- 29 sáý. 2017 00:00
- 331
Balanyń izdeımiz bal ánin
Búginginiń búldirshinderi «Jazda atasynyń aýylyna barǵanda, aldynan oınaqtap shyǵatyn qoshaqandy», «Eldiń jyryn jyrlaǵan, qaıǵysynda tolǵaǵan qara dombyra jaıly ánderdi mensinbeıdi. Bolashaq juldyzdarymyzdyń salǵan ánderine kóz júgirter bolsaq, besikten beli shyqpaı jatyp «Qudaıym, endi bizdi aıyrmashy, mahabbat bar ekenin moıyndashy...» nemese «Arman-aı, tym alysqa ákettiń-aý sen meni...» dep jaýapsyz mahabbattyń qurbanyndaı mahabbat mashaqaty týraly ánderdi túsinbese de tógilte, asqaq daýyspen shyrqap turady. «Murtqa ókpelegende saqal shyqqandaı» «Shymkenttiń salqyn syrasy...» degen sazger Erjan Serikbaevtyń áni baldyrǵandardy ishimdik álemine jetelep áketti. Mine, qazirgi balalardyń aýzynan tastamaı aıtatyn ánderi osyndaı. Árıne, týǵan jerge, ata-anaǵa, ustazǵa arnalǵan ánderdi áýelete aıtatyn jetkinshekterimizde bar. Saıyp kelgende, olardy kezdestirý saýsaqpen sanarlyqtaı. Baldyrǵandardyń balǵyn balalyq týraly ánderden aýyly nege alys? degen suraqqa jaýap izdestirip kórip edik... Balalar ánderine qalam terbep júrgen aqyn, sazgerlerimiz neken-saıaq eken...
Endi mektep qabyrǵasynda aıtylyp júrgen ánderge kóz tastasaq,
Kúndeı taza kóńili qardaı appaq paraqtan,
Eń alǵashqy mahabbat bastalady sabaqtan degen bárimizge tanys joldardan turatyn ándi estigende eleń ete qalarymyz jasyryn emes... Balalyq shaqtyń esteliginde qalatyn sát ol – perishtedeı bala mahabbat. Osy án jóninde áleýmettik jelide oqýshylardyń tárbıesine keri yqpal tıgizip jatqan joq pa? dep saýalnama júrgizdik, halyqtyń kópshiligi keri áseri joq dep tujyrymdady. Álbette , talǵamǵa talas joq! Máselen, Tankaeva Araı bylaı degen bolatyn. « Sózdiń túp maǵynasynda mindetti túrde partalasyńa ne synyptasyńa ǵashyq bolý kerek degen sóz emes qoı. Menińshe, alǵashqy mahabbat 11 jyl boıy tabaldyryǵyn tozdyrǵan mektep qabyrǵasynda bastalady degeni kóbiniń eń pák degen sezimi osy balǵyn kezden bastalady dep oılaımyn. Balalar psıhologıasyna keler bolsaq, olardyń sanasyn onsyz da teledıdar ýlap jatyr, ándegi bir sóz áser etedi dep oılamaımyn». Otash Gúlbaný da osyndaı oıda. « Eń alǵashqy mahabbat shynymen partadan bastalady. Biz qansha jerden bilimge nuqsan keltiret desek te, ol-zańdylyq! Ony bala mahabbat, alǵashqy mahabbat desek te bolady. Onyń orny aıyryqsha» dep sózin aıaqtady. Al Shattyq atty 10 synyp oqýshysy « Áser etedi. Oqýshylardyń sońǵy ne alǵashqy qońyraýlarynda osy án jıi aıtylady. Oqýshylarǵa án áser etip, mektepte sóz baılasady» dep oı túıdi. Áıgili aqyn, til janashyry M.Shahanovtyń:
Sezdirýge batpadym da
Bala mahabbatymdy.
Terezeniń jaqtaýyna,
Oıyp jazdym atyńdy - degen qulaqqa tanys ánine keler bolsaq, bul ánge Keńes úkimeti kezinde tyıym salynypty desedi. Sebebi osy ándi estigen oqýshylar terezeniń jaqtaýyna ǵashyqtarynyń esimderin oıyp jazýdy ádetke aınaldyryp , mektep terezelerin búldirgen.
Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini, balalar ánderi kúrmeýi kóp kúrdeli máselelerdiń biri. Bul týraly balaqaılardy da, ata-anany da, sazger, aqyndardy da jazǵyra almaımyz. Negizgi qatelik báriniń ánge degen salǵyrt qaraýynan. Ánniń oınaqylyǵyna, tez jattalýyna ǵana úńilip, tereń maǵynasyn elemeýdiń saldarynan bolyp tur. Aqyndar, sazgerler balalarǵa arnalǵan ánderdi de kóptep jaryqqa shyǵarsa, shyǵaryp qana qoımaı, jarıalasa ıgi edi... Al ata- analar balasynyń talantyna tamsanyp qana qoımaı, ánniń sózderin de nazardan tys qaldyrmaǵandary abzal. Sonda ǵana balalar balalyq shaq týraly ánderden kende bolmas pa edi...