Baýyrsaq
Daıarlyq synyby
Ertegiler eline saıahat
Taqyryby: Geometrıalyq pishin úshburysh.
Maqsaty:
1. Geometrıalyq pishin úshburyshpen tanystyrý. Bilimdilik baǵytyndaǵy 5 kólemindegi sandardyń qataryn aýyzsha sanaýǵa jattyqtyrý. Geometrıalyq pishinder, aınaladaǵy zattardyń kólemin, pishinin,, sanyn baqylaı otyryp, logıkalyq esepter shyǵarýǵa, jumbaq jasyrýǵa, aýyzsha esepter qurastyra otyryp balalardyń bilimderin jańa aqparattarmen baıytý.
2. Damytýshylyq máni: Ózdigi men jumys isteýge mashyqtandyrý, oılaý qabiletin, baıqampazdyǵyn, sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyra otyryp zeıinin qalyptastyrý.
3. Tárbıelik máni: Halyq aýyz ádebıeti (ertegi, jumbaq, qyzyqty taqpaqtar) arqyly bilim men ómirdi baılanystyra, oı eńbegine beıimdep adamgershilik qasıetterge baýlý.
Kórnekilikter: «Baýyrsaq» ertegisi boıynsha keıipkerleri, tapsyrma kedergileri, rebýs, sandar, geometrıalyq pishinder.
Ádis - tásili: Áńgimelesý, suraq - jaýap, kórsetý, sahnalaý, aýyzsha - jazba esepteý.
Sabaqtyń barysy:
1-kezeń: Sálemdesý rásimi: Qýan! Shattan! Alaqaı!,
Qýanatyn kún keldi.
Qaıyrly tań! Qaıyrly kún!
Kúlip shyqty kún búgin.
Balalardy jınaqtap, úlkenderge syılastyq, qurmet kórsete, kóńil kúılerin kóterý.
2-kezeń: Sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn, ótkendi qaıtalaý, bilimderin baıqaý, bekitý maqsaty kózdeledi.
T: - Balalar, sender qandaı qazaq halyq ertegilerin, orys jáne basqa ulttyń ertegilerin bilesińder?
B:--«Aldar Kóse hıkaıalary», «Shalqan», «Eshki men 7 laq», «Qyzyl telpek».
T: - Jaraısyńdar, biz búgin ertegi eline saıahatqa baramyz.
Osy kezde dop domalap keledi.
T:- Balalar, bul ne?
B:- Dop domalap keldi.
T - Káne durystap qaraıyqshy bul dop pa eken?
B:- Joq bul baýyrsaq!
T:- Baýyrsaqtyń pishini qandaı?
B:- Baýyrsaqtyń pishini -- dóńgelek, almaǵa, kúnge uqsaıdy.
T:- Biz «Baýyrsaq» ertegisin bilemiz ǵoı.
- Baýyrsaqpen eń birinshi kim kezdesip edi?
B:- Qoıan, kezdesti.
Qoıan sekirip kiredi. (qol qýyrshaǵymen kórsetý)
Qoıan:- Balalar, men senderge tapsyrma alyp keldim, sheshýin kim sheshedi?
Tez sheshseńder men baýyrsaqty jemeımin.
(jekeleı taqtaǵa shyǵarý, kartochkamen jumys)
A) Myna shatasqan sandardy retimen ornalastyrý kerek, týra jáne keri sanaý.
2 1 3 5 4 (5 4 3 2 1)
- 2 bala taqtaǵa shyǵady, qalǵandary oryndarynda jasaıdy.
T: Qaı san tur eń birinshi? 1, bireý. Ne bizde bir?
B:- Otanymyz bir. Anamyz bireý. Elimiz bir. Kún, Jer, Aı.. t. b.
Á) (Jeke - jeke: Jumbaq sheshe, óleń aıtý)
Jumbaq: Bul san tur birdi alǵa alyp. Bul qaı san?
B: - 2 sany.
T: - 2 - San týraly ne bilemiz?
B: Jumbaq: Ekeýi qarap tur, al ekeýi tyńdap tur.(2 kóz, 2 qulaq)
Óleń: Mine eki sany tur,
Qarańdarshy netken túr!
Moınyn alǵa ıedi,
Quıryǵyn ertip júredi.
Qoıan:- Jaraısyńdar balalar men baýyrsaqty jemeımin.
(balalarǵa sýretsiz dóńgelek taratady)
T: Qoıannan keıin kimmen kezdesip edi?
B: Qasqyrmen.
T: - Qasqyr qandaı ań?
B:- Jabaıy.
Qasqyr kiredi:- Men senderge tapsyrma ákeldim, tez sheshýin tappasańdar baýyrsaqty jep qoıamyn.
(Kartochkamen jumys) A) «Oılan tap?»
1+ * =2
2 - * =1
Á) «Kórshisin tap»
* 2 *,
* 1 *
Qasqyr baǵalap madaqtaıdy (sýretsiz dóńgelekter taratady)
T:- Kelesi kim kezdesipti?
B: - Aıý.
T: Qaı janýardy biz qys kezińde kezdestirmeımiz?- Nege?
B:- Aıýdy. Ol qys boıy uıyqtap jatady.
Aıý kirip:- Meniń tapsyrmamdy oryndasańdar baýyrsaqty jemeımin... . Men senderge qyzyqty sýretter ákeldim.
A) Sandar arqyly sýrettelgen balyq, kirpiniń beıneleri.
Á) Sergitý sátin júrgizedi: Aıýdyń úıi úlken,
Qoıannyń úıi kishi.
Aıý úıine ketti, artynan qoıan da ketti.
T: 1 2 3 synyp ishi tynysh
Jalqaýlyqty qoıaıyq,
Sabaǵymyzdy jalǵastyryp,
Jańa sabaq bastaıyq..
3-kezeń
T:- Kelesi kim kezdesipti?
Túlki kiredi:- Men senderge ertegi aıtyp bereıin, al sender tyńdamasańdar
Men baýyrsaqty jep qoıamyn.
«Erte, erte, ertede 2 dóńgelek bolypty. Olar bir kúni oınap júrip, belgisiz bir pishindi kóredi. Shoshyp ketip, aǵash artyna tyǵylyp qalady da:- «Bul kim eken?» dep oılaıdy.
Úlken dóńgelek kishi dóńgelekke:-« Júr, tanysaıyq, atyn suraıyq» deıdi. Ekeýi álgi pishinniń aldynan shyǵyp tanysady.
- Sálemetsiń be! - Biz geometrıalyq pishindermiz.- Men úlken dóńgelekpin. - Men kishi dóńgelekpin, biz domalaı alamyz, kúnge, tárelkege uqsaımyz, bizdiń buryshymyz joq,- desip tanysypty.
- Men de geometrıalyq pishinmin qarańdar, mende barlyǵy úsh - úshten. 3 - qabyrǵam, 3 - buryshym, 3 - tóbem bar.
Maǵan bul unaıdy, sebebi men ÚSHBURYSHPYN!!
- Men úıdiń shatyryna, shyrsha aǵashyna, pıramıda oıynshyǵyna, jol belgilerine uqsaımyn - dep tanysady úshburysh.
Sonda, dóńgelektiń bireýi:-« Biz de, sen de geometrıalyq pishindermiz kel, dos bolaıyq!» - desedi.
Túlki:- Mine balalar, senderge meniń ertegim unady ma?
B:- Ia unady.
T: Qandaı pishinmen tanystyrdy túlki?
B:- Úshburyshpen.
T:- Nege úshburysh deımiz? Túlkiniń senderge ózi jasaǵan úshburyshtary bar eken zerttep kóreıikshi?
4-kezeń
Dóńgelekpen úshburyshty salystyrady – Uqsastyǵyn, aıyrmashylyǵyn tabady.
T:- Úshburysh nege 3 sanyn jaqsy kóredi?
B:- Sebebi úsh buryshy bar, úsh qabyrǵasy, úsh tóbesi bar, barlyǵy úsh - úshten.
T:- Túlki, ertegi óte qyzyqty eken.
Túlki:- Meniń senderge taǵy tapsyrmam bar.
«Jetpeı turǵan pishindi tap?» (geometrıalyq fıgýralarǵa úshburyshty qosyp salǵyzý)
Túlki balalardyń jumystaryn tekserip, baǵalap madaqtaıdy.
- Jaraısyńdar! Baýyrsaqty men jemeımin.
5-kezeń
Qorytyndy:- Mine balalar, túlkiden de baýyrsaqty qutqaryp aldyq.
- Qaı janýardyń tapsyrmasy unady?
- Túlkiniń ertegisi kimge unady? Ne týraly?
- Qandaı geometrıalyq pishinmen tanystyq?
Balalar taratylǵan dóńgelekke bet - beıne salady unasa - kúlki, unamasa - jylaǵan túrin.
- Aı jaraısyńdar, - deımin!.
Saıahat sabaǵymyz aıaqtaldy.
Ertegiler eline saıahat
Taqyryby: Geometrıalyq pishin úshburysh.
Maqsaty:
1. Geometrıalyq pishin úshburyshpen tanystyrý. Bilimdilik baǵytyndaǵy 5 kólemindegi sandardyń qataryn aýyzsha sanaýǵa jattyqtyrý. Geometrıalyq pishinder, aınaladaǵy zattardyń kólemin, pishinin,, sanyn baqylaı otyryp, logıkalyq esepter shyǵarýǵa, jumbaq jasyrýǵa, aýyzsha esepter qurastyra otyryp balalardyń bilimderin jańa aqparattarmen baıytý.
2. Damytýshylyq máni: Ózdigi men jumys isteýge mashyqtandyrý, oılaý qabiletin, baıqampazdyǵyn, sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyra otyryp zeıinin qalyptastyrý.
3. Tárbıelik máni: Halyq aýyz ádebıeti (ertegi, jumbaq, qyzyqty taqpaqtar) arqyly bilim men ómirdi baılanystyra, oı eńbegine beıimdep adamgershilik qasıetterge baýlý.
Kórnekilikter: «Baýyrsaq» ertegisi boıynsha keıipkerleri, tapsyrma kedergileri, rebýs, sandar, geometrıalyq pishinder.
Ádis - tásili: Áńgimelesý, suraq - jaýap, kórsetý, sahnalaý, aýyzsha - jazba esepteý.
Sabaqtyń barysy:
1-kezeń: Sálemdesý rásimi: Qýan! Shattan! Alaqaı!,
Qýanatyn kún keldi.
Qaıyrly tań! Qaıyrly kún!
Kúlip shyqty kún búgin.
Balalardy jınaqtap, úlkenderge syılastyq, qurmet kórsete, kóńil kúılerin kóterý.
2-kezeń: Sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn, ótkendi qaıtalaý, bilimderin baıqaý, bekitý maqsaty kózdeledi.
T: - Balalar, sender qandaı qazaq halyq ertegilerin, orys jáne basqa ulttyń ertegilerin bilesińder?
B:--«Aldar Kóse hıkaıalary», «Shalqan», «Eshki men 7 laq», «Qyzyl telpek».
T: - Jaraısyńdar, biz búgin ertegi eline saıahatqa baramyz.
Osy kezde dop domalap keledi.
T:- Balalar, bul ne?
B:- Dop domalap keldi.
T - Káne durystap qaraıyqshy bul dop pa eken?
B:- Joq bul baýyrsaq!
T:- Baýyrsaqtyń pishini qandaı?
B:- Baýyrsaqtyń pishini -- dóńgelek, almaǵa, kúnge uqsaıdy.
T:- Biz «Baýyrsaq» ertegisin bilemiz ǵoı.
- Baýyrsaqpen eń birinshi kim kezdesip edi?
B:- Qoıan, kezdesti.
Qoıan sekirip kiredi. (qol qýyrshaǵymen kórsetý)
Qoıan:- Balalar, men senderge tapsyrma alyp keldim, sheshýin kim sheshedi?
Tez sheshseńder men baýyrsaqty jemeımin.
(jekeleı taqtaǵa shyǵarý, kartochkamen jumys)
A) Myna shatasqan sandardy retimen ornalastyrý kerek, týra jáne keri sanaý.
2 1 3 5 4 (5 4 3 2 1)
- 2 bala taqtaǵa shyǵady, qalǵandary oryndarynda jasaıdy.
T: Qaı san tur eń birinshi? 1, bireý. Ne bizde bir?
B:- Otanymyz bir. Anamyz bireý. Elimiz bir. Kún, Jer, Aı.. t. b.
Á) (Jeke - jeke: Jumbaq sheshe, óleń aıtý)
Jumbaq: Bul san tur birdi alǵa alyp. Bul qaı san?
B: - 2 sany.
T: - 2 - San týraly ne bilemiz?
B: Jumbaq: Ekeýi qarap tur, al ekeýi tyńdap tur.(2 kóz, 2 qulaq)
Óleń: Mine eki sany tur,
Qarańdarshy netken túr!
Moınyn alǵa ıedi,
Quıryǵyn ertip júredi.
Qoıan:- Jaraısyńdar balalar men baýyrsaqty jemeımin.
(balalarǵa sýretsiz dóńgelek taratady)
T: Qoıannan keıin kimmen kezdesip edi?
B: Qasqyrmen.
T: - Qasqyr qandaı ań?
B:- Jabaıy.
Qasqyr kiredi:- Men senderge tapsyrma ákeldim, tez sheshýin tappasańdar baýyrsaqty jep qoıamyn.
(Kartochkamen jumys) A) «Oılan tap?»
1+ * =2
2 - * =1
Á) «Kórshisin tap»
* 2 *,
* 1 *
Qasqyr baǵalap madaqtaıdy (sýretsiz dóńgelekter taratady)
T:- Kelesi kim kezdesipti?
B: - Aıý.
T: Qaı janýardy biz qys kezińde kezdestirmeımiz?- Nege?
B:- Aıýdy. Ol qys boıy uıyqtap jatady.
Aıý kirip:- Meniń tapsyrmamdy oryndasańdar baýyrsaqty jemeımin... . Men senderge qyzyqty sýretter ákeldim.
A) Sandar arqyly sýrettelgen balyq, kirpiniń beıneleri.
Á) Sergitý sátin júrgizedi: Aıýdyń úıi úlken,
Qoıannyń úıi kishi.
Aıý úıine ketti, artynan qoıan da ketti.
T: 1 2 3 synyp ishi tynysh
Jalqaýlyqty qoıaıyq,
Sabaǵymyzdy jalǵastyryp,
Jańa sabaq bastaıyq..
3-kezeń
T:- Kelesi kim kezdesipti?
Túlki kiredi:- Men senderge ertegi aıtyp bereıin, al sender tyńdamasańdar
Men baýyrsaqty jep qoıamyn.
«Erte, erte, ertede 2 dóńgelek bolypty. Olar bir kúni oınap júrip, belgisiz bir pishindi kóredi. Shoshyp ketip, aǵash artyna tyǵylyp qalady da:- «Bul kim eken?» dep oılaıdy.
Úlken dóńgelek kishi dóńgelekke:-« Júr, tanysaıyq, atyn suraıyq» deıdi. Ekeýi álgi pishinniń aldynan shyǵyp tanysady.
- Sálemetsiń be! - Biz geometrıalyq pishindermiz.- Men úlken dóńgelekpin. - Men kishi dóńgelekpin, biz domalaı alamyz, kúnge, tárelkege uqsaımyz, bizdiń buryshymyz joq,- desip tanysypty.
- Men de geometrıalyq pishinmin qarańdar, mende barlyǵy úsh - úshten. 3 - qabyrǵam, 3 - buryshym, 3 - tóbem bar.
Maǵan bul unaıdy, sebebi men ÚSHBURYSHPYN!!
- Men úıdiń shatyryna, shyrsha aǵashyna, pıramıda oıynshyǵyna, jol belgilerine uqsaımyn - dep tanysady úshburysh.
Sonda, dóńgelektiń bireýi:-« Biz de, sen de geometrıalyq pishindermiz kel, dos bolaıyq!» - desedi.
Túlki:- Mine balalar, senderge meniń ertegim unady ma?
B:- Ia unady.
T: Qandaı pishinmen tanystyrdy túlki?
B:- Úshburyshpen.
T:- Nege úshburysh deımiz? Túlkiniń senderge ózi jasaǵan úshburyshtary bar eken zerttep kóreıikshi?
4-kezeń
Dóńgelekpen úshburyshty salystyrady – Uqsastyǵyn, aıyrmashylyǵyn tabady.
T:- Úshburysh nege 3 sanyn jaqsy kóredi?
B:- Sebebi úsh buryshy bar, úsh qabyrǵasy, úsh tóbesi bar, barlyǵy úsh - úshten.
T:- Túlki, ertegi óte qyzyqty eken.
Túlki:- Meniń senderge taǵy tapsyrmam bar.
«Jetpeı turǵan pishindi tap?» (geometrıalyq fıgýralarǵa úshburyshty qosyp salǵyzý)
Túlki balalardyń jumystaryn tekserip, baǵalap madaqtaıdy.
- Jaraısyńdar! Baýyrsaqty men jemeımin.
5-kezeń
Qorytyndy:- Mine balalar, túlkiden de baýyrsaqty qutqaryp aldyq.
- Qaı janýardyń tapsyrmasy unady?
- Túlkiniń ertegisi kimge unady? Ne týraly?
- Qandaı geometrıalyq pishinmen tanystyq?
Balalar taratylǵan dóńgelekke bet - beıne salady unasa - kúlki, unamasa - jylaǵan túrin.
- Aı jaraısyńdar, - deımin!.
Saıahat sabaǵymyz aıaqtaldy.