InfoHub Logo

Bizdiń oıymyzsha, jer betindegi dúnıeniń bári áldeqashan zerttelip qoıǵan. Al jańa, beımálim zattarmen tanysý úshin, ǵaryshty baǵyndyrý kerek. Alaıda mundaı oı ıeleri jańylysady. Jer sharynda adamzatqa beımálim tirshilik ıeleri kóp. Ǵalymdar jyl saıyn janýarlardyń jańa túrin anyqtaýda. Bul oraıda búginge deıin belgisiz bolyp kelgen janýarlarmen tanystyrmaqpyz.

Ietı-teńiz shaıany

Shaıannyń bul túri 2005 jyly belgili bolǵan. Bir qaraǵanda teńiz shaıanynyń denesin qalyń jún basqandaı. Alaıda shaıannyń denesin «jún» emes, uzyn qyltandar japqan.

Bırmalyqpushyq maımyl

Pushyq maımyldar 2010 jyly belgili bolǵan. Olar tek Bırmada mekendeıdi. Muryndarynyń erekshe qurylysy sebepti, bul maımyldar jańbyr kezinde túshkiredi.

«Kermıt» baqa

2015 jyly belgili bolǵan baqaǵa «Hyalinobatrachium dianae» degen ataý bergen. Ol baqanyń bul túrin ashqan ǵalymnyń anasyDjenet Dıana Kýbıskaıanyń qurmetine qoıylǵan. Alaıda baqa «Mappet-shoý» keıipkerine uqsaıtyndyqtan, ony kóbine Kermıt dep ataıdy.

«Ádemi» shaıan

Shaıannyń erekshe ádemi saýytyna tańdanǵan ǵalymdar oǵan «Cherax pulcher» degen ataý bergen. Latyn tilinen aýdarǵanda «Pulcher» sózi «ádemi» maǵynasyn bildiredi. 

 «Pınokkıo» baqa

Bul baqa 2008 jyly Indonezıadan tabylǵan. Al ol týraly derekter tek 2010 jyly jarıalandy. Baqa ózine tóngen qaýip-qaterdi sezingende, Pınokkıonyń murny tárizdes uzyn tumsyǵy joǵary kóteriledi.

Domalaq qulaqty jerteser pil

Jerteser pilderdiń alǵashqy ókili 2006 jyly tabylǵan. Al janýardyń jańa túri retinde 2014 jyly sıpattalǵan-dy. Denesiniń kishkentaılyǵyna, kemirgishterge uqsastyǵyna qaramastan, bul janýar – pilderdiń alys tuqymdasy.

Olıngıto

Olıngıto — Batysta sońǵy 35 jyldyń ishinde ashylǵan birinshi jyrtqysh. Ony uzaq ýaqyt boıy jaqyn týystastary olıngomen shatastyryp kelgen. Tek 2013 jyly ǵalymdar jeke túrge bólgen. Olıngıto týraly derekter az: jyrtqyshtarǵa jatatyn janýar túnde tirshilik etedi jáne japyraqtarmen, jemistermen qorektenedi.

Jıren saqaldy tıtı

Ókinishke oraı, 2008 jyly belgili bolǵan bul prımat joǵalyp ketýdiń az-aq aldynda. Olardyń álem boıynsha sany tek 250-ge jetedi. Ǵalymdardyń pikirinshe, bul maımyldar serigin ómirlikke tańdap, jubyn almastyrmaıdy.

Anatolıalyq aıdarly trıton

Bul qosmekendi taıaý kúnderi jeke túr retinde bólingen. Aıdarly trıtonnyń denesi ózge týystastaryna qaraǵanda myǵym keledi. Al uzyndyǵy 10-13 sm bolady.

Ankaranalyq ergejeıli lemýr

Tek Soltústik Madagaskarda mekendeıtin ergejeıli lemýr 2014 jyly belgili bolǵan.

 «Severýs Sneıp» teńiz shaıany

Aqshyl sary tústi saýytty badyraq kóz teńiz shaıanyn 1998 jyly zertteýshi Garrı Konlı tapqan. Teńiz shaıanynyń mundaı túrine sıpattama berilgennen keıin, oǵan «Harryplax severus» ataýy taǵylǵan. Osylaısha ǵalym Hose Mendosa shaıandy alǵash tapqan adam men Garrı Potter týraly kitaptar serıasyna óz qurmetin bildirgen.

Laosstyq alyp ushar

Bul ushatyn kemirgish – álemdegi eń úlken tıin. Ushardyń «qanaty» aýada qalqýyna kómektesip, parashút qyzmetin atqarady.

Sary tústi jańbyr baqasy

Baqanyń denesine qolyńyzdy tıgizseńiz, terisi ashyq sary tústi daqtar paıda bolady. Mundaı boıaý, ádette, ýly janýarlarǵa tán. Biraq, ǵalymdardyń pikirinshe, sary túske boıalatyn jańbyr baqasynyń esh zıany joq.

Kúlgin tústi teńiz shaıany

Bul kishkentaı teńiz shaıandary denesiniń kúlgin túsimen erekshelenedi. Alaıda tek urǵashylary men jynystyq turǵyda jetilmegen atalyqtary ǵana mundaı ashyq kúlgin túske ıe. Jetile kele atalyqtary qyzǵylt tús alady.

Donald Tramp kúıe kóbelegi

Kanadalyq bıolog Vazrık Nazarı taıaý kúnderi belgili bolǵan kúıe kóbelegin AQSH-tyń jańa prezıdentiniń qurmetine atady. Ǵalymnyń oıynsha, kúıe kóbeleginiń basyndaǵy qabyrshaqtar Donald Tramptyń shash úlgisin eske salady eken.

---