InfoHub Logo

1912 jyl. Aǵylshyndar Úndistandy jaýlap alady. Úndistan patshasy osmandyqtardan kómek suraıdy. Osman memleketi 350 adamdyq áskerdi kememen Úndistanǵa jiberedi. jıyrma shaqty adam jolda aýyryp sháıit bolady, qyryq shaqty adam tutqynǵa túsedi, qalǵandary soǵysta sháıit bolady. Tutqyndardy aǵylshyndar kemelerde jumys istete bastaıdy. Keme Avstralıada turǵanda eki osmandyq ásker jolyn taýyp kemeden qashyp ketedi. Ýaqyt ótýimen Avstralıanyń Sıdneıge jaqyn bir eldi mekeninde qalyp, ekeýi ata kásippen aınalysady.

1918 j Avstralıa úkimeti Eýropa elderiniń Osmanly memleketine qarsy bastaǵan Gallıpolı soǵysynda Chanakkale qorǵanyna qaraı áskerlerin jiberedi. Muny estigen eki Osmandyq ásker kezdesip «Avstralıa memleketi Osman dáýletine soǵys ashyp, bizdiń ólkemizdi jaýlap alýǵa shyǵypty, osyǵan oraı biz de Avstralıa memleketine soǵys ashaıyq» degen sheshimge kelip, Avstralıa úkimetine mynadaı hat jazady:

«Elimiz Osman memleketine Avstralıa memlekti retinde soǵys ashqandaryńdy estidik. Biz de Osman áskerleri retinde Avstralıa memleketine soǵys ashtyq. Bul osmandyqtardyń soǵys jarlyǵy».

Sıdneıden 250 km uzaqtyqta Qarlytaýlar dep atalatyn aımaqta aldymen temir jol relsterin sheship úsh poezdi aýdarady jáne úshinshi poezden áskerı jabdyqtar taýyp qarýlanady. Keıin sol aımaqqa segiz jerden kúzet qoıylady. Olar kúzettegi áskerlerdi túgeldeı qyryp salady. Bul oqıǵalardy túsinbeı sheshimin taba almaǵan Avstralıa úkimeti sońynda eki osmandyqtyń hat jibergen aımaǵyna 250 ásker jiberedi. Birneshe kúndik izdeýlerden keıin qyzý soǵys bolyp eki osmandyq ásker osy Qarlytaýlarda sháıit bolady. Bul áskerlerdiń mazary qazir Qarlytaýlarda jáne mazarlaryn súretke túsirýge tyıym salynǵan. Avstralıalyqtar «Eki Osmandyq áskerimen soǵystyq» dep aıtýǵa qınalǵandyqtan, bul áskerlerdi «Úndistan tekti áskerler» dep ataǵan. Alaıda Úndistan jerinde mazartastarynda jazylǵanyndaı Qarateńiz ólkesi, Karahısar ólkesi dep atalatyn eshqandaı meken joq.

Bul málimetter Úndistan elshiliginiń jazbalarynan alynǵan.

---