Januıa jáne matematıka
Taqyryby: Januıa jáne matematıka
Maqsaty: Oqýshylarǵa jan-jaqty bilim berý, alǵan bilimderin tereńdetý, oı-órisin keńeıtý, ujymmen jumys isteýge úıretý. Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyra otyryp, este saqtaý, oıdan – oı týyndatý qabiletin damytý arqyly óz oıyn jetkize bilý daǵdysyn qalyptastyrý. Oqýshylardy uıymshyldyqqa, tapqyrlyqqa, jaýapkershilikke, toppen jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Saıysqa 5 – 8 synyp oqýshylarynyń synyp jetekshilerimen birlesken januıalyq ujym qatysty.
Saıystyń júrý barysy:
Júrgizýshi: Oı armanyn keshetin,
Aqyldy bol ósetin.
Esepke tunǵan álemniń,
Jumbaq syryn sheshetin,
Januıa keldi ortaǵa - deı otyryp, toptardy ortaǵa shaqyramyz.
Saıystyń ótý jospary:
1. «Oılan» týry (logıkalyq jumys)
2. «Kim tapqyr» týry (sýret boıynsha tapsyrmalar)
3. «Kim bilgir» (qasıetti sandar syryna saıahat)
4. «Kim zeıindi» týry (20 sóz atalady, sony retimen shatastyrmaı jazyp shyǵý kerek)
5. Qorytyndylaý
Oıynǵa 4 top qatynasty, ádil baǵa beretin sarapshylar saılandy.
1. «Oılan» týry. Ár topqa jeke – jeke logıkalyq esepter berildi.
İ – topqa «Kim qatelesti» esebi
Bir sharýa aqshadan qysylyp, ósimqor kórshisinen 2 teńge qaryz suraıdy. Kórshisi qaryz berýge kelisip, mynandaı shart qoıady. «Men saǵan eki teńge emes, 200 tıyn beremin. Biraq sen ony maǵan ózin – ózi kóbeıtkendegi ósimmen qaıtarasyń»- deıdi. Qınalyp turǵan sharýa birden kelisip, «2 teńgesi ne, 200 tıyny ne, báribir emes pe?» dep oılaıdy. Belgili merzimnen keıin sharýa kórshisine 4 teńge ákelip beredi. Biraq ol 4 teńgeniń az ekenin aıtyp daý salady. Qatelesken kim? Kórshi sharýadan neshe teńge qaıtarýyn talap etti?
Jaýaby: Qatelesken sharýa. Sebebi 200 tıyndy eki eselese 40000 tıyn, ıaǵnı 4 teńge emes, 400 teńge bolady. Bul jerde kórshisi sharýanyń ańǵaldyǵyn paıdalanǵan.
İİ-topqa. «Qasqyr, shóp jáne eshki» esebi.
Ómirde de, qarapaıym tirlikte de nebir jumbaqtar bar. Alaıda, olar bir – eki sóılemnen quralyp: «Eńireýden eki at keledi. Ol ne?» deıtin qarapaıym aýyzeki tilde aıtyla salyp, ońaı sheshile qoıatyndaı jeńil jumbaq emes. Oılanyp, tolǵanyp, dáleldi paıymdaýlar jasaýǵa týra keledi. Myna jumbaq áńgime de sonyń biri.
Arqasynda shóbi, aldynda eshkisi, sońynda qasqyry bar sharýa ózenniń jaǵasyna kelip ańtarylyp turyp qalady. Ótetini jalǵyz qaıyq. Ózimen birge shópti alyp óteıin dese qasqyr eshkini jep qoıady. Qasqyrdy ótkizse, eshki shópti jep qoıady. Biraq sharýa oılanyp sheshimin tabady. Sóıtip qasqyrdy da, shópti de, eshkini de aman – esen arǵy jaǵaǵa ótkizedi. Al, sen bolsań qalaı ótkizer ediń?
Jaýaby: Adam aldymen eshkini alyp ótedi, sonan soń shópti aparyp, eshkini alyp bergi jaǵaǵa keledi. Eshkini tastap, qasqyrdy qaıyqqa otyrǵyzady. Sońynda eshkini qaıtadan alyp ketedi.
İİİ – topqa. «Otbasy» esebi.
Qyz ben jigit qosylyp bólek otaý tigedi. Qazaq halqy keıde muny «tútin tútetti» dep jatady. Birte – birte osy otbasynda balalar dúnıege keledi. Iaǵnı, otbasy músheleriniń sany kóbeıedi. Mine, sondaı bir otbasynyń bes er balasy jáne olardyń árqaısysynyń qaryndasy bar eken. Olar tatý – tátti baqytty ómir keshipti. Osy otbasynyń barlyǵyn qosqanda qansha balasy bar dep oılaısyz?
Jaýaby: Otbasynyń 6 balasy bar. Sebebi barlyq ulǵa qaryndas bireý.
İÚ – topqa. «Jasy men týǵan jyldar» esebi.
Aǵaıyndy eki balanyń úlkeniniń jasy 1987 jyly dúnıege kelgen inisiniń týǵan jylynyń sandarynyń qosyndysyna, al inisiniń jasy aǵasynyń týǵan jylynyń qosyndysyna teń bolady. Ekeýiniń ara jasynyń aıyrmashylyǵy 7 jas. Olaı bolsa, olardyń jasy men týǵan jyly qaı jyldar bolmaq?
Jaýaby: İnisi 1987 jyly týylǵan desek, aǵasynyń jasy 25 bolady. Ekeýiniń jas aıyrmashylyǵy 7 jyl bolǵandyqtan 1987-den 7-ni shegerý kerek. Sonda aǵasynyń týǵan jyly shyǵady. Iaǵnı, ol 1980 jylǵy, ıaǵnı inisi 18 jasta.
İİ. «Kim tapqyr» týry.
Bul týrda sýret boıynsha tapsyrmalar berildi, sol berilgen tapsyrmalardy oryndaý.
İİİ. «Kim bilgir» týry. Qasıetti sandar syryna saıahat.
Halqymyz qashanda 3, 5, 7, 9 tipti 10 sandaryna erekshe mán berip, onyń astaryna tereń úńilgen taǵylymdyq jaǵy, tárbıelik mánine den qoıǵan. Osy saıysta sol qasıetti sandardyń keıbirine saıahat jasap, bilgenimizdi ortaǵa salyp, bilmegenimizdi úırenip, qoıyn dápterimizge jazyp alyp, balalarymyzǵa úıretsek.
İ-topqa. Bes qarýdy, Úsh jurtty ata.
Jaýaby: Bes qarý: 1. Sadaq, 2. Myltyq, 3. Naıza, 4. Qylysh, 5. Aıbalta
Úsh jurt: 1. Óz jurtyń 2. Qaıyn jurtyń 3. Naǵashy jurtyń
İİ – topqa. Bes namazdy, Úsh júzdi ata
Jaýaby:
Bes namaz: 1. Tań namazy, 2. Besin namazy, 3. Ekindi namazy, 4. Aqsham namazy, 5. Jasıyń namazy
Úsh júz: Bekarys-Uly júz, Akarys – Orta júz, Janarys – Kishi júz
İİİ – topqa. Bes paryzdy, Úsh táttini ata.
Jaýaby:
Bes paryz: 1. Qudaıdy moıyndaý, 2. Namaz oqý, 3. Oraza tutý. 4. Qaıyr sadaqa berý, 5. Qajylyqqa barý
Úsh tátti: 1. Jan tátti, 2. Mal tátti. 3. Jar tátti
İÚ – topqa: Bes boryshty, Úsh arsyzdy ata
Jaýaby:
Bes borysh: 1. Allaǵa degen borysh, 2. Adamnyń ózine degen borysh, 3. Elge, halyqqa degen borysh, 4. Úı – ishi aǵaıynǵa degen borysh, 5. Aryńnyń aldyndaǵy adamgershilik borysh
Úsh arsyz: Uıqy arsyz, tamaq arsyz, kúlki arsyz.
Kórermenderge: Bes ósıetti, Úsh maqsatty atańyz.
Jaýaby:
Bes ósıet: 1. Talasqa senbe, 2. Jaýǵa kirme, 3. Árqashan saq júr, 4. Ash úıge qonba, 5. Jarlydan syı alma
Úsh maqsat: Jol maqsaty – jetý, qyz maqsaty – ketý, saýda maqsaty – utý
İÚ. «Kim zeıindi» týry.
Bul týrda júrgizýshi 20 sóz oqıdy, sony retimen shatastyrmaı jazyp shyǵý kerek.
1. Qalam, 2. Qaǵaz, 3. Dápter, 4. Esep, 5. Kitap, 6. Matematıka, 7. Fızıka, 8. Informatıka, 9. Sómke, 10. Oqýshy, 11. Bor, 12. Taqta, 13. Ketirgish, 14. Syzǵysh, 15. Karandash, 16. Sırkúl, 17. Parta, 18. Gúl, 19. Aýa, 20. Densaýlyq.
Qorytyndy : Ár týrdan tapsyrmany oryndaý qabiletine qaraı toptarǵa ataqtar berilip, dıplomdar tapsyryldy.
1. «Oıshyldar»-7 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Ádilbaeva Elnara
2. «Bilgirler»-6 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Zeınedenova Tilekshi
3. «Tapqyrlar»-5 synyp oqýshylar men synyp jetekshisi Kalenova Shynar
4. «Zeıindiler»-8 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Shahatova Zaıra ıelendi. Oqýshylar qyzyǵýshylyq tanytyp, belsendilikpen qatysty.
Maqsaty: Oqýshylarǵa jan-jaqty bilim berý, alǵan bilimderin tereńdetý, oı-órisin keńeıtý, ujymmen jumys isteýge úıretý. Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyra otyryp, este saqtaý, oıdan – oı týyndatý qabiletin damytý arqyly óz oıyn jetkize bilý daǵdysyn qalyptastyrý. Oqýshylardy uıymshyldyqqa, tapqyrlyqqa, jaýapkershilikke, toppen jumys jasaýǵa tárbıeleý.
Saıysqa 5 – 8 synyp oqýshylarynyń synyp jetekshilerimen birlesken januıalyq ujym qatysty.
Saıystyń júrý barysy:
Júrgizýshi: Oı armanyn keshetin,
Aqyldy bol ósetin.
Esepke tunǵan álemniń,
Jumbaq syryn sheshetin,
Januıa keldi ortaǵa - deı otyryp, toptardy ortaǵa shaqyramyz.
Saıystyń ótý jospary:
1. «Oılan» týry (logıkalyq jumys)
2. «Kim tapqyr» týry (sýret boıynsha tapsyrmalar)
3. «Kim bilgir» (qasıetti sandar syryna saıahat)
4. «Kim zeıindi» týry (20 sóz atalady, sony retimen shatastyrmaı jazyp shyǵý kerek)
5. Qorytyndylaý
Oıynǵa 4 top qatynasty, ádil baǵa beretin sarapshylar saılandy.
1. «Oılan» týry. Ár topqa jeke – jeke logıkalyq esepter berildi.
İ – topqa «Kim qatelesti» esebi
Bir sharýa aqshadan qysylyp, ósimqor kórshisinen 2 teńge qaryz suraıdy. Kórshisi qaryz berýge kelisip, mynandaı shart qoıady. «Men saǵan eki teńge emes, 200 tıyn beremin. Biraq sen ony maǵan ózin – ózi kóbeıtkendegi ósimmen qaıtarasyń»- deıdi. Qınalyp turǵan sharýa birden kelisip, «2 teńgesi ne, 200 tıyny ne, báribir emes pe?» dep oılaıdy. Belgili merzimnen keıin sharýa kórshisine 4 teńge ákelip beredi. Biraq ol 4 teńgeniń az ekenin aıtyp daý salady. Qatelesken kim? Kórshi sharýadan neshe teńge qaıtarýyn talap etti?
Jaýaby: Qatelesken sharýa. Sebebi 200 tıyndy eki eselese 40000 tıyn, ıaǵnı 4 teńge emes, 400 teńge bolady. Bul jerde kórshisi sharýanyń ańǵaldyǵyn paıdalanǵan.
İİ-topqa. «Qasqyr, shóp jáne eshki» esebi.
Ómirde de, qarapaıym tirlikte de nebir jumbaqtar bar. Alaıda, olar bir – eki sóılemnen quralyp: «Eńireýden eki at keledi. Ol ne?» deıtin qarapaıym aýyzeki tilde aıtyla salyp, ońaı sheshile qoıatyndaı jeńil jumbaq emes. Oılanyp, tolǵanyp, dáleldi paıymdaýlar jasaýǵa týra keledi. Myna jumbaq áńgime de sonyń biri.
Arqasynda shóbi, aldynda eshkisi, sońynda qasqyry bar sharýa ózenniń jaǵasyna kelip ańtarylyp turyp qalady. Ótetini jalǵyz qaıyq. Ózimen birge shópti alyp óteıin dese qasqyr eshkini jep qoıady. Qasqyrdy ótkizse, eshki shópti jep qoıady. Biraq sharýa oılanyp sheshimin tabady. Sóıtip qasqyrdy da, shópti de, eshkini de aman – esen arǵy jaǵaǵa ótkizedi. Al, sen bolsań qalaı ótkizer ediń?
Jaýaby: Adam aldymen eshkini alyp ótedi, sonan soń shópti aparyp, eshkini alyp bergi jaǵaǵa keledi. Eshkini tastap, qasqyrdy qaıyqqa otyrǵyzady. Sońynda eshkini qaıtadan alyp ketedi.
İİİ – topqa. «Otbasy» esebi.
Qyz ben jigit qosylyp bólek otaý tigedi. Qazaq halqy keıde muny «tútin tútetti» dep jatady. Birte – birte osy otbasynda balalar dúnıege keledi. Iaǵnı, otbasy músheleriniń sany kóbeıedi. Mine, sondaı bir otbasynyń bes er balasy jáne olardyń árqaısysynyń qaryndasy bar eken. Olar tatý – tátti baqytty ómir keshipti. Osy otbasynyń barlyǵyn qosqanda qansha balasy bar dep oılaısyz?
Jaýaby: Otbasynyń 6 balasy bar. Sebebi barlyq ulǵa qaryndas bireý.
İÚ – topqa. «Jasy men týǵan jyldar» esebi.
Aǵaıyndy eki balanyń úlkeniniń jasy 1987 jyly dúnıege kelgen inisiniń týǵan jylynyń sandarynyń qosyndysyna, al inisiniń jasy aǵasynyń týǵan jylynyń qosyndysyna teń bolady. Ekeýiniń ara jasynyń aıyrmashylyǵy 7 jas. Olaı bolsa, olardyń jasy men týǵan jyly qaı jyldar bolmaq?
Jaýaby: İnisi 1987 jyly týylǵan desek, aǵasynyń jasy 25 bolady. Ekeýiniń jas aıyrmashylyǵy 7 jyl bolǵandyqtan 1987-den 7-ni shegerý kerek. Sonda aǵasynyń týǵan jyly shyǵady. Iaǵnı, ol 1980 jylǵy, ıaǵnı inisi 18 jasta.
İİ. «Kim tapqyr» týry.
Bul týrda sýret boıynsha tapsyrmalar berildi, sol berilgen tapsyrmalardy oryndaý.
İİİ. «Kim bilgir» týry. Qasıetti sandar syryna saıahat.
Halqymyz qashanda 3, 5, 7, 9 tipti 10 sandaryna erekshe mán berip, onyń astaryna tereń úńilgen taǵylymdyq jaǵy, tárbıelik mánine den qoıǵan. Osy saıysta sol qasıetti sandardyń keıbirine saıahat jasap, bilgenimizdi ortaǵa salyp, bilmegenimizdi úırenip, qoıyn dápterimizge jazyp alyp, balalarymyzǵa úıretsek.
İ-topqa. Bes qarýdy, Úsh jurtty ata.
Jaýaby: Bes qarý: 1. Sadaq, 2. Myltyq, 3. Naıza, 4. Qylysh, 5. Aıbalta
Úsh jurt: 1. Óz jurtyń 2. Qaıyn jurtyń 3. Naǵashy jurtyń
İİ – topqa. Bes namazdy, Úsh júzdi ata
Jaýaby:
Bes namaz: 1. Tań namazy, 2. Besin namazy, 3. Ekindi namazy, 4. Aqsham namazy, 5. Jasıyń namazy
Úsh júz: Bekarys-Uly júz, Akarys – Orta júz, Janarys – Kishi júz
İİİ – topqa. Bes paryzdy, Úsh táttini ata.
Jaýaby:
Bes paryz: 1. Qudaıdy moıyndaý, 2. Namaz oqý, 3. Oraza tutý. 4. Qaıyr sadaqa berý, 5. Qajylyqqa barý
Úsh tátti: 1. Jan tátti, 2. Mal tátti. 3. Jar tátti
İÚ – topqa: Bes boryshty, Úsh arsyzdy ata
Jaýaby:
Bes borysh: 1. Allaǵa degen borysh, 2. Adamnyń ózine degen borysh, 3. Elge, halyqqa degen borysh, 4. Úı – ishi aǵaıynǵa degen borysh, 5. Aryńnyń aldyndaǵy adamgershilik borysh
Úsh arsyz: Uıqy arsyz, tamaq arsyz, kúlki arsyz.
Kórermenderge: Bes ósıetti, Úsh maqsatty atańyz.
Jaýaby:
Bes ósıet: 1. Talasqa senbe, 2. Jaýǵa kirme, 3. Árqashan saq júr, 4. Ash úıge qonba, 5. Jarlydan syı alma
Úsh maqsat: Jol maqsaty – jetý, qyz maqsaty – ketý, saýda maqsaty – utý
İÚ. «Kim zeıindi» týry.
Bul týrda júrgizýshi 20 sóz oqıdy, sony retimen shatastyrmaı jazyp shyǵý kerek.
1. Qalam, 2. Qaǵaz, 3. Dápter, 4. Esep, 5. Kitap, 6. Matematıka, 7. Fızıka, 8. Informatıka, 9. Sómke, 10. Oqýshy, 11. Bor, 12. Taqta, 13. Ketirgish, 14. Syzǵysh, 15. Karandash, 16. Sırkúl, 17. Parta, 18. Gúl, 19. Aýa, 20. Densaýlyq.
Qorytyndy : Ár týrdan tapsyrmany oryndaý qabiletine qaraı toptarǵa ataqtar berilip, dıplomdar tapsyryldy.
1. «Oıshyldar»-7 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Ádilbaeva Elnara
2. «Bilgirler»-6 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Zeınedenova Tilekshi
3. «Tapqyrlar»-5 synyp oqýshylar men synyp jetekshisi Kalenova Shynar
4. «Zeıindiler»-8 synyp oqýshylary men synyp jetekshisi Shahatova Zaıra ıelendi. Oqýshylar qyzyǵýshylyq tanytyp, belsendilikpen qatysty.
You Might Also Like
