InfoHub Logo

Greıs, Klara jáne kishkentaı Sofıdiń ákesi tańerteń óziniń tátti balalyq shaǵy ótken eski úıine jol tartady. Úıge kire sala lezde óziniń  jastyq shaǵynda ótken barlyq erkeligi esine túsedi. Ár bir eskirip, óńi ketken bólmelerdi qarap júrip ájesiniń jerasty qoımasyna tap bolady. Qatty tań qalady, sebebi osy úıde qansha jyl tursa da ájesiniń bul qoımasyn kórmegen eken. İshinde árdaıym ózine oqyp beretin ertegi kitaptary men kóne zattar toly. Asyqpastan ishin aqtaryp balalyq shaǵynda estigen ertegilerin qaıta oqyp, beımálim zattardy ustap kórip jatyp úlken kitapty taýyp alady. İshinde ájesi ózi jazǵan beımálim mekender men orman turǵyndary jaıly eken. Bir qyzyǵy ájesi nemeresine buryn erinbesten qansha  ertegi aıtsa da, bul ertegi múldem tanys emes bolatyn. Jazylǵan ár bir mazmundy jazýlarǵa qarap  ýaqyttyń qalaı ótkenin baıqamaı qalady da. Kez kelgen adam erekshe áser alady. Ár sózi adamdy elestetýdiń ózi qıyn ásem oılarǵa jetelep, barǵan saıyn qyzyqtyra túsedi. Sol jerdiń ómiri, basynan keshken ýaqıǵalary, ár túrli qyzyqty sátteri beıne bir kitap ishinde júrgendeı etedi. Tipti bul ýaqıǵalardy jazý bylaı tursyn oılaýdyń ózi sondaı qıyn. Kenet sol hıkaıa úzilip ketedi. Tap bir aspandaǵy  bulttar arasynan jerge qulap túskendeı halde bolady. Qalǵan betteri bos. Eski kitapty paraqtaı-paraqtaı álgi erteginiń jalǵasyn taýyp  alady. Degenmen jalǵasqan ertegi múldem qısynsyz ári qaıǵyly ýaqıǵalarǵa toly boldy. Sol mekenniń qurtylyp ketýi, turǵyndarynyń  tasqa aınalýy jaıly jazylǵan. Ári qaraı oqýdyń ózi qorqynyshty, kitapty tars etkizip jaýyp qoıady.  

Ájesiniń  nelikten munshalyqty qorqynyshty da aıanyshty etip jazǵanyn esh túsinbeıdi. Qarasa kesh batyp ketipti. Munyń qalaı tez bolǵanyn  tipti ózi de sezbeı qalady. İshteı

— Ýaqyt qalaı tez ótip ketken? Tańerteń kelgen sıaqty edim ǵoı!

Dedi de dereý ájesiniń kitabyn ózimen birge alyp júredi. Óz úıine jetkenshe

— Áttegeń aı! Sol erteginiń jalǵasyn nege oqydym eken -  dep muńaıyp keledi.

Úıine kire sala úsh qyzy Greıs, Klara jáne Sofı qýana qarsy alady. Qolyndaǵy eski kitapqa qyzyǵa qarap ákesinen

— Bul kitap ne? Bershi bershi áketaı – dep oınaqtap erkelep ákesinen surap alady. Qyzdardyń eń esti úlkeni Greıs. Ákesi Greıske  sybyrlap kitaptyń myna jerinen artyq oqýdyń qajeti joq deıdi de mańdaıynan sıpap qoıady. Greıs sebebin túsinbegenimen maquldap  kitapqa úzilmeı qarap, qonaq bólmege qaraı ketip qalady. Artynan eki erke qyzy júgirip

— Kórsetshi, oqyp bershi ápke deıdi.

Úsh qyz qýanyp kitapty ashyp ádemi jińishke únimen Greıs oqı bastaıdy. Kitaptaǵy sózderdiń barlyǵyna tamsanyp, ishterinen bul qyzyqty erteginiń bitpeýin qalady. Keıinnen úsh qyzdyń ata-anasy uıyqtap qalady. Jańaǵy ájeı jazǵan áńgimeni oqyp otyryp Greıs toqtap qalady.

— Bitti ári qaraı jalǵasy joq! Sonda Klara ornynan atyp turyp

— Bitkeni nesi? Ári qaraı oqyshy dep jalynady.

— Ózim de oqyǵym kelip tur biraq ári qaraı tek bos paraqtar ǵana! Kórmeısińbe?

Úsh qyz bólmelerine kirip tósekterin daıyndaı bastaıdy. Aınala jym jyrt. Tek saǵattyń shyqyldaǵan daýysy estiledi. Qyzdar endi uıyqtaıyn dep jatqany sol edi saǵat 12-ni soǵady. Qarańǵy bólmede jaryq nury bilinip eski kitap jarqyrap joǵary kóterilip sońǵy jazylǵan beti ashylady. Qyzdar muny kórip qatty qorqyp bólme ishinde shýlap ketedi. Olar da aspanǵa kóterilip kitaptyń ishine kirip ketedi. Biraz ýaqyt ótedi. Greıs, Sofı, Klara esterin jınap kitaptyń ishinde sýrettelgen bul ormannan shoshyp ketedi. Tuman basqan aǵashtary  qýrap ketken, aınaladan bir de bir daýys estilmeıdi. Sebebi osy eldiń turǵyndary tasqa aınalǵan. Kenje qyz Sofı lezde jylap jiberip,

— Greıs ápke meni bul jerden alyp ketshi! Biz qaıdamyz ápketaı? Júrshi bizge jol kórsetshi, sen bizdge qaraǵanda aqyldysyń ǵoı!- dep jylaǵanyn údete túsedi.    

Sasqalaqtap Greıs oılanyp bir orynda turyp qalady. Kenet

— Biz qaıda júrgenimizdi endi túsindim. Alaıda men senderge oqyp bergen kitap ishinde mundaı álem beınelenbegen sıaqty edi ǵoı. Bul jerge ne bolǵanyn kim bilsin? Menimen júrińder bálkim bir tiri jandy taýyp qalarmyz. Myna jerde jylap tura bergennen eshteńe shyqpaıdy dedi de ázer aıaq ushymen ormandy aralap júredi. Tiri jandy kezdestirý múmkin emes. Sofı anda-sanda Klarany jáne Greısi ashýlanyp túrtip qoıady. Aqyry shydamy taýsylyp

— Greıs ápke nege sol kitapty aldyq eken? Men bilemin bul jerden endi shyqpaımyz dep tizerlep otyryp qaıta jylaı bastady.  Greıs ony  arqasyna mingizip kóterip alyp ári qaraı júre beredi. Qatty sharshaǵan kenje qyz birden uıqyǵa ketedi. Klara da mazasyzdanyp taǵaty taýsylyp barady. Klara ekeýi bir jerge otyryp entigin basyp alady. Sol sátte aldarynan úńgirdi kórip qalady. Úńgirdiń ishine kirip qashalyp jazylǵan jazýlarǵa qyzyǵyp oqı bastaıdy. Bul ertegi dúnıe júzindegi ertegiler arasyndaǵy boıynsha eń baqytty bolǵan jáne eń  baqytsyzy da. Baqytty bolýynyń sebebi onyń avtorynyń ózine baılanysty. Sıqyrǵa toly bul erteginiń qupıasy kóp. Kez kelgen erteginiń óz  oqyrmanynyń júregine jol tartatyny bolady. Sıqyrla kitapty kimde-kim oqyp otyrǵan bolsa oılap qaraıyqshy bizge qandaı ertegi unaıdy.  Jaqsylyq pen qamqorlyqqa toly baqytty ertegiler me álde Jaýyzdyq pen qorqynyshqa toly ma? Bul oqyrmannyń ózine baılanysty. Bul sózder qalyń kitaptyń sońǵy betinde jazylǵan. Ony ákesi de oqymady sebebi ár adam baqytsyzdyq pen jaýyzdyqqa toly ertegini oqyp jırenedi. Ári qaraı oqýdyń ózi múmkin emes. Osylaısha ájesi dúnıedegi eń tamasha ertegi men jaman ertegini salystyrǵan. Greıs qashalyp úńgir ishinde jazylǵan sózderdi ustap turyp: Álbette barshamyz mán maǵynaly mazmundy ertegini qalaımyz ǵoı deıdi. Kenet sol sátte álem  jaınap shyǵa keledi. Tasqa aınalǵan turǵyndar qaıta tirilip máz meıram bolyp jatady. Aldarynan esik shyǵady. Bul esik óz eline aparar jol. Esikti ashyp aınalaǵa kúlimdeı qaraıdy. Esiktiń ishine kirip óz bólmelerine qaıta oralady. Sofı bolsa sol sátte oıanyp ketedi. Greıs onyń qolynan ıiskep kórdiń be ertegi qandaı qudyretti deseńshi deıdi. Shynynda da  ertegi ishindegi adamnyń oıynan týyndaǵan ǵajaıyptar qandaı tamasha!  

Avtor: Kanalqul Gúlsaıa

---