InfoHub Logo

Bir kóshede, shamasy osydan úsh júz jyldaı buryn salynǵan, ábden tozyǵy jetken úı turatyn. Onyń ertede salynǵandyǵyna kóz jetkizý de ońaı. Óıtkeni úı shatyrynyń butaǵyndaǵy qyzǵaldaq pen qulmaqtan jasalǵan áshekeı órnekte onyń qaı jyly salynǵany, al onyń astyna kóne áriptermen jáne ertedegi emle erejelerin saqtaı otyryp bir shýmaq óleń oıylyp jazylǵan. Barlyq tereze mańdaıshalarynan mardymsyp aýzyn qısańdatqan, keıpi ishek-sileńdi qatyratyn keskinsiz kisiniń júzi birden kózge shalynatyn. Úıdiń joǵarǵy qabaty tómengi qabatyna qaraǵanda ájeptáýir aýmaqtyraq bolatyn. Shatyrdyń astyn aınala ushy aıdahardyń basy bolyp bitetin sýaǵar naýa júrgizilgen. Jańbyr sýy aıdahardyń aýzynan aǵýǵa tıis bolsa da tesik bolǵandyqtan qarnynyń tesiginen aǵatyn edi.

Kóshedegi basqa úılerdiń bári de óńkeı terezeleri úlken, qabyrǵalary túzý de tegis, jańa da taza bolatyn.

Olardyń eski úıdi elegisi, tipti kózge ilgisi kelmeıtinderi birden baıqalatyn. Olar: «Kúlli kósheniń sıqyn buzyp, bul úı qashanǵy qalqaıyp tura berer eken? Osynaý shatyrdyń buǵatynyń shyǵyńqylyǵynyń kesirinen biz tóńirekte ne bolyp jatqanyn da kóre almaımyz. Basqyshyn aıtsańyzshy, basqyshyn! Beıne han saraıynikindeı endi, shirkeý munarasyna shyǵatyn baspaldaqtaı bıik-aq! Temir taıanyshtar kór lahatyna kirer tesikti esińe túsirse, al esikterde úlken mys aıyl jarqyrap tur! Báribir kelisip turǵan joq!»

Eski úıge qarama-qarsy, kósheniń arǵy betinde de óńkeı jańa, tap-tuınaqtaı úıler jaıǵasqan edi. Olardyń da oıy álgideı bolatyn. Sol úılerdiń birinde, tereze aldynda kózi kúlimdegen, qyzyl shyraıly kishkene er bala otyrǵan. Eski úı oǵan kún nury men aı sáýlesi astynda ózge úılerge qaraǵanda qatty unaıtyn. Eski úıdiń jaryq-jaryq jáne keı jerleriniń sylaqtary túsip qalǵan qabyrǵalaryna qarap otyryp, ol ótken zamannyń tańǵajaıyp keskin-kelbetin kóz aldyna elestetip kórdi. Onyń qıalynda búkil kóshe naq osyndaı endi basqyshty, buǵaty shyǵyńqy, shatyry úshkil úılerden salynǵandaı. Tipti aıbalta ustaǵan soldat pen aıdahar men jylandar keıpindegi sýaǵar naýalar qarsy aldynda turǵandaı elestep ketti. Iá, qalaı bolǵanda da eski úı kóz tartyp-aq tur. Onda tizesinen keletin qysqa shalbar, úlken temir túımeler qadalǵan keýdeshe jáne kórgen bette birden: parık bolsa osyndaı bolsyn deıtindeı parık kıetin bir qart kisi turýshy edi. Kúnde erteńgisin qarıaǵa birge jasasyp kele jatqan qyzmetshisi kelip, úıdi jınastyryp, tártipke keltiretin jáne qojasynyń tapsyrmasyn oryndaıtyn; sodan keıin qart uzaqty kún úıinde japadan-jalǵyz qalatyn. Onyń anda-sanda kóshe men kórshi úılerge qaraý úshin terezeniń aldyna kelip turatyn daǵdysy bar-tyn; terezeden tóńirekke telmire qarap otyrǵan qartqa bala basyn ızeıtin jáne onyń qarymtasyna naq osyndaı dostyq nıetti bildiretin jaýap alatyn. Bir-birimen eshqashan sóılespese de olardyń osylaısha tanysyp ári dostasyp ketýlerine esh kedergi bolǵan joq!

Birde bala ákesine anasynyń aıtqan sózin estidi:

— Jalpy qarıanyń turmys jaǵdaıy jaman emes, alaıda ol beıshara jalǵyzsyraıtyn sıaqty!

Kelesi jeksenbi kúni áldeneni qaǵazǵa orap alyp, aýla qaqpasynan syrtqa shyqqan bala qasynan ótip bara jatqan qarıanyń qyzmetshisin toqtatty.

— Tyńdashy! Mynany qart myrzaǵa menen sálemdeme dep aparyp bershi! Meniń eki birdeı qalaıy soldatym bar, má myna bireýin soǵan aparyp ber. Qart myrza beısharanyń qaraqan basy ǵana ǵoı, bul onyń ózinde qala bersinshi!

Qyzmetshi, sirá, qýanyp ketken bolýy kerek, basyn ızedi de, soldatty eski úıge aparyp berdi. Sonyń artynsha onyń qart myrzanyń úıine kirip shyǵýǵa kóńil hoshynyń bar-joǵyn bilmek nıetpen álgi qyzmetshi balaǵa kaıta jolyqty. Sóıtip ata-anasynyń ruqsatymen bala qonaqqa ketti.

Basqysh taıanyshtaryndaǵy mys aıyldar, beıne bir qonaq keler qarsańda tazalap qoıǵandaı, ádettegiden áldeqaıda jaqsy – kúmisteı jarqyrap tur eken. Al kerneıshilerdiń – esik jaqtaýlaryna qyzǵaldaqtan syǵalap turǵan kerneıshiler beınesi bederlengen ǵoı, bar kúshin sala úrlegen sátte urttary ádettegiden góri qatty bultıyp ketkendeı kórindi. Olar «Tra-ta-ta-ta! Bala kele jatyr! Tra-ta-ta-ta!» – dep turǵandaı. Esik ashylyp, bala dálizge kirdi. Qabyrǵalarǵa bes qarýyn túgel asynǵan seriler men jibek kóılekti hanymdardyń kóne sýretteri ilingen; serilerdiń qarý-jaraqtary jarqyldap, al kóılekter sýdyrlap turǵandaı... Sodan keıin bala áýeli bıikke bastaıtyn, al sodan keıin qaıtadan tómen túsiretin basqyshqa tap boldy, sodan edenniń tesikteri men alaqandaı ara-jiginen kók shóp pen jasyl japyraqtar qyltıyp turǵan ábden keneýi ketken terrassadan bir-aq shyqty. Kúlli terrassa, búkil aýla, tipti úıdiń barlyq qabyrǵalary kókpen kómkerilgen, sol sebepti terrassa naǵyz baq sıaqty áser etetin, al shyn mánisinde ol tek qana terrassa bolatyn. Munda salpań qulaqty esektiń basy tárizdes gúl ósiretin kóne qumyralar turatyn; al ol gúlder qalaı bolsa solaı ósip jatqan. Bir qumyrada qalampyr tym jaıyla ósip ketti; kóp sabaqtary jan-jaqqa jaıyla ósken qalampyr beıne bir: «Jel meni erkelete jelpip, kún súıip jatyr jáne olar maǵan jeksenbide taǵy bir gúl syılaýǵa ýádelesip otyr! Jeksenbide taǵy bir gúl syılamaq!» – dep sóılep turǵandaı.

Balany terrassadan qabyrǵalary altyn áriptermen jazylyp, shoshqa terisinen qaptalǵan bólmege kirgizdi.

Óship qalar altyn árip bárisi

Qalar biraq shoshekeńniń terisi! –

dep turǵandaı qabyrǵalar.

Naq sol bólmede oıýmen órnektelgen arqalyǵy bıik kreslolar turatyn.

— Otyr! Otyr! – dep shaqyrdy da, aryz aıtqandaı syqyrlaı jóneldi.- Ýh, súıegimiz saldyrap qalypty-aý! Kóne sandyq sıaqty bizdi de revmatızm ustaı alǵan. Arqamyzdyń qurystaýyn qarańyz! Ýh!

Sodan keıin bala tómengi qabattyń ústinde ornalasqan osy bir balkon sekildi bólmege kirdi. Qojaıyn qart osynda otyrǵan.

— Qalaıy soldatyń úshin raqmet, dostym! – dedi ol balaǵa. Ózińniń kelgeniń úshin de úlken raqmet!

«Solaı, solaı», joq «qıq, qıq!» – dep mebel jótkirinip, syqyrlap ketti. Oryndyq, stol jáne kreslonyń kóptigi sondaı, olar balany kórýge bir-birine kedergi keltirdi.

Qabyrǵada jandy, jarqyn júzdi, alaıda shash taraýy men kıim kıisi eski úlgidegi: onyń shashyna opa sebilgen, al kóılegi deldıip qatqan kelinshektiń sýreti ilýli turýshy edi. Ol «osylaı» dep te, «qıq» – dep te til qatpady, áıtse de balaǵa meıirlene qaraǵan. Sol sátinde ol qartqa saýal qoıdy:

— Myna sýretti qaıdan alyp júrsizder?

— Eski-qusqy jınaýshynyń dúkeninen! – dep jaýap qatty ol. Mundaı sýretter onda tipti de kóp, biraq ta olarda esh pendeniń jumysy joq: onyń kimge qarap otyryp salynǵanyn eshkim de bilmeıdi, bul kisiler ertede dúnıe salǵan jáne jerlengen. Myna hanshanyń jaryq dúnıeden kóshkenine de elý jyldaı mezgil ótti, al men ony erteden bilýshi edim.

Sýrettiń astynda, shynynyń ar jaǵynda bir shoq keptirilgen gúl ilýli tur; olardyń atam zamannan kele jatqany beseneden belgili shyndyǵynda, olar da sol elýdiń o jaq, bu jaǵynda bolsa kerek! Kóne zamanǵy úlken saǵattyń maıatnıgi ilgerili-keıindi teńdesip, tili qozǵalyp tur, al ózine de bilinbesten bólmedeginiń bári ár mınýt saıyn eskire tústi.

— Bizdiń úıdegiler seni qaraqan basty beıbaqtaı kóredi! – dedi bala.

— O! Meni estelikter eshqashan jalǵyz qaldyrǵan emes... Olar qanshama tanys keıipter men minez-qulyqty ózderine ilestire keledi deseńizshi! Endi, mine, sen de maǵan kelip tursyń! Jo-joq, meniń jaǵdaıym tipti tamasha!

İle-shala sóreden sýretti bir kitap aldy. Onda búginde múlde kórinbeı ketken, top quryp kúımemen seıilge shyǵý sáti, shybynnyń baltasyna uqsas soldattar, qoldaryndaǵy týlary jelbiregen qalalyq qolónershiler beınelengen. Tiginshilerdiń týlarynda eki jaqtan eki arystan ustap turǵan qaıshylar da kóz qýantady. Al etikshilerdiń týynda etiktiń sýreti emes, eki basty qyrannyń sýreti bar, óıtkeni etikshilerdiń bári de jup zattar jasaıdy ǵoı. Iá, mine, bul kitaptyń kókesi deseń kókesi!

Qojaıyn qart qaınatpa, alma jáne jańǵaq ákelýge basqa bólmege ketti. Neǵylasyń, eski úı – aıtary joq áıbát úı ǵoı!

— Al munda qalýǵa meniń shydamym jeter emes! – dedi sandyqtyń ústinde turǵan qalaıy soldat. - Munda jalǵyzdyq janyńa batyp, qamyǵasyń. Joq, semály ómirge úırengen kisige munda tirshilik etý tipti qıyn. Tózimim ábden taýsyldy! Munda tań atsa kún batpaıdy, al kesh odan da uzaqqa sozylady! Munda seniń ata-analaryń sekildi ekeýara otyryp, ózara shertiletin jarasymdy áńgimeni de, senderdiń úılerińdegideı balalardyń kóńildi oıyn-kúlkisin de estimeısiń! Qojaıyn qarttyń jalǵyzdyǵyn aıtsańyzshy!

Sen ony bireý-mireý súıedi dep oılaımysyń? Oǵan áldekim súısine qaraıdy deımisiń? Onyń úıinde elka qurylyp pa eken deseıshi? Ol syılyq ala ma eken? Joq, eshqashanda bulaı bolǵan emes! Al onyń tabyt alatyndyǵy kúmánsyz!.. Joq, tegi, mundaı tirshilikke meniń tóze alar túrim joq?

— Iá, ıá, jarar endi! – dedi bala. Menińshe munda turý ǵajap; munda estelikter oıyńa oralyp, qanshama tanys beınelerdi kóz aldyńa keltiredi deseńizshi!

— Qaıdam, men olardy kórgenim joq, onyń ústine olar maǵan beıtanys qoı! – dep jaýap berdi qalaıy soldat. Joq, meniń munda qalýǵa tipti de kúshim jeter emes!

— Báribir qalý qajet! – dedi bala.

Osy bir sátte bólmege júzi jaırańdap qarıa kirdi jáne ol ne nárse ákelmedi deısiń? Qaınatpa deımisiń, alma deımisiń, jańǵaq deımisiń! Bala qalaıy soldatty qaperine de alǵan joq.

Ol úıine kóńildi jáne rıza bop oraldy. Kún artynan kún ótip jatty; bala burynǵysynsha eski úıge sálem joldap, odan ózi de qaıyra jaýap alyp jatty. Mine, bala taǵy da sol úıge qonaqqa attandy.

Oıýlap jasalǵan kerneıshiler taǵy da: «Tra-ta-ta-a! Bala kele jatyr!» – dep dúńkildete jóneldi. Sýrettegi seriler men hanymdar qarýlaryn jarqyldatyp, jibek kóılekterin sýsyldata jóneldi. Shoshqa terisi sóılep, al kóne kreslolar syqyrlap jáne arqany qurystandyrǵan revmatızmnen «ýh»dep jótkirinip jatyr! Qysqasy, bári de alǵashqy kórgendegideı báz qalpynda-tyn: eski úıde saǵat pen kúnder esh ózgeris ákelmesten alma-kezek alǵa ozyp jatty.

— Joq, budan ári men shydaı alar emespin! – dedi qalaıy soldat. Meniń kózimnen jas emes qalaıy tamshylaýda! Munda tym muńdy eken! Odan da meniń maıdanǵa barǵanym, onda aıaq-qolsyz qalǵanym jaqsy! Qalaı bolǵanda da bir ózgeris bolar edi! Budan árige tózýge ólim jeter emes!.. Tanys beınelerdi kóz aldyńa ala keletin estelikterdiń qandaı ekendigin men de bilemin! Ondaı jaǵdaıǵa men de keziktim, biraq senseń oǵan kimniń bolsyn qýanbasy haq?! Ásirese ondaı estelikter jadyńa jıi orala bergeni jaman. Men aqyr sońynda tipti sandyqtan sekirip ketýge de ázir bolatynmyn!.. Men seni de, seniń jaqyndaryńdy da tegis kórdim!.. Senderdiń bárińde meniń aldymda tiri kisideı bop turdyńdar!.. Ol jeksenbi kúnniń tańy bolatyn... Sender, balalar, báriń de as bólmede baıypty keıipte, dindar kisideı qol qýsyryp turyp, tańerteńgi aıatty ándetip jattyńdar... Áke-shesheleriń jandaryńda turǵan. Kenetten esik ashylyp, seniń eki jastaǵy qaryndasyń Marı kirip keldi. Al ol, meıli qandaı bolmasyn, mýzyka ne án estise boldy, taban astynda bıleı jóneletin. Sóıtip, ol bıleı jóneldi, alaıda sender daýystaryńdy soza ándetkendikten yrǵaqqa ilese almaı-aq qoıdy... Ol birese oń aıaǵyn, birese sol aıaǵyn kóterip, moınyn soza tústi, biraq odan is alǵa basqan joq. Shydaý múlde qıyn bolǵanyna qaramastan senderdiń eshqaısyń da ezý tartyp kúlmedińder. Men shydaı almaı, ishimnen býlyǵyp kúldim de, stoldan qulap-aq túskenim! Mańdaıym judyryqtaı bop isip ketti, ol ózi áli de ketken joq. Sazaıymdy sóıtip tarttym!.. Meniń oıyma odan ózge de kóp nárse túsip otyr... Sizdiń semáda kórgenderim, estigenderim jáne bastan keshkenderim kóz aldymnan ketpeı-aq qoıǵany! Estelik degeniń, mine, osyndaı ǵoı. Onyń esine qaıdaǵy-jaıdaǵyny túsiretinin aıtsańyzshy!.. Aıtsańyzshy, sizder erteńgilik áli de án salasyzdar ma? Maǵan quıttaı Marı jaıly birdeńe áńgimelep bershi! Al meniń joldasym, qalaıy soldat, qalaı ǵumyr keshýde? Baqyttysyn qara!.. Jo, joq, meniń tóze alar túrim joq!..

Sen syılyqqa berilgensiń! – dedi bala. Sondyqtan da osynda qalýyń kerek. Álde sen muny túsinbeısiń be?

Qojaıyn qarıa atam zamanǵy zattar salynǵan jáshikterdi ala keldi: onyń ishinde qaıdaǵy bir sandyqsha, shaǵyn shısha jáne úlken ári altynmen áshekeılengen eski karta bolatyn jáne ol qazir taptyrmaıdy. Qarıa qonaq úshin kóne búronyń úlken jáshikterin jáne tipti qaqpaǵyna jer bederiniń sýreti salynǵan klavıkordy da kiltpen ashyp tastady. Qojaıynnyń qolyndaǵy aspap álsiz jaı ǵana diril qaqqan dybys shyǵardy, al qarıanyń ózi qaıdaǵy bir muńdy ánge basty.

— Ol ándi bir kezderi ana áıel aıtatyn! – dedi ol eski-qusqy jınaýshydan satyp alynǵan sýretke bas ızep turyp, osy sát onyń kózi jaınap ketti.

— Meniń soǵysqa barǵym keledi! Soǵysqa barǵym keledi! – dep mińgirledi kenetten qalaıy soldat jáne sandyqtan sekirip ketti.

Qaıda ushyp ketti? Ony qojaıyn qarıa da, bala da izdep, eshqaıdan tappaı áýrelengen edi. Qarıa:

— Men ony keıin tabamyn! - dese de, ol báribir tapqan joq. Eden shurq tesik bolatyn, soldat sonyń birine túsip ketken. Onda ol beıne bir ashyq molada jatqandaı.

Keshkilik bala úıine qaıtty. Ýaqyt bolsa aıaldar emes. Qys túsip, terezelerdi qyraý basty. Kóshege syǵalap qaraıtyn oımaqtaı jer eritip alý úshin terezege tóne adam dem alýǵa májbúr boldy.

Kúlli oı-qyr men eski úı shatyry erneýindegi jazýlardy qar basyp qaldy. Úıdiń syrtqy sıqy ıesiz qańyrap bos turǵandaı-tyn. Iá, ózi de tap osylaı edi: úı qojasy qarıa qaıtys bolǵan.

Keshkisin eski úıdiń qasyna kelip toqtaǵan kúımege tabyt salyndy da, qartty qala syrtyndaǵy ata-babalary jatqan zıratqa alyp ketti. Tabyt sońynan jan balasy ilesken joq, óıtkeni qarttyń barlyq dostary baıaǵyda ólip qalǵan. Bala tabytqa telmire qarap turyp, ony súıip alǵandaı ısharat jasady.

Osydan birneshe kúnnen keıin eski úı báseke saýdaǵa tústi. Bala seriler men áıelderdiń kóne portretterin, uzyn qulaqty gúl qoıatyn qumyralardy, eski úlgidegi oryndyqtar men júkaıaqtardy árkimderdiń áketip bara jatqanyn terezeden kórip turdy. Birin mynda, ekinshisin anda áketip jatyr; eski-qusqy jınaýshynyń dúkeninen satyp alynǵan áıel sýreti sonda qaıta oraldy da, múldem qalyp qoıdy: bul áıeldi birde-bir adam tanymaıtyn, sondyqtan onyń sýretiniń de eshkimge qajeti joq-tyn.

Kóktemde eski úıdi buza bastady. Osynaý jupyny ıtarqa jurttyń bárine kózge shyqqan súıeldeı kórinetin. Qabyrǵalaryna japsyrylǵan shoshqa terisiniń jyrym-jyrymy shyqqan bólmelerdi kósheden ótip bara jatyp-aq kórýge bolar edi. Tereze jaqtaýyndaǵy gúlder burynǵydan da qalyń ósip, qulaǵan mátkelerdi kómkerip ketipti. Uzamaı úıdiń orny da tazalandy.

— Mine, tamasha boldy! – dep kórshi úıler qýanysyp qaldy.

Kóshede eski úıdiń ornyna terezeleri úlken, appaq qabyrǵalary túp-túzý úr jańa úı qatar túzedi. Onyń aldyndaǵy alańqaıǵa, ıaǵnı bir kezde eski úı ornalasqan jerge baq ornady da, júzim sabaqtary odan kórshi úıdiń qabyrǵalaryna jeli tartty. Baq asa bıik temir tormen qorshalǵan-tyn, jáne oǵan kiretin esik te temirden jasalǵan edi. Osynyń bári birden kóz tartatyny sondaı, tipti kósheden ótip bara jatqan beısaýat kisiler aıaldap, tordan ishke kóz tigetin. Júzim sabaqtaryna qonaqtaǵan ondaǵan torǵaılar damylsyz shıqylǵa basatyn, álbette bul olardyń eski úıdi joqtaǵany demeńiz, ony esterinde saqtaýlary múmkin emes qoı. Odan beri sandaǵan jyldar ótti-aý, sirá, sol bala búginde soqtaldaı jigit. Ata-anasyn qýanyshqa keneltip, ol isker adam bolyp shyqty. Ol taıaýda ǵana úılengen jáne óziniń jas kelinshegimen osy baǵy bar jańa úıge kelip qonys tepken.

Ekeýi de baqta júrgen. Zaıybynyń kóńili qalaǵan áldebir qyr gúlin otyrǵyzyp jatqanyn kúıeýi qyzyqtaı qarap turǵan. Bir kezde jas kelinshek aıqaılap jiberdi.

— Oıbaı! Mynaý ne?

Qolyna kirip ketipti. Qopsytylǵan jumsaq topyraqtan ótkir birdeńeniń basy qyltıady. Bul, ıá, oılap qarańyzshy, sol baıaǵy qarttyń joǵaltyp alǵan, taba almaı júrgen qalaıy soldaty eken. Talaı jyl jerde jatypty.

Kelinshek soldatty aldymen jasyl japyraqpen, sosyn óziniń juqa bet oramalymen súrtti. Bet oramaldan átirdiń sondaı tamasha hosh ıisi ańqyp tur! Qalaıy soldat beıne bir esin jańa jıǵandaı.

— Káne, kóreıin, maǵan bere turshy! – dep jas jigit kúlip, basyn shaıqady. Iá, onyń naq ózi emes, alaıda bul meniń balalyq shaǵymnyń bir oqıǵasyn esime túsirip turǵany.

Sodan keıin ol áıeline eski úı, onyń ıesi týraly jáne sol jalǵyz basty beıshara qartqa bergen qalaıy soldaty jaıly áńgime shertti. Qysqasy, ol bolǵan jaıdy bastan-aıaq qaz qalpynda aıtyp berdi de, ony tyńdap otyrǵan kelinshek tipti jylap ta aldy.

— Bálkim, bul sol qalaıy soldattyń ózi shyǵar? – dedi ol. – Estelik bolsyn, men muny tyǵyp qoıaıyn. Alaıda, sen mindetti túrde qarttyń zıratyn kórsetetin bol.

— Onyń qaıda ekenin meniń ózim de bilmeımin! – dep til qatty ol. Ony tipti eshkim de bilmeıdi! Dostarynyń barlyǵy odan erterek ólgen, onyń zıratynda jan balasynyń jumysy bolǵan emes, al men bolsam ol kezderi múlde kishkentaı balaqan edim.

— Qaraqan bas jalǵyz qalý qandaı qorqynyshty, – dedi kelinshek.

— Jalǵyz qalǵannan asqan jamandyq joq! – dedi qalaıy soldat. Áıtse de seni umytpaǵanyn sezinýdiń ózi qandaı baqyt!

— Baqyt! – dep qaıtalady jaqyn jerden shyqqan áldekimniń daýsy. Biraq ony qalaıy soldattan ózge eshkim estigen joq.

Baqsaq, muny aıtqan bir kezderi eski úıdiń bólmeleri qaptalǵan shoshqa terisiniń bir japyraq jurnaǵy eken. Onda jalatylǵan altynnan túk joq, sol sebepti de ol bárinen de góri bir ýys laı balshyqqa kóbirek uqsaıtyn. Alaıda, onyń ár zatqa degen óz kózqarasy bar bolatyn. Ol onysyn jasyryp qalǵan joq, aıtyp saldy:

Óship qalar altyn árip bárisi,

Qalar biraq shoshekeńniń terisi!

Qalaıy soldat, áıtse de bul tujyrymǵa kelisken joq.

Aýdarǵan Q.Qurmanǵalıev

---