InfoHub Logo

7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Bettik kerilý. Juǵý. Qyltútiktik qubylystar.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik maqsaty: taqyrypty ómirmen baılanystyra otyryp, ǵylymı júzinde túsindirý.
2. Damytýshylyq maqsaty: tanys nárseden jańa problema týdyryp ony sheshe bilý.
3. Tárbıelik maqsaty: oqýshylardy uqyptylyqqa baýlý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi qalyptastyrý, jalpylaý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Áńgime, leksıa, dıskýssıa, kitappen jumys.
Sabaqtyń kórnekilikteri: plakat

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý;
2. Oqýshylardy túgendeý;
3. Synyp bólmesiniń tazalyǵyn tekserý;
4. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý (jumys orny, otyrystary, syrtqy túrleri);
5. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý, qaıtalaý.
a) teorıalyq bilimderin tekserý.
á) praktıkalyq tapsyrmalaryn tekserý.
b) esepterin tekserý.

İİİ. Bilimdi jan - jaqty tekserý.

İV. Jańa materıaldy qabyldaýǵa ázirlik, maqsat qoıý.
Búgingi negizgi maqsatymyz oqýlyq boıynsha bettik kerilý, juǵý, qyltútiktik qubylystarymen tanysý.

V. Jańa materıaldy meńgertý:
Juqqyshtyq jáne kapıllárlyq.
Ár túrli zattardyń molekýlalary bir - birimen ár túrli kúshpen tartylady. Osy jaǵdaıdy tájirıbe arqyly baqylaıyq.

Jińishke serippege shyny plasınany ilip, oǵan tómengi jaǵynan sýy bar ydysty jaqyndataıyq (75, a - sýret). Plasına sýǵa tıgen kezde, ony serippemen birge joǵary kótereıik. Plasına sýǵa jabysyp qalǵandaı bolǵanyn kóremiz. Serippe bara - bara qatty sozyla beredi de plasına ornynda qalady (75, b - sýret). Serippeniń serpimdilik kúshi, plasınany sý betinde ustap turǵan molekýlalardyń tartylys kúshinen artyq bolǵanda, plasına sýdan úziledi (75, v - sýret). Bul kezde plasınanyń tómengi betinde sýdyń juqa qabyqshasy paıda bolady. Bul qabyqshanyń bolýy — sý molekýlalarynyń shyny molekýlalarymen bettesken jerde emes, sý molekýlalarynyń bettesken jerinde úzilgenin kórsetedi. Budan sý molekýlalarynyń ózara tartylys kúshi shyny molekýlalarynyń ózara tartylys kúshinen kem ekendigin kórsetedi.

Suıyq molekýlalarynyń qatty dene molekýlalaryna tartylýy, suıyqtyń óz molekýlalarymen tartylys kúshinen artyq bolǵanda suıyq qatty deneniń betine jaǵylyp, onyń betinde juqa qabat túzedi. Qatty dene betinen suıyqtyń aǵýy bul deneniń juǵýy ne sýlanýy dep atalady.
Mysaly, sý shyny, aǵashty, terini jáne basqa kóptegen zattardy sýlaıdy.

Al, eger, sýǵa shynydan emes, mysalǵa, parafın nemese balaýyzdan jasalǵan plasınany batyrsaq, ony sýdan sýyryp alǵanda onyń qurǵaq ekenin baıqaımyz. Iaǵnı, sý balaýyz ben parafınge juqpaıdy. Sý sonymen qatar, maıly betterge de juqpaıdy.

Juqpaıtyn suıyqtarda suıyq molekýlalarynyń ózara tartylys kóshi, qatty dene molekýlalarynyń tartylys kúshinen artyq bolatyndyǵymen túsindiriledi.

Eger suıyq qatty denege juqpaıtyn bolsa, ol juqa qabatpen jaıylmaı, jıyrylyp shar formasyna enedi. Mundaı tamshylardy (nemese sharıkterdi) shynydaǵy synap túzedi. Shoıynǵa da synap juqpaıdy. Al, altyn men sınkke synap juǵady.

Bettik kerilý. Juǵý. Qyltútiktik qubylystar. júkteý