne shydamdy tyńdańyz.
V) «Qaterli eshnárse bolmady, barlyǵy da ótedi» degen sózdermen onyń aýyrtpalyǵyn kemitpeńiz.
G) Oǵan teris burylmańyz: eger ol sizge kelip, urys, úreı jáne ashýǵa kezikse, ol oǵan jábirlenýden de aýyr tıýi múmkin.
7. Qorytyndy
Shynyna kelsek, bala ómiri, — qobaljýlar tizbesi. Bala bárine táýeldi, eshnársege quqyǵy joq, eresekter ony adamǵa sanamaıdy. Ata — ananyń esine otbasynyń kóńil — kúıi men balanyń syrtqy jáne ishki jábirleýden daıyndyqqa ázirliginiń dárejesi arasynda tikeleı táýeldilik bar ekenin esterine túsiremin. Aıta ketetin jaıt, jasóspirimder úshin referent top qurdastarynyń minez — qylyqtary mándi áser etedi, sondyqtan sizdiń balańyzdyń dosy kim ekenin bilgen mańyzdy.
Berilgen shaqtyń taǵy bir ereksheligi — tyıymǵa áserleri. Kóbinese tyıym teris áreketke ákeledi. Bala úndemeı óz — ózine, tereń oıǵa batýy múmkin. Sondyqtan bul kezde balalarmen toptyq qatynastar tıimdi bolyp keledi, olar oqshaýlaný seziminiń kelýine jáne bala sezimderiniń turaqtandyrylýyna áser etedi. Áńgimemdi ata — ana úshin eskertýdi taratýmen aıaqtaımyn.
Maqsaty: trenıń arqyly jábirleý máselesi boıynsha ata — analardy aqparattandyrý jáne jábirleýdi boldyrtpaıtyn jáne aldyn alatyn múmkindikke ákeletin ata — ananyń tártibiniń algorıtmin daıyndaý.
Mindeti:
• ata-anaǵa bala óz bala shaǵynan qaýipsizdik sezimimen ótýi kerektigin esterine túsirý;
• jábirleý týraly naqty aqparat berý;
• ata-analarǵa bala tárbıesinde esepke alatyn eskertýler usyný.
Qatysatyndar: 4 synyp oqýshylarynyń ata — analary.
Kórnekilikteri:Interaktıvti taqta,naqyl sózder.
1.« Meniń balam» saýalnamasy júrgiziledi.
Kirispe sóz Qurmetti, ata — analar! Bala óz bala shaǵynan qaýipsizdik sezimimen ótýi kerek. Shetel mamandary qaýipsizdikten arylǵan, túrli jábirleýden ótken balalardy «damýǵa beıimdelgen» dap ataıdy. Mundaı qobaljýlardyń áserleri qaıtymsyz jáne ómir boıy óz septigin tıgizedi. Máseleniń mańyzdylyǵyna baılanysty «jábirleý» men «balamen qatal bolý» túsinikteriniń mánin anyqtaý qajet.
2. Trenıń erejesimen tanystyryp,ata-analardy toptarǵa bólip otyrǵyzamyn
3.Ata — analardy tómendegi suraqtarǵa jaýap berýlerin suraımyn.
1. Bala tárbıesindegi qatygezdik degendi qalaı túsinemiz?
2. Balaǵa qatysty zorlyq degendi qalaı túsinemiz?
5-7 mınýt ýaqyt berilip, pikirleri tyńdalady.
Balaǵa qatal qaraýda túrli uıymdar, mysaly, din, sot, mılısıa, mektep, psıhıatrıalyq emhanalar, sonymen qatar týystar bolýy múmkin.
Eresekter balaǵa qatal bolady, eger:
1. Óz artyqshylyqtaryn kórsetse;
2. Balaǵa malaı, qul retinde qarasa;
3. Balaǵa tikeleı qatysty nemese onyń taǵdyryna qatysty sheshimder týraly habarlamasa;
4. Áńgime kezinde onyń sózin bólse.
Balany jábirleýdiń kelesi túrlerin ajyratady:
1. Fızıkalyq jábirleý — ata — ananyń, nemese, olardyń ornyn basatyn tulǵalardyń nemese, olardyń tárbıesine jaýaptylardyń balaǵa ádeıi fızıkalyq áreket jasaý.
2. Psıhologıalyq jábirleý — ata — ana nemese olardyń ornyn aýystyratyn tulǵalar tarapynan kúndelikti kútimniń bolmaýy, osynyń nátıjesinde balanyń kóńil — kúıi buzylady jáne onyń densaýlyǵy men damýyna qaýip tónedi, sonymen qatar balany qorqytý.
3. Ekonomıkalyq jábirleý — balanyń negizgi muqtajdyqtaryn qanaǵattandyrmaý nemese onyń saýda quraly retinde qoldaný.
4. Ata — analarǵa taqtadaǵy jaǵdaıattardy sheshý usynylady.
a) 7 jastaǵy Damırdiń aqyl oıy jaqsy damyǵan, agressıvti emes, jıi suraqtar qoıady,úlkendermen pikir-talasqa qabiletti. Ertegiler men ertegi keıipkerlerine qyzyqpaıdy. Bala óziniń synyptastary men qurdastarymen qarym-qatynasta qıyndyq kóredi, qarym-qatynas jasaǵysy kelmeıdi, sújettik-róldik oıyndardan bas tartady. Onyń otbasynda tek ıntelektýaldyq oıyndar oınalady, pikir -talastarda bala tek faktilerge súıenedi. Ertegini sahnada kórgen kezde, ol : « Qalaı janýarlar sóıleı almaıdy ǵoı?» -dep tań qaldy. Ol balamen qalaı jumys isteýge bolady.
b) Anasy 5 jastaǵy Sáýleni psıhologqa aqyl-keńeske alyp keldi. Anasy psıhologqa « Sáýle anasyn kishkentaı qyzǵa qyzǵana ma?» degen suraq qoıdy. Zertteý nátıjesinde Sáýle anasyn kishkentaı balaǵa qyzǵanbaıtynyn kórsetti, biraq ózi - ózi baǵalaýy joǵary. Sáýle ekinshi balanyń týý sebebinen ózine degen az kóńil bólýdi sezbeý úshin otbasyndaǵy barlyq adamdar onyń tilekteri men erkeligin oryndaıdy. Ár qımyly men isin maqtaıdy, jaǵymsyz qylyqtary týraly pikirlerdi tyńdamaıdy. Qıańqy ári erke bolyp ósip keledi. Ol balany qalaı durys tárbıeleý kerek?!
Sheshimi:
1. Alǵan aqparatty qabyldap, bala ómirinde jábirleýge jol bermeý.
2. Eskertý materıalyn muqıat oqyp, jadynda ustaý.
5.Ata — ana úshin eskertý
1. Óz balalaryńyzben senimdilik qatynasyn saqtańyz.
2. Otbasynda bala kez kelgen máselelerdi, onyń eresektermen qatynastaryn qosa, talqylaı alatyndaı araqatynastar jasaý kerek.
3. Balalar óz ómirleriniń qubylystary nemese dostary týraly aıtyp jatqanda, olardy muqıat tyńdańyz.
4. Balany jan qobaljýlarymen bólisýge yntalandyryńyz, bul apattan saqtaýdyń mańyzdy sharttardyń biri.
5. Siz balańyzdyń basqa balalarmen nemese eresektermen qatynastaryn bilýińiz kereksiz. Bir — birińizden esh nárse jasyrmańyz, sebebi, balalar qaterli jaǵdaılardy jıi jasyrady.
6.Eger sizdiń balańyz jábirlengenin aıtsa, ne isteý kerek?
A) Oǵan senińiz.Ol basynan ótken jábirleý týraly ótirik aıtpaıdy, egerde tolqyp, búge — shúgesine deıin aıtsa da.
Á) Oǵan uryspańyz. Sebebi, jábirlenýshi bóten bireý, al zardap shegýshi — sizdiń balańyz.
B) Oǵan túsinistik kórsetip, ony muqıat jáne shydamdy tyńdańyz.
V) «Qaterli eshnárse bolmady, barlyǵy da ótedi» degen sózdermen onyń aýyrtpalyǵyn kemitpeńiz.
G) Oǵan teris burylmańyz: eger ol sizge kelip, urys, úreı jáne ashýǵa kezikse, ol oǵan jábirlenýden de aýyr tıýi múmkin.
7. Qorytyndy
Shynyna kelsek, bala ómiri, — qobaljýlar tizbesi. Bala bárine táýeldi, eshnársege quqyǵy joq, eresekter ony adamǵa sanamaıdy. Ata — ananyń esine otbasynyń kóńil — kúıi men balanyń syrtqy jáne ishki jábirleýden daıyndyqqa ázirliginiń dárejesi arasynda tikeleı táýeldilik bar ekenin esterine túsiremin. Aıta ketetin jaıt, jasóspirimder úshin referent top qurdastarynyń minez — qylyqtary mándi áser etedi, sondyqtan sizdiń balańyzdyń dosy kim ekenin bilgen mańyzdy.
Berilgen shaqtyń taǵy bir ereksheligi — tyıymǵa áserleri. Kóbinese tyıym teris áreketke ákeledi. Bala úndemeı óz — ózine, tereń oıǵa batýy múmkin. Sondyqtan bul kezde balalarmen toptyq qatynastar tıimdi bolyp keledi, olar oqshaýlaný seziminiń kelýine jáne bala sezimderiniń turaqtandyrylýyna áser etedi. Áńgimemdi ata — ana úshin eskertýdi taratýmen aıaqtaımyn.
You Might Also Like
