InfoHub Logo

Japonıanyń 1946 jyly 3 qarashada qabyl­danǵan Ata Zańynyń 3-shi babynyń 21 tarmaǵynda «Májilister men basqosýlar erkindigine jáne sóz bostandyǵy men baspasóz bostandyǵyna, pikir bildirýdiń ózge de túrlerine kepildik beri­ledi. Senzýraǵa jol joq; aqparat qupıalylyǵy saqtalýy tıis» dep jazylǵan. Japonıada jýrnalıs Úkimet nemese Parlament múshesinen suhbat alý úshin mindetti túrde «Saıası jýrnalıserdiń uıymyna» múshe bolý kerek. Osy uıymnyń jýrnalıseri ǵana Úkimettegi baspasóz máslıhatyna, resmı kezdesýlerge, t.b. qatysý múmkindigine ıe. Japon jýr­nalıs­tıkasynyń qazirgi tańdaǵy máselesi retinde Kúnshyǵystaǵy qalam ıeleri sol uıym jýrnalıseriniń saıası qaıratkerlerdiń baspa­sóz hatshysy deńgeıinen asa almaı jatqandyǵyn aıtyp júr.

Japon jýrnalısıkasyna tán ereksheliktiń biri — gazet-jýrnal betinde maqala avtorynyń aty-jóni jazylmaýy jáne sýretiniń basylmaýy. «Jýrnalıs bolý degenimiz – elge tanylý» degen bizdiń túsinik olarǵa jat. Degenmen, keıingi jyldary biraz basylymdar jýrnalısiń aty-jónin jarıalaýmen qatar, avtordyń eńbek joly týraly maǵlumat berý úrdisine kóshken. Qazaq jýrnalısıkasyna oıdy kóbinese tuspaldap, astarlap jetkizý, oı qorytýdy oqyrmannyń enshisine qaldyrý tán bolsa, japon baspasózine naqtylyq, dáldik, týra aıtý, jınaqylyq sıpaty basym.

Japonıada jýrnalıserdi jáne de aqparat quraldarynyń ózge de mamandaryn joǵary oqý oryndaryndaǵy sosıologıa, aqparattyq tehnologıa, qoǵamdyq óndiris, fılologıa tárizdi fakúltetter quramyndaǵy medıa bólimderi daıarlaıdy. Bundaı bólimder kóptegen ýnıversıtetterde ashylǵan. Jylyna jalpy taralymy 4 mıllıard dana bolatyn 3000 túrli gazet-jýrnal shyǵady. Kún saıyn gazetterdiń 90 paıyzy úıge jetkiziledi. Gazet tasýshylardyń kópshiligi – mektep oqýshylary. Gazet betindegi keńistiktiń 40 paıyzy jarnamaǵa arnalǵan. Japon baspasózi úshin jarnama – mańyzdy tabys kózi.

Danıbaı Móldir

---