InfoHub Logo

Mańǵystaý oblysy,
Beıneý aýdany, Sarǵa selosy
«Beıneý mektep - ınternaty» KMM - niń
hımıa páni muǵalimi Jetpisova Aıjaqsy Begeıbaıqyzy

Jańasha oqytý tásilderin qoldanýdyń tıimdiligi
«Ustaz bolý - óz ýaqytyn aıamaı, ózgeniń baqytyn aıalaý» demekshi, tabandylyqpen jumys jasap, álemdik oqytý júıesiniń jańa tehnologıalaryn utymdy paıdalana otyryp, shákirt júregine jol tabý – ınemen qudyq qazǵandaı.
Syndarly oqytýdyń maqsaty - oqýshynyń pándi tereń túsiný qabiletin damytý, alǵan bilimin synyptan tys jerde, kez - kelgen jaǵdaıda tıimdi paıdalana bilýin qamtamasyz etý.
«Órleý» biliktilikti arttyrý ulttyq ortalyǵy» AQ fılıaly Mańǵystaý oblysy boıynsha pedagogıkalyq qyzmetkerlerdiń biliktiligin arttyrý ınstıtýty Deńgeılep oqytý ortalyǵynyń uıymdastyrýymen İİİ (bazalyq) deńgeılik kýrs oqýynan ótip sertıfıkat alǵan pedagogtardyń birimin.

Biliktilik arttyrýdyń deńgeılik oqý kýrsynan ótip, óz mektebimniń oqý úderisine jańalyq ákelip, jańa baǵdarlama boıynsha sabaq júrgizip, óz is - tájirıbemdi áriptesterimmen bólisip júrgen janmyn.
Árıne, bul jańa baǵdarlamanyń qıyndyǵy men qyzyǵyn birden ıgerip ketý ońaı is emes ekendigi belgili. Biraq, HHİ ǵasyr muǵalimine qoıylatyn talap ta zor, sol talaptan shyǵý úshin muǵalim jan - jaqty, bilimdi bolýǵa tıis.

Men de oqytý úderisine engizilip jatqan jańa baǵdarlamanyń tıimdiligi jóninde aıtpaqpyn.
Syndarly oqytýdyń maqsaty - oqýshynyń pándi tereń túsiný qabiletin damytý, alǵan bilimin synyptan tys jerde, kez - kelgen jaǵdaıda tıimdi paıdalana bilýin qamtamasyz etý.
Oqýshylar oqyǵan taqyryp boıynsha bilimderin óz deńgeıinde kórsetip, keıbir boljamdar boıynsha kúmándi oılaryn bildire alatyndaı pikir - kózqarastaryn naqtylap, jańa uǵym – túsinikterin óristetýge yqpal etý.

Oqýshy taqyryptyq túsiný deńgeıin anyqtap, onyń túsinigin tolyqtyrýǵa nemese qaıta qurýǵa kómektesý muǵalimniń mindeti.
Muǵalimge qoıylatyn talap zamanaýı talaptarǵa sáıkes kelýi.
Eń negizgisi ”Balalar qalaı oqıdy” qaǵıdasy, al qalǵany:
Neni oqytý kerek?
Oqytýdyń rettiligin qalaı qurylymdaý kerek?
Tabystylyq deńgeıdi qalaı baǵalaýǵa bolady?
Qazirgi jańa oqytý júıesinde 7 modýldi basshylyqqa alyp júrgizgen toptyq jumys oqýshynyń da, muǵalimniń de oı órisin keńeıtip, shyǵarmashylyq qabiletin arttyryp, qulshynysqa ıtermeleıdi.
Jaqsy uıymdastyrylǵan toptyq jumys oqýshylar arasynda áleýmettik ózara qarym - qatynasty, tıimdi aralasý jáne problemalardy sheshý daǵdylaryn damytýǵa yqpal etedi.
Bul, óz kezeginde oqýshylardy ózderiniń oqýlaryna belsendi qatysýǵa ıtermeleıdi. Oqýshylardy alynǵan aqparatty oılastyrýǵa jáne talqylaýǵa, ózgelerdiń pikirlerin túsinýge nemese teriske shyǵarýǵa yntalandyrǵan jaǵdaıda toptyq jumys tıimdi bolady.
Toptyq jumysta oqýshylar bilýge tıisti negizgi erejeler bar, sony eskerý kerek. Olar:
● kezekpen sóıleý;
● belsendi tyńdaý;
● suraq qoıý jáne suraq barma ekenin suraý;
● usynys engizý jáne basqalarda usynys bar ma ekenin suraý;
● óz oılaryn jáne pikirlerin ortaǵa salý;
● usynys, ıdeıalardy ujymmen talqylaý;
● kómektesý jáne kómek suraý;
● túsinikteme berý;
● toptyq sheshim qabyldaý jáne ortaq bir sheshimge kelý;
● dáıekti aıǵaqtar keltirý.
Sabaqtarda “sabaq berý jáne oqytý úderisinde” 7 modýldi qoldana otyryp, muǵalim oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn, yntasyn oıatýǵa bolady.
Top músheleri sabaqqa túgeldeı qatysyp, ózderin erkin sezinedi, sabaqqa qatyspaı, zerigip, bos otyratyn oqýshy bolmaıdy.
Sabaqta AKT - ny paıdalana otyryp, jańa taqyrypty qabyldaýdy jeńildetip, berilgen toptyq tapsyrmalar arqyly sapaly oqytý júzege asady.
Synı turǵydan oılaýǵa úıretý 3 fazadan turady:
1. Qyzyǵýshylyqty oıatý
2. Maǵynany taný(ajyratý)
3. Oı tolǵanys kezeńi
“Oı tolǵanys” fazasynyń maqsaty - oqýshylardyń logıkalyq oılaryn oıatý, jeke shyǵarmashylyq qabiletterin ashý, óz pikirin qorǵaýǵa úıretý.
Mindetteri: 1. Ózdiginen bilim alýǵa, synı oılaýǵa jeteleý.
2. Oqýshy tolyqtaı sabaqqa qatysady.
Jańa taqyrypty meńgermes buryn, oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn oıatý maqsatynda ótken taqyryp boıynsha “Asosıasıa” qurý, ”Toptastyrý”, ”Oı qozǵaý nemese mıǵa shabýyl”, Venn dıagramsyn, t. b. strategıalardy qoldanýǵa bolady. Kóbinese úı tapsyrmasy synypta suraq qoıýdyń úlgisi “bastama - jaýap - keıingi áreket”(BJÁ) nysany boıynsha qoıylǵan suraq ekendigi anyqtaldy. Mysalǵa:

Bastama (muǵalim):
Adam organızmi massasynyń neshe paıyzy ottektiń úlesi?
Jaýap(oqýshy): 65%
Keıingi áreket(muǵalim):
Durys.
Bul model áńgimege synypta bastama jasaıtyn jáne de ony baqylap otyratyn adam muǵalim bolatyn jaǵdaılardy kórsetedi. Oqýshynyń bilim alýyn qoldaý úshin suraq qoıýdyń túrtki bolý, synaqtan ótkizý jáne qaıta baǵyttaý sıaqty ártúrli tehnıkalaryn paıdalanýǵa bolady.
Suraq qoıý arqyly muǵalim:
Oqýshylardy taqyryp boıynsha jáne syndarly sóıleýge
yntalandyrady.
Oqýshylardyń shynaıy qyzyǵýshylyǵyn anyqtaıdy.
Bilimge qushtarlyǵy damıdy.
Oqýshylardyń synı turǵydan oılaýyna yqpal etedi.
Oqýshylarǵa synı turǵydan oılaýǵa kómektesedi.
Oıyn jınaqtaýǵa kómektesedi.
Basqa oqýshylardyń ıdeıalaryn qurmetteýge jáne baǵalaýyna
yqpal etedi.
“Maǵynany taný” fazasy boıynsha ”Oqýshy neni bilý kerek?”, ”Oqýshy neni meńgerý kerek?”, negizgi uǵymdardyń mán - maǵynasy ashylýy kerek. Balalardyń synı turǵydan oılaý qabiletterinen tabýdy qajet etetin negizgi erekshelikter:
1. Utqyrlyq
2. Paıym
3. Tártip
4. Ózindik sana - sezim
Jalpy synı turǵydan oılaıtyn oqýshylar belsendi bolady, olar suraq qoıyp, dálelderdi taldaıdy, maǵynany anyqtaý úshin sanaly túrde sıpattamalar qoldanady, mundaı adamdar jańashyl ıdeıalarmen qarýlanady.
«Maǵynany taný» fazasynda «Ózara oqytý», «Nobaılaý», «Tirek sózder», t. b. strategıalardy qoldanýǵa bolady.
”Oı tolǵanys”fazasy boıynsha ár topqa ”Venn dıagramsy”, ”Blým suraqtary”,”Kim jyldam” strategıalaryn jáne barlyq topqa ortaq «Siz bilesiz be?» test tapsyrmalaryn paıdalana otyryp, jańa taqyrypty meńgertý, teorıalyq bilimdi praktıkamen ushtastyrý, negizgi ıdeıany túsiný, shyǵarmashylyq kezinde kóshbasshylyqty anyqtaý maqsatynda túrli tapsyrmalar oryndatýǵa bolady.
Oqytý nátıjesi qandaı?:
1. Muǵalim jáne oqýshy arasyndaǵy mádenıet qalyptasady.
2. Ózderine synı kózben qaraıdy.
3. Óz oı - pikirlerin ashyq, erkin jetkize biledi.
4. İs - áreketti synı baǵalaýdy úırenedi.
5. Topta birin - biri tyńdaıdy.
6. Synı turǵydan baǵalaıdy.