- 11 aqp. 2016 00:00
- 387
Balyq aýlaýǵa degen qyzyǵýshylyq HARLEY-DAVIDSON kompanıasyn qurýǵa sebep bolǵan
Bıll Harlı 1880 jyly Mılýokıde sharýalar otbasynda dúnıege kelgen. Otbasy osyǵan deıin Anglıadan AQSH-qa kóship kelipti. Bıll 15 jasynda velosıped jóndeýmen aınalysatyn shaǵyn sheberhanaǵa kómekshi sheber bolyp jumysqa turady. Ol bos ýaqytyn serýendeýge, sýret salýǵa arnaıtyn jáne jaratylystaný ǵylymyn jetik meńgerip ósedi.
Eki jyl ótkennen keıin ol shaǵyn bolat quıý zaýytynda syzýshy-qurastyrýshy retinde tájirıbeden ótedi. Dál osy bolat quıý sehynda modelshi bolyp onyń mektep kezindegi dosy Artýr Devıdson da jumys istepti, onyń otbasy jıyrma jyl buryn Shotlandıadan Amerıkaǵa kóship kelgen.
Harlı shubar balyq aýlaýdy unatatyn, apta saıyn Artýrmen birge Mılýokı túbindegi kólge baratyn. Olar sol kezde jasóspirim bolǵan. Birde shaǵyn zaýytqa nemis kelip, ózimen birge Dion kompanıasynyń benzın qozǵaltqyshynyń syzbalaryn alyp keledi.
Bastapqyda jigitter balyq aýlaýǵa arnalǵan qaıyqqa motor daıyndaıdy. 1900 jyldyń kúzinde olar velosıpedke motor salýdy oılaıdy. Alaıda velosıped qańqasy álsiz bolyp shyǵady. 1902 jyly Artýr 26 jastaǵy aǵasy Ýolterdi ótinip júrip, ózderine qosyp alady. Aǵasy sol kezge deıin birneshe temir jol sheberhanasynda jumys istep úlgergen. 1903 jyly motosıkldyń birinshi prototıpi daıyn bolady. Jazyq alańda ol saǵatyna 37 shaqyrym jyldamdyq asyratyn bolǵan, alaıda Mılýokıdegi qyratty joldarda júrý úshin pedaldi tezirek basýǵa týra keldi.
Sonda Harlı motosıkldyń aýyrlaý ári jańalaý modelin oılap tabady. Balasy Harlıdyń jańa iske degen qyzyǵýshylyǵyn baıqaǵan ákesi úıdiń teriskeıindegi aýlasynda aýdany úsh te tórt metrge jetetin qora salyp beredi. 1903 jyly Bıll Harlı kásibı daıyndyǵyn arttyrý úshin tehnıkalyq kolejge túsedi. Al 1904 jyly Ýolter Devıdson ózin motosıkl jasaýǵa tolyqtaı arnaý úshin jumysynan shyǵyp ketedi.
1904 jyly Harlı Devıdson úsh motosıkl satady, úsh jaǵdaıda da olar materıal satyp alýǵa qarajaty bolýy úshin 50 paıyz aldyn ala tólem alyp otyrǵan. 1905 jyly olar bes motosıkl jasaıdy, al 1906 jyly – 49, 1907 jyly – 152. Bul kezde olarǵa aǵaıyndy Devıdsondardyń úlkeni Ýılám qosylady.
1908 jyly kompanıada 36 adam jumys istegen, al shyǵarylatyn motosıklderdiń sany 456-ǵa jetipti. Shamamen 100 jyl ótkende, ıaǵnı búginde Harley-Davidson kompanıasynda 6 300 adam jumys isteıdi.