Eń, eń, eń…
Dúnıe júzindegi “Eń, eń, eń” degen sıpattarǵa nazar aýdardyńyzdar ma?
Dúnıe júzindegi «Eń, eń, eń» degen sıpattarǵa mynalar jatady:
1. Álemdegi eń iri materık-Eýrazıa (54 mln km²)
2. Álemdegi eń úlken shól-Sahara (7 mln km²)
3. Álemdegi eń iri dúnıe bólik-Azıa (44 mln km²)
4. Álemdegi halyq eń tyǵyz qonystanǵan kontınent-Eýropa (700 mln)
5. Álemdegi eń sýyq jer-Antarktıda (83°S)
6. Álemdegi eń bıik taý-Gımalaı (Djomolýnga, 8848 m)
7. Álemdegi eń uzyn taý-And (9000 km)
8. AQSH-taǵy eń bıik sarqyrama-Iosemıtsk (739 m)
9. Soltústik Amerıkadaǵy eń ystyq jer-Ajal alqaby (57°S)
10. Solt. Amerıkadaǵy eń úlken el-Kanada (9mln 970 myń km²)
11. Solt. Amerıkadaǵy eń úlken kól-Joǵarǵy kól (82103 km²)
12. Álemdegi eń úlken kól-Kaspıı (390 myń km²)
13. Álemdegi eń tereń kól-Baıkal (1620 m)
14. Álemdegi teńiz deńgeıinen eń tómen ornalasqan jer-Ghor oıysy (403 m)
15. Álemdegi eń úlken túbek-Arabıa (3 mln km²)
16. Solt. jarty shardaǵy eń sýyq jer-Oımákon (-71°S)
17. Álemdegi jaýyn-shashynnyń eń kóp túsetin jeri-CHerapýndjı (jylyna 12000mm)
18. Álemdegi eń uzyn ári endi taý júıesi-Kordılera (uzyndyǵy
9000 km, endi bóligi 1600 km)
19. Álemdegi eń úlken aral-Grenlandıa (2 mln 176 myń km²)
20. Álemdegi eń uzyn jer asty úńgiri–Flınt-Mamont (500 km)
21. Álemdegi eń úlken taý muzdyǵy-Habbort (145 km)
22. Álemdegi eń bıik aǵash-Sekvoııa (100 m)
23. Soltústik Amerıkadaǵy teńiz deńgeńinen eń bıik ornalasqan núktesi-Mak-Kenlı shyńy (6193 m)
24. Soltústik Amerıkadaǵy eń ystyq jer-Ólim ańǵary (+57°C)
25. Soltústik Amerıkadaǵy teńiz deńgeńinen eń tómen ornalasqan núktesi-Ólim ańǵary (86 m tómen)
26. Álemdegi eń sýy mol ózen-Amazonka (6400 km)
27. Álemdegi eń bıik sarqyrama-Anhel (1054 m)
28. Álemdegi eń ylǵaldy j/e eń jasyl materık-Ońtústik Amerıka
29. Álemdegi eń iri estýarıılyq ózen saǵasy–La-Plata (eni
220 km)
30. Ońt. Amerıkadaǵy teńiz deńgeńinen eń tómen ornalasqan núktesi-Valdes túbegi (-40 m)
31. Ońt.Amerıkadaǵy teńiz deńgeńinen eń bıik ornalasqan núktesi-Akonkagýa (6960 m)
32. Jer sharyndaǵy eń joǵarǵy temperatýra-Afrıkada tirkelgen (+58°C)
33. Qurlyqtaǵy eń iri janýar-Afrıka pili (7,5 tonna)
34. Afrıkadaǵy eń iri kól-Vıktorıa (68 myń km²)
35. Afrıkadaǵy eń tereń kól-Tanganıka (1470 m)
36. Afrıkadaǵy eń iri sarqyrama-Týgela (933 m)
37. Álemdegi eń alasa materık-Aýstralıa (bıiktigi 215 m)
38. Álemdegi eń qurǵaq materık-Aýstralıa (2/3 bóligi shólden turady)
39. Aýstralıanyń teńiz deńgeńinen eń tómen ornalasqan núktesi-Eır kóli (-16 m)
40. Aýstralıanyń teńiz deńgeńinen eń bıik ornalasqan núktesi-Kosúshko (2228 m)
41. Álemdegi eń tereń muhıt-Tynyq muhıty (11022 m)
42. Álemdegi eń iri muhıt-Tynyq muhıty (179 mln km²)
43. Álemdegi eń ystyq planeta-SHolpan (462°C)
44. Álemdegi eń sýyq planeta-Plýton (-235°C)
45. Álemdegi eń jyldam planeta-Merkýrıı (172 myń km/saǵ)
46. Álemdegi eń tyǵyz planeta-Jer (sýdan 5 ese tyǵyzyraq)
47. Álemdegi eń úlken janartaý-Gavaııadaǵy Maýna-Lao
(eni10 km, tereńdigi180 km)
48. Álemdegi eń bıik sónbegen janartaý–Ohos-del-Salado (Ońt. Amerıkada, 6887 m)
49. Álemdegi eń kishkentaı qus-Kolıbrı (5 sm)
50. Álemdegi eń jyldam qozǵalatyn qus-Itelgi (200 km/s)
51. Álemdegi eń kúshti sıklon-1991j, Bangladeshtegi sıklon (138 myń adam qaza tapty)
52. Álemdegi eń dúleı sý tasqyny-1888j, Aýstralıadaǵy Jańa Ońt. Ýels (bıiktigi 1500 m)
53. Álemdegi eń úlken burshaq-1970 j, Kanzasqa jaýǵan (sheńberi 44,5 sm, salmaǵy 1kg)
54. Álemdegi eń qatty burshaq jaýý-1888 jyly Úndistanda (246 adamnyń ómirin qıǵan)
55. Álemdegi eń iri japyraq-Rafıa pálmasy (20 m)
56. Álemdegi eń iri tuqym-Kokos pálmasy (20 kg)
57. Álemdegi eń ejelgi ósimdik-Kaýchık aǵashy, antarktıkalyq qyna (12 myń jyl)
58. Álemdegi eń aýyr jyrtqysh-Kasatka (salmaǵy 9000 kg, uzyndyǵy 9 m)
59. Álemdegi eń uzyn qurt-Solt. teńiz nemertıni (55 m)
60. Álemdegi eń úlken órmekshi-Qus jeıtin órmekshi (228 sm)
61. Álemdegi eń úlken shaıan-Órmekshi-shaıan (eni 2 m)
62. Álemdegi eń aýyr jándik–Golıaf-qońyz (70-100 g)
63. Álemdegi eń bıik sútqorekti-Kerik (6 m)
64. Álemdegi eń úlken tropıkalyq orman-Ońt. Amerıkada ornalasqan (6 mln km )
65. Álemdegi jeriniń aýmaǵy jaǵynan eń úlken el-Reseı
67. Álemdegi eń uzyn el-CHılı (4300 km)
68. Álemdegi eń qurǵaq jer-Atakama shóli (jylyna 1 tamshy jańbyr jaýmaıdy)
69. Álemdegi eń aýyr jylan-Anakonda (200 kg)
70. Álemdegi eń jyldam ushatyn býnaqdeneliler-Inelikter (9km/saǵ)
71. Álemdegi eń bıik shóp-Bambýk (25 m)
72. Álemdegi eń tez ósetin shóp-Bambýk (kúnine 1m ósedi)
73. Álemdegi eń qaýipti sańyraýqulaq-Boz aramqulaq
74. Álemdegi eń ejelgi, tiri aǵash-Qylqandy qaraǵaılar (5000 jyl boıy tirshilik etip keledi)
75. Qurlyqtaǵy eń jyldam janýar-Qabylan (100 km/saǵ)
76. Álemdegi eń uzyn buǵaz-Mozambık (1670 km)
77. Álemdegi eń uzyn tushshy kól-Tanganıka (1470 m)
78. Álemdegi eń ir qus-Afrıka túıequsy
79. Álemdegi eń eski taý-Oral taýlary (uzyndyǵy 2,5 myń km)
80. Álemdegi eń kishi muhıt-Soltústik Muzdy muhıt
81. Álemdegi eń tereń buǵaz-Dreık buǵazy (5248 m)
82. Álemdegi eń jyly qýatty aǵys-Golfstrım
83. Álemdegi eń sýyq qýatty aǵys-Batys jelder aǵysy
84. Álemdegi eń iri sarqyrama-Igýasý (eni 270 m, bıiktigi 72 m)
85. Álemdegi teńiz deıgeıinen eń tómen ornalasqan núktesi-Óli teńiz
86. Álemdegi eń tuzdy teńiz-Qyzyl teńiz
87. Álemdegi eń úlken jáne eń tereń kanon-Kolorado
88. Soltústik Amerıkanyń sýy eń mol ózeni-Mıssısıpı (3268 myń km²)
89. Álemdegi eń iri jáne tuńǵysh ashylǵan ulttyq park-Ielloýstan
90. Batys jarty shardyń eń bıik shyńy-Akonkagýa (6960 m)
91. Ońtústik Amerıkadaǵy eń iri araly-Otty Jer (18 myń km²)
92. Álemdegi eń iri oıpat-Amazonka
93. Álemdegi eń bıik taýly astana – La-Pas (3630 m)
94. Álemdegi eń iri marjandyq qurylym-Úlken Tosqaýyl
95. Aýstralıanyń sýy eń mol ózeni-Mýrreı (1057 myń km )
96. Aýstralıanyń eń iri kóli-Eır
97. Antarktıda materıginiń eń bıik núktesi-Vınson (5140 m)
98. Antarktıda materıginiń eń tómen núktesi-Bentlı oıysy
(-2555)
99. Álemdegi eń iri seısmıkalyq beldeýler-Alpi-Gımalaı, Tynyq muhıty
100. Álemdegi eń bıik tolysý tolqyny-Fandı shyǵanaǵynda tirkelgen (18 m)
álem
Nazar aýdar:
Qyzyqty derekterdiń eń aýqymdy jınaǵy