InfoHub Logo

Rahmatýllına Aıtan Rahmatýllaevna
«Turan» ýnıversıteti kolejiniń ekonomıka pániniń oqytýshysy

Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» maqalasy shyqqaly beri barlyq jaǵynan rýhanı jańǵyrý júıesi qolǵa alynǵany belgili. Bilim salayna da rýhanı jańǵyrý kerek. Ol degenimiz oqytýshynyń biliktiligi men biliminiń arqasynda kórinetin dúnıe. Ózi jańǵyryp, ózi ózgerip, óziniń kásibı sheberligin arttyryp otyrǵan oqytýshy ǵana rýhanı jańǵyrýǵa saı bilim nárin quıa alady.

HH ǵasyrdyń iri ókili,belgili aǵartýshy J.Aımaýytov ustaz qyzmetin bylaı sıpattaıdy: «Balalarǵa bilim berýmen, tárbıeleýmen muǵalimniń qyzmeti támám bolmaıdy. Ol balalardy tárbıeleýge, úgitteýge mindetti, basqasha aıtqanda, muǵalim qarapaıym qyzmetker emes, ol shákirtiniń aldaǵy ómirin óz basynan keshirgen tájirıbesine taıanyp, olarǵa keleshekte ómirde aıaǵyn shalys basyp, soqqy jep ókinbeske kúni buryn saqtandyratyn qorǵaýshysy, qamqory». Oqý-tárbıe úrdisin uıymshyldyqpen júrgizýde-oqytýshy basty tulǵa bolyp tabylatyny sózsiz. Osyndaı talapqa saı qyzmet isteý úshin aldymen oqytýshy óziniń teorıalyq jáne ádistemelik bilimin udaıy tolyqtyryp, úzdiksiz izdenýi, óz mamandyǵyn barynsha jetildirý jáne qyzmeti salasyndaǵy jańalyqtar men óz tájirıbeni únemi paıdalanýy tıis. Sonda ǵana oqytýshy qyzmeti búgingi kúnniń talabyna saı bolady. Úzdiksiz izdený - búginde oqytýshylarǵa qoıylyp otyrǵan basty talaptardyń biri. Oqytýshy sheberliginiń negizgi kórsetkishteriniń biri – ádisteme salasyndaǵy ǵylymı jańalyqtar men ozyq tájirıbeni jetik ıgerý. Olardy óziniń kúndelikti qyzmetinde paıdalana bilý, osy oraıdaǵy muǵalimniń shyǵarmashylyq eńbegi, eń aldymen, sabaqpen baılanysty. Demek sapaly, tıimdi ári nátıjeli júrgizgen árbir sabaq – ustazdyń tynymsyz eńbeginiń aıǵaǵy.

Qazirgi kezdegi ǵylym men tehnıkanyń damý deńgeıi árbir bilimgerdiń sapaly jáne tereń bilim men iskerliktiń bolýyn, olardyń shyǵarmashylyqpen jumys isteýin, oılaýǵa qabiletti bolýyn talap etedi. Oqytý tehnologıasy oqytý úrdisine qajetti ádis, tásil, amal, dıdaktıkalyq talap sekildi psıhologıalyq is-áreketterdiń júıeli kesheni retinde paıdalanylady. Qazirgi kezdegi bilim berý sapasy bilimgerdiń ártúrli áreket salasynda óz betinshe sheshim qabyldaýǵa múmkindikti qamtamasyz etetin qalyptasqan negizgi quzirettilik túrindegi bilim nátıjelerimen túsindiriledi.

Sondyqtan, búgingi tańda ustazdardyń aldynda turǵan mindet: tabysty jáne tıimdi áreketke daıyn, óziniń pikirin bildirýge jáne óziniń is-áreketi men ómir súrip otyrǵan qoǵam úshin jaýapkershiligin túsinýge qabiletti, otbasyndaǵy, qoǵamdaǵy, eńbek ujymyndaǵy áleýmettik rólin sezinetin quzyrly tulǵany qalyptastyrý. Jalpy quzirettiliktiń sıpaty qandaı ekendigine toqtalyp ótsek, keıbir sózdikterde quzirettilikke belgili bir zat, qubylys jóninde paıymdaýǵa, salmaqty da bedeldi pikir aıtýǵa múmkindik beretin bilimdi ıgerý retinde túsindirme berilgen. Tulǵa quzyrettiligin damytý úshin ustazdyń quzyrettilikti tásilderdi meńgerýi, bilim berý mazmunyn jetildirýi qajet jáne jańa ınovasıalyq ádis – tásilderdiń eń tıimdisin paıdalanýda joǵary nátıje beredi degen senimdemiz.

Jańǵyrtylǵan bilimge saı jańa saryndaǵy, jańa sıpattaǵy mamndardy daıarlaý úshin oqytýshy tómendegi áreket – qadamdardy oryndaýy kerek:
1-qadam: Berilgen taraý, blok nemese taqyryp boıynsha baǵdarlamada meńgerilýi tıis dep kórsetilgen mindetti bilim, bilik jáne daǵdylardy, sondaı-aq oqytý maqsattary men mindetterin aıqyndaý;
2-qadam: Berilgen modýl boıynsha oqý materıalynyń tutas mazmunyn oqyp – zertteý;
3-qadam:Berilgen modýl boıynsha negizgi maǵynany bildiretin túıindi uǵymdardy, taqyryp boıynsha negizgi aqparat beretin releftik (kod sıaqty) sózderdi tabý. Olardyń ózara baılanysy men ózara baǵynyshtylyǵyn anyqtaý;
4-qadam: Tutas taqyryp boıynsha tirek syzbalaryn qurastyrý;
5-qadam: Berilgen modýldegi oqý materıalyn tutas mazmuny boıynsha synaqqa qajetti suraqtar men tapsyrmalar blogin qurastyrý;
6-qadam: Oqý materıalynyń mazmuny boıynsha árbir bilimgerge  arnap birinshi kúrdelilik dárejesindegi, ortasha kúrdelilik dárejesindegi tapsyrmalar jáne oqytýdyǵ izdenýshilik (zertteýshilik) elementteri bar asa kúrdeli dárejedegi tapsyrmalar ázirleý.
Qazirgi ýaqytta pedagogıka ǵylymnyń bir ereksheligi- bilimgerlerdiń tulǵalyq damýyna baǵyttalǵan jań oqytý tehnologıalaryn shyǵarýǵa umtylýy.Jańa pedagogıkalyq tehnologıalarǵa yntymaqtastyq pedagogıkasy, bilim berýdi izgilendirý tehnologıasy, máselelik oqytý tehnologıasy, tirek belgileri arqyly oqytý tehnologıasy, túsindire basqaryp ozat oqytý tehnologıasy, deńgeılik saralap oqytý tehnologıasy, mindetti nátıjelerge negizdelgen saralap oqytý tehnologıasy, modýldik oqytý tehnologıasy jáne jobalap oqytý tehnologıasy kiredi.

Jańa oqytý tehnologıasynyń negizgi maqsaty – bilimgerdi óz betimen izdenýge úıretý, olardyń tanymdyq jáne shyǵarmashylyq ıkemdilikterin damytý. Qazirgi kezde,tirek belgileri arqyly  oqytý tehnologıasy jıirek paıdalanylyp júr. Munyń maqsatty bilim, bilik, daǵdyny qalyptastyrý, oqytýdy jejeldetý. Tirek belgileri arqyly oqytý tehnologıasynyń  erekshelikterine toqtalsaq:
-    Únemi qaıtalaý, mindetti kezeńdik baqylaý, joǵary deńgeıdegi qıynshylyq, blokpen oqytý, tirekti qoldaný;
-    Jeke baǵdarly qarym-qatynas, yqpal;
-    İzgilik,erkimen oqytý;
-    Ár bilimgerdiń jobasynyń jarıalylyǵy, túzetýge, ósýge, tabysqa jetýge jaǵdaı jasaý;

Qoryta aıtqanda, qazirgi tańda qoǵam suranysyn qanaǵattandyrý úshin bilimdi ǵana emes, tanymdyq izdenisi joǵary deńgeıdegi mamndardy daıarlaý qajet. Mundaı mamandardy daıarlaý úshin,jańa oqytý tehnologıalaryn keńinen paıdalana otyryp,jańashyldyq  deńgeıdegi tanymdyq,ǵylymı zertteý jumystaryn jolǵa qoıa otyryp, oqytýshy óziniń tanymdyq, quzirettilik bilim men biliktiligin arttyrǵanda ǵana jańǵyrtylǵan bilimge saı mamandar daıyndaıdy.

Paıdalanylǵan ádebıetter:
1. http://www.akorda.kz/
2. Kenjebekov B. Mamannyń kásibı quzirettiliginiń teorıalyq negizi. Bastaýysh mektep 2006 j,. № 7.
3. Professıonalnoe razvıtıe ız opyta ýchıteleı, Almaty, 2005j.
4. Ábilqasymova A.E., Omarova R.S. Muǵalimderdiń tanymdyq izdempazdyǵyn qalyptastyrý negizderi. Almat6y, 2003j.

---