InfoHub Logo

Qaraǵandy oblysy, Qarqaraly qalasy,
akademık O. A. Jaýtykov atyndaǵy №1 qazaq orta mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti pánderiniń muǵalimi
Asanova Indıra Mýkaevna

Sabaq taqyryby: Ekpin
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: Ekpinniń leksıkalyq maǵynasyn asha otyryp, onyń oqý, sóıleý normasyna tán qubylys ekenine túsindirý, orys tilindegi ekpin men qazaq tilindegi ekpindi salystyra otyryp aıyrmashylyqtaryn bilý, ekpin túrlerin túsindirý, meńgertý, ekpin túrlerin ajyrata bilý, ekpin túspeıtin qosymshalardy bilý;
Tárbıelik: Berilgen tapsyrmalar arqyly ǵylym, bilimdi úırenýge, ádebıetti súıýge, tildi qurmetteýge tárbıeleý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń fonetıkadan alǵan bilimderin damytý, úndestik zańyna saı orfografıalyq, orfoepıalyq saýattylyqtaryn jetildirý, sóıleý mádenıetin qalyptastyrý
Sabaq tıpi: Jańa sabaq
Sabaq túri: saıahat sabaq
Sabaq ádisi: Suraq – jaýap, túsindirý, jattyǵý oryndaý

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy túgendep, sabaqqa zeıinderin aýdarý.

İİ Oqýshy bilimin jan - jaqty tekserý
1. Úıge berilgen tapsyrmany tekserý.
2. Danyshpan atanyń suraqtary:
A) Fonetıka neni zertteıdi?
á) Orfografıa men orfoepıa degen ne?
B) Býyn degenimiz ne? Býynnyń túrlerin ata
V) Úndestik zańy degen ne?
G) Dybys úndestigi degen ne? Onyń túrlerin ata

İİİ Jańa sabaq
1. Danyshpan ata túsindiredi: Balalar, aldymen búgingi sabaǵymyzdyń taqyrybyn, ıaǵnı, « Ekpin» sóziniń maǵynasyn ashyp alaıyq.. Mysaly: Bar ekpinimen qulap tústi, ekpindetip sóıledi, ekpini qatty jel soqty, oqý ekpindisi. Daýsy erekshe shyqty. Daýsy erekshe shyqty. Daýsy ekpindi shyqty. Biz ekpin sózin az qoldanbaıdy ekenbiz. Ekpin... kúshti, kóterińki, qatty, erekshe. Mysaldarǵa qaraǵanda ekpin maǵyna jaǵynan qandaı sóz?
- Kóp maǵynaly sóz
- Al til ǵylymynda qoldanylýy qandaı sóz bolady?
- Til ǵylymynda termın sóz bolady.
- Termın sóz
2. Oqýlyqpen jumys
Erejeni túsinip oqý. Ekpin nelerge túsedi eken? Ereje boıynsha atańdar.
- Bir sózge. Bir býynǵa. Bir dybysqa. Bir tirkeske
Erejeni jınaqtap, tirek - syzba jasaıyq..
Ekpin
↓
bir sózdiń
bir býynnyń
bir dybystyń kóterińki, kúshti aıtylýy
bir tirkestiń

Sóılep turǵanda, bir sóz basqa sózderge, bir býyn basqa býyndarǵa, bir dybys basqa dybystarǵa qaraǵanda kúshti, kóterińki aıtylýyn ekpin deımiz

Sóz ekpini
Dybys ekpini Ekpin Oı ekpini
Tirkes ekpini

Eki nemese odan da kóp býyndy bir sózdiń ishindegi bir býynnyń kóterińki aıtylýy sóz ekpini dep atalady. Qazaq tilindegi sóz ekpininiń orny turaqty bolady: ekpin sózdiń eń sońǵy býynyna túsedi. Mysaly: Mektep - keme, bilim - teńiz.
Bilim - paz - dar - ǵa. Sóz ekpini sóılemdegi barlyq sózdiń sońǵy býynyna túsedi eken.