InfoHub Logo

(skech)

Marıa (jalǵyz oılanyp júrip). Aqymaq... aqymaq... Aýzyna áli kelmeıtin aqymaq... Aqymaqtyń da úlkeni, kishisi bolady. Kishisiniń kesiri — kóbinese óz basynan aspaıdy, al úlkeniniń kesiri búkil jurtqa tıedi. (Paýza.) Bizdiń Bodaýbek kórshi bara-bara osynyń úlkeni bop shyǵady... (Bodaýbek kirip keledi). «Kimdi aıtsań sol keledi», joǵary shyq.

Bodaýbek. Á, solaı ma. Báse, qulaǵym shyńyldap edi.

Marıa. Ǵaıypty boljaıtyn ónerińiz de bar ma?

Bodaýbek. Alaqanym tartsa aqsha ustaımyn, oń kózim tartsa qýanam, sol kózim tartsa jylaımyn. Aınymastan keledi.

Marıa. Búgin onyń eshqaısysy tartqan joq pa?

Bodaýbek. Búgin, ómiri búlk etpeıtin murnymnyń ushy jybyrlaı beredi, bilmeımin ne bolǵanyn.

Marıa. Bul jaqsy yrym emes eken.

Bodaýbek (eleń etip). Ia?

Marıa. Men de óz tájirıbeme qarap aıtam murnymnyń ushy jybyrlasa janym murnymnyń ushyna kelgenshe qysylatyn edim.

Bodaýbek. Qoı, ne kerek jamandyqqa joryp. (Murnyn damylsyz ýqalap otyryp.) Maıdanǵa surandyń ba?

Marıa. Shaqyrtý shart pa eken?

Bodaýbek. Durys aıtasyń, zamandas. (Kúrsinip qoıyp.) Jaý jaǵadan aldy endi. Barý kerek. Áıteýir bir elim - aq, men de attanarmyn sirá.

Marıa. Jaqsy úırenip júrsiń be?

Bodaýbek. Áskerı oıyndy aıtasyń ba? (Qolyn sermep tastap.) Chepýha maǵan.

Marıa. Soǵysta aldymen júrek kerek. Óner sodan keıin...

Bodaýbek. Meniń júregimniń túgi bar, endeshe. Qarap otyrǵansha bir erligimdi aıta otyraıyn. Bizdiń osy qalanyń óziniń qorǵany keremet eken ǵoı...

Marıa. Qaıdan bildiń ony.

Bodaýbek. Bildim. Biraq, tiri janǵa aıtýǵa bolmaıdy.

Marıa. Onda óli jandarǵa aıtpaqshysyń ba?

Bodaýbek. Joq tek saǵan ǵana... (Qulaǵyna sybyrlaı bastaıdy. Marıa basyn ızeı beredi.)

Marıa. Neshe dıvızıa?

Bodaýbek. (Sybyrlaıdy.)

Marıa. Soǵys zavody?

Bodaýbek. E-e, (Sybyrlaı beredi.)

Marıa (kúlip). Aıtaryńdy aıtyp aldyń shyńdamaı-aq qoı endi.

Bodaýbek. «Otyz tisten shyqqan sóz otyz urýly elge jegedi». Aýzyńa ıe bol, zamandas.

Marıa. Aıtyp alyp kiriptar bolǵansha, óz aýzyńa ıe bolsań edi.

Bodaýbek. E, sonsha men kimge aıtyppyn. Seni shyndap jatqanymnyń ózi asqan saqtyq emes pe.

Marıa. Júregińniń túgi bolsa da, qorqasyń ǵoı deımin.

Bodaýbek. Qoryqqanym emes. Jaýdyń qulaǵyna shalynsa jaqsy ma, oılashy óziń...

Marıa. Onda maǵan nege aıttyń, suradym ba?

Bodaýbek. Sen ózimizdiń adam emessiń be, táıiri? Jatqa aıtpa, jaqynǵa aıtpa, jarylyp ól deımisiń. Tipti, ishime sımaǵan soń aıttym.

Marıa. Sen sonsha senerlik ne kórsettim eken men...

Bodaýbek. Kórshimiz, zamandaspyz, odan artyq jaqyndyq bola ma?

Marıa (oılanyp.) Jaqyndyǵyńa bir jaqyndyq isteıin endeshe. (Turyp ketip sandyǵyn ashady da, Bodaýbekke aqsha ákelip beredi.) myń som.

Bodaýbek (ań-tań). Bunyń ne?!

Marıa. Aqsha.

Bodaýbek. Ne úshin? Aty-jóni bar ma?

Marıa. Terekte jatqan syrdy terip ákelip bergeniń úshin.

Bodaýbek. Ne deıdi. Men saǵan aqshaǵa bola aıttym ba?

Marıa. Á, oıyńda basqa birdeme barma edi onda? Aıta ber. Áýeli mynany qaltańa salyp qoıshy.

Bodaýbek. Tart ári. Shynyń ba ózińniń.

Marıa. Shynym, shynym.

Bodaýbek (tańdanyp). Al, sonda, ol syrdyń keregi ne saǵan.

Marıa. Soǵys ýaqytynda áskerı syrdan. Otan syrynan qymbatty ne bar. Qyzyqsyn-aý óziń, sondaı qymbatty nárseniń keregi bolmaı ma? Aqshany tegin bepip turǵanym joq. Meniń basybaıly agentimsiń endi.

Bodaýbek. Óziń kimsiń eı?!

Marıa. Áli sezgen joqsyń ba?

Bodaýbek. Qudaı aqyna.

Marıa. Shpıonmyn. Sen meniń agentim boldyń. (Aqshany Bodaýbektiń qaltasyna sala berip.) Bul ánsheıin yrymy, sybaǵań alda.

Bodaýbek (seskenip). Tart. (Qaǵyp jibergende aqsha shashylyp qalady.)

Marıa (óńin sýytyp, myltyǵyn sýyryp alady). Jına shapshań. (Bodaýbektiń záresi ushqan. Jınaıdy.) Sal qaltańa. (Qaltasyna salady.) Qoı myna qaǵazǵa qolyńdy. (Qol qoıady.) Otyr ornyńa. (Otyrady.) Jetti me endi kóziń?

Bodaýbek. Jetti.(Paýza.)

Marıa. Sen meni qashannan beri bilesiń.

Bodaýbek. Oı – baı - aý, bes jyl ǵoı, bir qorada turǵanymyzǵa.

Marıa. Seziktengen ýaqytyń boldy ma?

Bodaýbek. Seziktensem osy kúıge túser me edim.

Marıa (ózine). Sen sezgen shpıon, shpıon da bolmas. (Bodaýbekke.) Jaraıdy. Men seni endi zorlamaımyn. Bar syryńdy aıttyń. Aqshany aldyń. Qaǵazǵa qol qoıdyń. Jumys bitti. Erik ózińde. Biraq, tileseń áli de agent bolyp qalýyńa bolady.

Bodaýbek (jylamsyrap). Tipti ujdanym... barmaıdy... El-jurtymdy qıyp, qara bet bolyp... Tipti janym túrshigedi, zamandas, qudaı aqyna...

Marıa. Egilme. Egilme, Tilemeseń zorlamaımyn dedim ǵoı.

Bodaýbek. Oı rahmet. Rahmet, qaryndas. Jeti tıyn nıaz qutylǵanyma. Murny qurǵyr osyǵan jybyrlaǵan eken ǵoı. (Murnyn ýqalaıdy.)

Marıa. Ony qutylǵan soń aıt.

Bodaýbek. Apataı - aı, taǵy ne saqtaǵanyń bar edi.

Marıa (kúlip). Ári-beriden soń sheshetaı demeseń ne qylsyn.

Bodaýbek. Keshirińiz, qaryndas... Zamandas. Sasyp qaldym... Zorlamaımyn dedińiz, áıteýir.

Marıa. Áıel erkekti zorlaǵanyn qaıda kórdiń.

Bodaýbek. Jo-joq, ánsheıin aıtqanym ǵoı. (Paýza.) Maǵan ruqsat etińiz onda, óte asyǵys bir jumysym bar edi, otyryp qaldym.

Marıa. Jumysyń, belgili maǵan. Shyǵa salysymen elbeńdep qandaı júgirer ediń. Tura tur. Senen buryn men habarlaımyn. (Telefonnyń trýbkasyn alyp sóılesken bolady.) Bazarnaıa 35, Marıanikine bir kisilerińizdi jiberińizshi. Ia, ıa. (Trýbkany iledi.) Al endi ustalasyń, ne aıtpaqsyń olarǵa.

Bodaýbek. Qaıranmyn. Óńim be bul, túsim be men kádimgi Bodaýbekpin be osy?

Marıa. Joq, shpıon Bodaýbeksiń endi. Men, shpıon Bodaýbekti ustap bergen sovettiń qyraǵy adamy boldym. Moıyndaımysyń osyǵan.

Bodaýbek. Janym - aý, nahaq edim ǵoı. Á...

Marıa. Nahaqtyǵyńa dálel joq. Qandaı qaǵazǵa qol qoıǵanyńdy bilesiń be?

Bodaýbek. Joq.

Marıa. Basyń kúpshekke myqtap endi, endeshe. Aqsha qaltańda, bar syrdy aıttyń. Osynyń bárin áıel basymmen men zorlap istetti dep kimdi nandyrasyń? Áskerı syrdy men suramaı óziń aıttyń ǵoı tipti.

Bodaýbek (qysylyp otyryp). Óziń qutqarmasań men sý túbine ketken ekem. Apataı, jan terim jańa shyqty, óziń bil ne qylsań da. Nahaqpyn áıteýir. (Qolyn qýsyryp, Marıanyń aldyna kelip jalynyp turady.)

Marıa (ári-beriden soń). Qutylýdyń bir ǵana joly qaldy.

Bodaýbek. Aıtshy, sony, aınalaıyn, aıtshy...

Marıa. Bir jolata shpıondyq jolyna tús.

Bodaýbek (úndemeı sylq otyra ketedi. Paýza. Daladan aıaq tyqyry estiledi).

Marıa. Kele jatyr. Bol, ne shpıon esebinde qazir, qazir ustalýǵa, ne birjola shpıon bolyp qutylýǵa bekin.

Bodaýbek. Óziń bıleı ber.

Marıa. Ana jaqqa kire tur, endeshe. (Tórgi bólmege engizip jiberedi. Pochtalon Marıaǵa voenkomattyń shaqyrý qaǵazyn tapsyrady da, shyǵyp ketedi. Marıa qaǵazdy oqyp.) Jaqsy boldy. Tez júrý kerek. Myna del - qulyny qaıtsem eken. (Tórgi bólmeniń esigin ashyp.) Shyq beri!

Bodaýbek (qorqa-qorqa, jan-jaǵyna qarana - qarana shyǵady). Ýh! Ketken be, áıteýir? Oıpyraı, qalaı taptyń aqylyn?

Marıa. Esebin tapqanǵa erdiń quny sóz be? Jaltardym da, betin aýdaryp jiberdim. İzdep ketti. Biraq, keshikpeı qaıta aınalyp soǵar.

Bodaýbek. Onda ekeýmiz de sý túbine ketkenimiz ǵoı.

Marıa. Ia, endi kózine tússek bultartpas.

Bodaýbek. E, toba, shyrmaýdan qutylam ba desem shyrmala túsem. «Basqa bále tilden» degen osy - daǵy. Otyrmaıyq ta, jan qarmaıyq. Bola kórińiz. Bol. Jan murynnyń úshine keldi endi...

Marıa. Taptym amalyn. Búlk etpeı otyra tur. (Tórgi bólmege enip ketedi. Bógeledi.)

Bodaýbek (qashýǵa loblyp otyryp). Ózim baryp osy áıeldiń zorlaǵanyn bastan baqaı aıtsam.... Tek osy úıden bir shyǵýym muń bop otyrǵanyn qarashy... Joq, baıladym beldi. (Qaltasynan aqshany alyp stoldyń ústine qoıady da.) Kerek emes, aram aqsha. (Artyna jalt-jalt qarap, esikke barady. Esik tyrs etkende qorqyp, ornyna kelip otyra qalady. Aqshany qaltasyna qaıtadan salady. Osylaısha áldeneshe ret qaıtalaıdy. Qorqyp, qasha almaı qoıady.) Ýa, darıǵa, osy esikten bir shyqsam, arjaǵy keń dúnıe - aý. Shyǵa bergende tars etkizip atyp tastaıdy, qaıteıin... Áıtpese, eki sekirip ózimizdiń úıge tik túskeli turmyn.

Marıa (áskershe kıingen, qolynda jaýlyq pen kóılek bar). Tez, kı mynalardy. Men maıdanǵa júrip bara jatqan áskermin. Sen meni shyǵaryp salǵan áıelimsiń. Uqtyń ba. Tiri jan sezbeıdi.

Bodaýbek. Uqtym.

Marıa. Bol, shapshań! (Tórgi bólmege taǵy da enip ketedi.)

Bodaýbek (kıinip jatyp). Qubyltqan táńirim, qubyltyp baq. Bodaýbekti... Kirpik qaqqansha toqsan toǵyz qubyldym ba? Amal ne, qatyn alamyn dep júrip ózim qatyn boldym mine... Tek, jan qalsa bopty. (Kıinip bolǵan kezde Marıa shyǵady. Qolynda klızma bar.)

Marıa. Endi bir synnan ótseń naǵyz shpıon - dıversant bop shyǵasyń. Má, usta mynany. (Klızmany beredi.) Óziń aıtqan jańa zavodka baramyz, Ýlaımyz...

Bodaýbek. Ýlaımyz?!

Marıa. Ia, ýlaımyz?

Bodaýbek (esi joq, sileıip turyp qalady. Paýza. Álden ýaqytta qolyndaǵy klızmany baıqamaı qysyp qalǵanda, betine sý atyp ketedi.) Ýlaımyz?!

Marıa. Oıbaı, ıprıt.

Bodaýbek. A, ıprıt... (Az kidirip.) Báse, shymyrlatyp barady. (Betin súrtip alasurady.) Oıbaı, jandyryp barady. Betim terisi qalpymen qopsyp keledi... (Marıa shegi qatyp kúlip jatady. Álden ýaqytta Bodaýbek ań-tań bop, ornynan turmaı, Marıaǵa tesile qarap otyrady.)

Marıa (kúlkisin tıyp). Aqymaq, túregel. (Bodaýbek ornynan turady.) Erkek qalpyńa kel. (Bodaýbek jaýlyǵyn, kóılegin sheshedi.) Seni de ul taptym dep maı ishti - aý shesheń. Qorqaqtyǵyńmen batyr elimizdiń betine daq salasyń. Uzyn tilińmen óz elińdi óziń jaýǵa ustap beresiń. Mine, sendeı aqymaqtardy dushpan osylaı paıdalanady, osylaı qorlaıdy.

Bodaýbek (júzine qýanysh enip). Marıa! Ózimizdiń Marıa ma, janym - aý!

Marıa. Ia. Eger basqa Marıa bolsa ǵoı sý túbine ketken ediń.

Bodaýbek (saq-saq kúlip, aqshany qaıtadan bepip jatyp). Sóz bar ma, tilimnen taptym osynyń bárin. Joq eki eli aýyzǵa bes eli qaqpaq kerek eken!..

1942 jyl.

Shymyldyq.

---