Jaqsy sóz – kóńil kilti
Baıqońyr qalasy,№ 275 mektep Kojagýlova G.
Sabaqtyń taqyryby: Jaqsy sóz – kóńil kilti
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylardy adamgershilikke, qarapaıymdylyqqa, kishipeıildilikke, ádeptilikke, eńbeksúıgishtikke, óz halqynyń salt - dástúrin úırene otyryp, jaman ádetterden aýlaq bolýǵa, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata bilýge úıretý.
Formasy: tárbıe saǵaty
Kórnekiligi: taqyrypqa baılanysty slaıdtar tizbegi
Sabaqtyń ótkizilý barysy:
Jospar.
İ. Kirispe
İİ. Negizgi bólim:
1. Ádepti bala – arly bala
2. «Jaqsy sóz – janǵa qýat» kórinis
3. Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
4. «Jaqsy men jaman» týraly maqal - mátelder
5. Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn
İİİ. Qorytyndy
Azamat: Meıirimdi júrekpen,
Aqpeıildi tilekpen,
Aıym: Amandasyp alaıyq,
Bir jadyrap qalaıyq!
Azamat: - Qadirli ustazdar, qymbatty oqýshylar!
Aıym: - Búgingi bolatyn 6 «A» synyp oqýshylarynyń «Jaqsy sóz – kóńil kilti» atty ashyq tárbıe saǵatyna qosh kelipsizder!
Azamat: tárbıe saǵatymyzdyń maqsaty: adamgershilikke, qarapaıymdylyqqa, kishipeıildilikke, ádeptilikke, eńbeksúıgishtikke, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata bilýge baýlý.
Aıym: Tárbıe saǵatymyzdyń bólimderimen tanys bolyńyzdar.
1. Ádepti bala – arly bala
2.«Jaqsy sóz – janǵa qýat» kórinis
3. Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
4.«Jaqsy men jaman» týraly maqal - mátelder
5. Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn
Azamat: Sóz – adam úshin tárbıe quraly, bilim - bilik, mádenıet, óner bastaýy. Sondyqtan da sózdi shashpa - tók tegin dúnıe kórip, ońdy - soldy talǵaýsyz aıta berse, juǵymy, qadiri bolmaıdy.
Aıym: «Sóz qadiri – adamnyń óz qadiri, sózi qunsyzdyń ózi qunsyz» dep aıtqandaı qalaı da sózdiń adamǵa jaǵymdy nemese jaǵymsyz áseri orasan zor ekeni daýsyz. Halqymyzdyń: «Jyly - jyly sóıleseń, jylan innen shyǵady» degen tamasha maqaly jyly da jaǵymdy sóıleýdiń qanshalyq keremet kúshke ıe ekendigin ańǵartady.
1. Azamat: Olaı bolsa, « Ádepti bala – arly bala» bóliminen bastalyq.
- Taqtadaǵy sýretke qaraımyz, sýrette ne beınelengen?
- Kimde qandaı pikir bar? Óz oılaryńda aıtýǵa bolady.
Oqýshylar pikirinen keıin:
- Armannyń istegen isi durys pa?
- Ádeptilikke jata ma?
Aıym: Demek, adam boıynda jaqsy - jaman qasıetter bolady eken. Bizge aqyldylyqty, adaldyqty, qarapaıymdylyq pen kishipeıildilikti ınabattylyqty, shynshyldyqty ata - analarymyz, ustazdarymyz úıretedi eken.
Azamat:- Al biz, osyndaı jaqsy qasıetterdi ananyń aq sútimen, bal tilinen boıymyzǵa sińiremiz. Jaqsy bala osy qasıetterdi úırenip, jaman minez, ádetterden, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysýymyz kerek.
Aıym:- Al, balalar, taqtaǵa nazar aýdaramyz. Ádepti bala qandaı bolady, ádepsiz bala qandaı bolatynyn baqylaımyz.
Ádepti shynshyl
tártipti bilimdi
meıirimdi
taza júredi uqypty
til almaıdy nashar oqıdy
ótirikshi erinshek
ádepsiz
Azamat:- Ádepti jáne ádepsiz bala týraly taqpaq aıtatyn oqýshylarǵa sóz kezegin bereıik.
Kim úlkendi syılasa,
Kim úlkendi tyńdasa,
Syıly bolmaq ózi de,
Úlken bolǵan kezinde.
Meni úlkender ádepti dep maqtaıdy,
Minezimnen teris qylyq tappaıdy.
Al eger sen jalqaý bolsań tilazar,
Ondaı ádet jaqsylyqqa jatpaıdy.
- Qarsy aldynan kesip ótpeı kóldeneń,
Qashan da men úlkenderge jol berem.
Abaısyzda qalsa bireý súrinip,
Sol zamatta súıenish bop qol berem.
Tilin alyp kishiniń de káriniń,
Kóńilinen shyǵyp júrmin báriniń,
Ata - ananyń aıtqan sózin tyńdaýdy,
Ádeptilik belgisi dep tanydym.
Syılastyqty izdegen,
Ádep saqtar izgi óren.
Sypaıylyq belgisi,
Úlkenderge «siz» degen.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam.
Jamandyqtan jırenip,
Úlgi alamyz jaqsydan.
Biz Otannyń baldyrǵan uldarymyz,
Ádeptilik, batyldyq uranymyz.
Aıym: - Ádeptilik, tárbıelilik - asyl qasıetter. Adamdardy bir - birinen osyndaı jaqsy qasıetteri arqyly baǵalaıdy.
Olaı bolsa, oıymyzdy, boıymyzdy bir sergitip alaıyq. Synybymyzdaǵy er balalardyń oryndaýynda bı «Djabaokes»
Azamat: Adamǵa jaqsy sóz aıtyp, janyna qýat beretin sózdiń bir túri bul - sálemdesý, sálem berý. Sálemdesý - kezdesken adamdardyń bir - biriniń amandyǵyn bilip, qýanyshqa bólenýi.
Aıym: Bir - birine aman - saýlyq tilep, tilektestigin, nıettestigin bildirý, ádeptilik pen izettilik nyshanyn kórsetý. Árbir adam «qaıyrly tań», «qaıyrly kún», «qaıyrly kesh» degen sózderdi amandasýǵa qosyp, táýliktiń úsh mezgilinde bir - birimen aqjarqyn amandasýy tıis.
Azamat: Amandasqan adam qazaq saltynda oń alaqanyn júreginiń ústine qoıyp, basyn ızeıdi. Ne bolmasa qol berip amandasady. Ol «sizdi shyn júrekten qurmettep, amandyǵyńyzdy tilep, ózińizge bas ıemin» degen maǵynany bildiredi.
Olaı bolsa, «Jaqsy sóz - janǵa qýat»taqyrybyndaǵy shaǵyn eki kórinisti tamashalaıyq.
Kórinis №1
Telefon shyryldaıdy. (Telefondy Samaldyń anasy alady)
Ásel:
- Samal úıde me? Telefonǵa shaqyryp jiberińizshi. Telefondy anasy Samalǵa beredi.
- Áı, Samal, matematıka páninen qandaı tapsyrma berdi?
Samal: - Sálem, Ásel! Halyń qalaı? Keshir men de keshe sabaqqa bara almadym.
Ásel: - Nege?
Samal: - Keshe kishkene qyzýym kóterilip turǵan soń anam bir kúnge úıde bol, qyzýyń tússin, sabaqta aýyryp qalarsyń dedi.
Ásel: - Jaraıdy onda, basqa qyzdarǵa telefon soǵyp bilermin.
Kórinis №2
Dúkenge bir qart adam kele jatady. Jer taıǵaq edi, ol kisi taıyp jyǵylyp qalady. Asqat pen Álibek mektepke kele jatqan edi. Asqat Álibekke sómkesin berip, qart kisini kóterip turǵyzyp jiberedi. Ol raqmet aıtyp, ketip qalady. Álibek odan:
- Ana kisi seniń atań ba?
- Joq, atam emes.
- Aǵań ba?
- Joq, aǵam emes.
- Álde ákeń be?
- Joq, ákem emes.
- Tanısyń ba?
- Joq tanymaımyn. Jáı bir adam ǵoı. Álibek tańyrqap qalady.
Muǵalim: 1 - kórinis boıynsha ne túsindik? - Ásel qandaı kemshilik jiberdi? Osy eki balanyń ornynda ózderiń bolsańdar ne ister edińder?
2 - kórinisten ne túsindińder? (balalar óz oılaryn aıtady). Áje ne dedi balaǵa?
Oı qozǵaý.
- Qandaı kezde jaqsy sózderdi qoldanasyńdar?
- Jaqsy sóz estigende qandaı sezimde bolasyńdar?
- Jaman, dóreki sóz estigende qandaı sezimde bolasyńdar?
- Jaqyn adamdaryńa qandaı jaqsy sózder aıtqylaryń keledi?
Aıym: Jaqsy sóz, jyly tilek ár adamnyń kóńilin kóterip, olardyń júregine jylý beredi, kóńiline qýanysh syılaıdy. Jyly sóz adamdardy tatýlastyrady, dostastyrady.
Jaqsy sózderdi bir - birine jıi aıtý nátıjesinde ózara syılastyq artady.
Azamat: «Jaqsy sóz - jarym yrys» deıdi halqymyz. Jaqsy sóz estiseń, janyń jadyraıdy. Jaqsy sóz ashý shaqyrmaıdy, júregińdi jylytady. Tek qana jaqsylyqqa jetkizedi, baqytqa keneltedi, qýanyshqa bóleıdi. Jaqsy sóz qýat beredi, kóńil kóteredi
Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
Jaqsy sóz jan semirter, sergiter de,
Kóńildi shúıgiter de ór kúterge.
Tus - tustan qulyndatyp, shurqyratyp,
Jibek jal saıgúlik oı órbiter de.
Jaqsy sóz – jan sýsyny shól qanatyn,
Oı men tán qýat alyp tolǵanatyn.
Shabytqa qaıratpenen qomdatatyn
Qymqaptaı saýdyr - saýdyr zor qanatyn.
Jaqsy sóz – jarym yrys saǵynatyn,
Qıynnan qıýlasyp tabylatyn.
Qymbat ol, aıaýly ol áýlıedeı,
Tek júrek ámirine baǵynatyn.
Jaqsy sóz aıta alady Jaqsy ǵana,
Ár Jaqsy – Alty Alashqa baq sybaǵa.
Jaqsy sóz tyńdaý úshin ár Jaqsyǵa
Bolýdan arlanbaımyn atshy bala.
Jaqsy sóz – kópshik qoıyp maqtaý emes,
Ádepten, uıattan da attaý emes.
Jylýyn júregińniń aq jarylǵan
Shym búrkep, ishke búgip saqtaý emes.
Jaqsy sóz – aqqý sezim balapany,
Yp - ystyq izgi uǵymnyń alaqany.
Kóńilden kóleńkeni qýyp shyǵar –
Nur shashar shuǵylaly dala tańy.
Jaqsy sóz – sara kóńil ańǵarǵany,
Súısinip, meıirlenip tańǵalǵany.
Emdeıdi ol julyndy da júıkeni de,
Jota, jon jadyratyp bal barmaǵy.
Jaqsy sóz iz túsirse zerdede oıaý,
Qaı - qashan kóńilge báz salmas qaıaý.
Qulaǵyn kóp buraımyn zeıilimniń,
Qalma dep parasattan qara jaıaý.
Bir top qyzdardyń oryndaýynda bı «Rloı - polı» qabyl alyńyzdar!
Aıym:
Oı - júırik, til - sheber,
Tanytsa shyndyqty.
Mándi oıdy tilmen ber,
Sózdi taýyp uqypty.
Azamat:
«Siz», «biz»degen jyly sóz,
Jaqsylyqtyń meıiri.
Bir - birine bolyp kóz,
Keń bolsyn adam peıili.
«Jaqsy men jaman týraly» maqal biletin oqýshylarǵa sóz kezegin bersek.
1. Jaqsydan tıer shapaǵat.
Jamannan tıer kesapat.
2. Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
3. Jaqsy – tekshil,
Jaman – kekshil.
4. Jaqsyǵa erseń jetersiń muratqa,
Jamanǵa erseń qalarsyń uıatqa.
5. Jaqsynyń altyn basy eńkeıse,
Bilimsizdiń basy shalqaıady.
6. Jaqsy sóz jan súıindirer,
Jaman sóz jan kúıindirer.
7. Jaqsy adam eldiń yrysy,
Jaqsy sóz jannyń tynysy.
8. Jaqsy sóılese aýzynan nur tógiledi, jaman sóılese aýzynan jyn tógiledi.
9. Jaqsynyń sózi nazaly, jamannyń sózi yzaly.
Azamat: Adamdardyń bir – birine jıi jaqsy sóz aıtýy, olardy jaqyndastyrady, dostastyrady. Olardyń bir – birine degen syılastyǵy artady. Endeshe syılastyǵy mol, dostyqqa berik, uıymshyl synyp ekenimizdi Anzýra qalaı jetkizer eken. Anzýrany tyńdalyq.
Anzýra: Jup jazbastan júremiz.
Bizdiń synyp - maqtaýly
Óıtkeni biz súıemiz
Dáıim tártip saqtaýdy
Bizdiń synyp – maqtaýly
Oqýda da aldamyz,
Bizdiń synyp ónerli
Jaqsy úırenip alǵanbyz
Talaı bı men óleńdi
Bizdiń synyp - ónerli
Eńbekke de qoly epti
Yntymaqty dos yńǵaı
Bizdiń synyp ádepti
Bizdiń synyp osyndaı
Bizdiń synyp osyndaı.
Aıym: «Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn» - degen eken halyq. Shamamyz jetkeninshe, qolymyzdan kelgenshe adamdarǵa, aınalaǵa jaqsylyq jasap, jaqsy sóz aıtyp júreıik. Óıtkeni jasaǵan jaqsylyq zaıa ketpeıtinin, onyń sharapaty ózińe, jaqyn – týystaryńa, tipti elińe tıetinin sender jaqsy bilesińder. Alǵysqa bólenip, rızashylyqqa kenelesińder.
Án
Qorytyndy.
«Jaqsynyń sózi nazaly, jamannyń sózi yzaly» degen maqaldardyń sıpattary tamasha beınelengen. Abaılap sóıleý - aqyldylyq, ınabattylyq belgisi. Óziń opyq jep, ókinip júrmeý úshin, ózgeniń janyna jazyqsyzdan jara túsirmeý úshin baıqap, baǵymdap sóıleýdiń máni zor. Aldyn - ala oılanyp alýdy ádetke aınaldyrý jaqsy qasıet sanalady. Ataqty akademık, ǵalym I. P. Pavlov: «Adamdardyń densaýlyǵyn saqtaýda ásirese, júrek - qan tamyrlarynyń syrqatyna shaldyqpaýda aınaladaǵy adamdar sóziniń áseri kúshti» — dep anyqtaǵan. «Jaqsy sóz - jarym yrys» deıdi halqymyz. Jaqsy sóz estiseń, janyń jadyraıdy. Jaqsy sóz ashý shaqyrmaıdy, júregińdi jylytady. Tek qana jaqsylyqqa jetkizedi, baqytqa keneltedi, qýanyshqa bóleıdi.
Sabaqtyń taqyryby: Jaqsy sóz – kóńil kilti
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylardy adamgershilikke, qarapaıymdylyqqa, kishipeıildilikke, ádeptilikke, eńbeksúıgishtikke, óz halqynyń salt - dástúrin úırene otyryp, jaman ádetterden aýlaq bolýǵa, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata bilýge úıretý.
Formasy: tárbıe saǵaty
Kórnekiligi: taqyrypqa baılanysty slaıdtar tizbegi
Sabaqtyń ótkizilý barysy:
Jospar.
İ. Kirispe
İİ. Negizgi bólim:
1. Ádepti bala – arly bala
2. «Jaqsy sóz – janǵa qýat» kórinis
3. Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
4. «Jaqsy men jaman» týraly maqal - mátelder
5. Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn
İİİ. Qorytyndy
Azamat: Meıirimdi júrekpen,
Aqpeıildi tilekpen,
Aıym: Amandasyp alaıyq,
Bir jadyrap qalaıyq!
Azamat: - Qadirli ustazdar, qymbatty oqýshylar!
Aıym: - Búgingi bolatyn 6 «A» synyp oqýshylarynyń «Jaqsy sóz – kóńil kilti» atty ashyq tárbıe saǵatyna qosh kelipsizder!
Azamat: tárbıe saǵatymyzdyń maqsaty: adamgershilikke, qarapaıymdylyqqa, kishipeıildilikke, ádeptilikke, eńbeksúıgishtikke, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata bilýge baýlý.
Aıym: Tárbıe saǵatymyzdyń bólimderimen tanys bolyńyzdar.
1. Ádepti bala – arly bala
2.«Jaqsy sóz – janǵa qýat» kórinis
3. Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
4.«Jaqsy men jaman» týraly maqal - mátelder
5. Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn
Azamat: Sóz – adam úshin tárbıe quraly, bilim - bilik, mádenıet, óner bastaýy. Sondyqtan da sózdi shashpa - tók tegin dúnıe kórip, ońdy - soldy talǵaýsyz aıta berse, juǵymy, qadiri bolmaıdy.
Aıym: «Sóz qadiri – adamnyń óz qadiri, sózi qunsyzdyń ózi qunsyz» dep aıtqandaı qalaı da sózdiń adamǵa jaǵymdy nemese jaǵymsyz áseri orasan zor ekeni daýsyz. Halqymyzdyń: «Jyly - jyly sóıleseń, jylan innen shyǵady» degen tamasha maqaly jyly da jaǵymdy sóıleýdiń qanshalyq keremet kúshke ıe ekendigin ańǵartady.
1. Azamat: Olaı bolsa, « Ádepti bala – arly bala» bóliminen bastalyq.
- Taqtadaǵy sýretke qaraımyz, sýrette ne beınelengen?
- Kimde qandaı pikir bar? Óz oılaryńda aıtýǵa bolady.
Oqýshylar pikirinen keıin:
- Armannyń istegen isi durys pa?
- Ádeptilikke jata ma?
Aıym: Demek, adam boıynda jaqsy - jaman qasıetter bolady eken. Bizge aqyldylyqty, adaldyqty, qarapaıymdylyq pen kishipeıildilikti ınabattylyqty, shynshyldyqty ata - analarymyz, ustazdarymyz úıretedi eken.
Azamat:- Al biz, osyndaı jaqsy qasıetterdi ananyń aq sútimen, bal tilinen boıymyzǵa sińiremiz. Jaqsy bala osy qasıetterdi úırenip, jaman minez, ádetterden, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysýymyz kerek.
Aıym:- Al, balalar, taqtaǵa nazar aýdaramyz. Ádepti bala qandaı bolady, ádepsiz bala qandaı bolatynyn baqylaımyz.
Ádepti shynshyl
tártipti bilimdi
meıirimdi
taza júredi uqypty
til almaıdy nashar oqıdy
ótirikshi erinshek
ádepsiz
Azamat:- Ádepti jáne ádepsiz bala týraly taqpaq aıtatyn oqýshylarǵa sóz kezegin bereıik.
Kim úlkendi syılasa,
Kim úlkendi tyńdasa,
Syıly bolmaq ózi de,
Úlken bolǵan kezinde.
Meni úlkender ádepti dep maqtaıdy,
Minezimnen teris qylyq tappaıdy.
Al eger sen jalqaý bolsań tilazar,
Ondaı ádet jaqsylyqqa jatpaıdy.
- Qarsy aldynan kesip ótpeı kóldeneń,
Qashan da men úlkenderge jol berem.
Abaısyzda qalsa bireý súrinip,
Sol zamatta súıenish bop qol berem.
Tilin alyp kishiniń de káriniń,
Kóńilinen shyǵyp júrmin báriniń,
Ata - ananyń aıtqan sózin tyńdaýdy,
Ádeptilik belgisi dep tanydym.
Syılastyqty izdegen,
Ádep saqtar izgi óren.
Sypaıylyq belgisi,
Úlkenderge «siz» degen.
Jaqsylyqtan úırenip,
Bolamyz biz jaqsy adam.
Jamandyqtan jırenip,
Úlgi alamyz jaqsydan.
Biz Otannyń baldyrǵan uldarymyz,
Ádeptilik, batyldyq uranymyz.
Aıym: - Ádeptilik, tárbıelilik - asyl qasıetter. Adamdardy bir - birinen osyndaı jaqsy qasıetteri arqyly baǵalaıdy.
Olaı bolsa, oıymyzdy, boıymyzdy bir sergitip alaıyq. Synybymyzdaǵy er balalardyń oryndaýynda bı «Djabaokes»
Azamat: Adamǵa jaqsy sóz aıtyp, janyna qýat beretin sózdiń bir túri bul - sálemdesý, sálem berý. Sálemdesý - kezdesken adamdardyń bir - biriniń amandyǵyn bilip, qýanyshqa bólenýi.
Aıym: Bir - birine aman - saýlyq tilep, tilektestigin, nıettestigin bildirý, ádeptilik pen izettilik nyshanyn kórsetý. Árbir adam «qaıyrly tań», «qaıyrly kún», «qaıyrly kesh» degen sózderdi amandasýǵa qosyp, táýliktiń úsh mezgilinde bir - birimen aqjarqyn amandasýy tıis.
Azamat: Amandasqan adam qazaq saltynda oń alaqanyn júreginiń ústine qoıyp, basyn ızeıdi. Ne bolmasa qol berip amandasady. Ol «sizdi shyn júrekten qurmettep, amandyǵyńyzdy tilep, ózińizge bas ıemin» degen maǵynany bildiredi.
Olaı bolsa, «Jaqsy sóz - janǵa qýat»taqyrybyndaǵy shaǵyn eki kórinisti tamashalaıyq.
Kórinis №1
Telefon shyryldaıdy. (Telefondy Samaldyń anasy alady)
Ásel:
- Samal úıde me? Telefonǵa shaqyryp jiberińizshi. Telefondy anasy Samalǵa beredi.
- Áı, Samal, matematıka páninen qandaı tapsyrma berdi?
Samal: - Sálem, Ásel! Halyń qalaı? Keshir men de keshe sabaqqa bara almadym.
Ásel: - Nege?
Samal: - Keshe kishkene qyzýym kóterilip turǵan soń anam bir kúnge úıde bol, qyzýyń tússin, sabaqta aýyryp qalarsyń dedi.
Ásel: - Jaraıdy onda, basqa qyzdarǵa telefon soǵyp bilermin.
Kórinis №2
Dúkenge bir qart adam kele jatady. Jer taıǵaq edi, ol kisi taıyp jyǵylyp qalady. Asqat pen Álibek mektepke kele jatqan edi. Asqat Álibekke sómkesin berip, qart kisini kóterip turǵyzyp jiberedi. Ol raqmet aıtyp, ketip qalady. Álibek odan:
- Ana kisi seniń atań ba?
- Joq, atam emes.
- Aǵań ba?
- Joq, aǵam emes.
- Álde ákeń be?
- Joq, ákem emes.
- Tanısyń ba?
- Joq tanymaımyn. Jáı bir adam ǵoı. Álibek tańyrqap qalady.
Muǵalim: 1 - kórinis boıynsha ne túsindik? - Ásel qandaı kemshilik jiberdi? Osy eki balanyń ornynda ózderiń bolsańdar ne ister edińder?
2 - kórinisten ne túsindińder? (balalar óz oılaryn aıtady). Áje ne dedi balaǵa?
Oı qozǵaý.
- Qandaı kezde jaqsy sózderdi qoldanasyńdar?
- Jaqsy sóz estigende qandaı sezimde bolasyńdar?
- Jaman, dóreki sóz estigende qandaı sezimde bolasyńdar?
- Jaqyn adamdaryńa qandaı jaqsy sózder aıtqylaryń keledi?
Aıym: Jaqsy sóz, jyly tilek ár adamnyń kóńilin kóterip, olardyń júregine jylý beredi, kóńiline qýanysh syılaıdy. Jyly sóz adamdardy tatýlastyrady, dostastyrady.
Jaqsy sózderdi bir - birine jıi aıtý nátıjesinde ózara syılastyq artady.
Azamat: «Jaqsy sóz - jarym yrys» deıdi halqymyz. Jaqsy sóz estiseń, janyń jadyraıdy. Jaqsy sóz ashý shaqyrmaıdy, júregińdi jylytady. Tek qana jaqsylyqqa jetkizedi, baqytqa keneltedi, qýanyshqa bóleıdi. Jaqsy sóz qýat beredi, kóńil kóteredi
Poezıa mınýty «Jaqsy sóz jan semirter»
Jaqsy sóz jan semirter, sergiter de,
Kóńildi shúıgiter de ór kúterge.
Tus - tustan qulyndatyp, shurqyratyp,
Jibek jal saıgúlik oı órbiter de.
Jaqsy sóz – jan sýsyny shól qanatyn,
Oı men tán qýat alyp tolǵanatyn.
Shabytqa qaıratpenen qomdatatyn
Qymqaptaı saýdyr - saýdyr zor qanatyn.
Jaqsy sóz – jarym yrys saǵynatyn,
Qıynnan qıýlasyp tabylatyn.
Qymbat ol, aıaýly ol áýlıedeı,
Tek júrek ámirine baǵynatyn.
Jaqsy sóz aıta alady Jaqsy ǵana,
Ár Jaqsy – Alty Alashqa baq sybaǵa.
Jaqsy sóz tyńdaý úshin ár Jaqsyǵa
Bolýdan arlanbaımyn atshy bala.
Jaqsy sóz – kópshik qoıyp maqtaý emes,
Ádepten, uıattan da attaý emes.
Jylýyn júregińniń aq jarylǵan
Shym búrkep, ishke búgip saqtaý emes.
Jaqsy sóz – aqqý sezim balapany,
Yp - ystyq izgi uǵymnyń alaqany.
Kóńilden kóleńkeni qýyp shyǵar –
Nur shashar shuǵylaly dala tańy.
Jaqsy sóz – sara kóńil ańǵarǵany,
Súısinip, meıirlenip tańǵalǵany.
Emdeıdi ol julyndy da júıkeni de,
Jota, jon jadyratyp bal barmaǵy.
Jaqsy sóz iz túsirse zerdede oıaý,
Qaı - qashan kóńilge báz salmas qaıaý.
Qulaǵyn kóp buraımyn zeıilimniń,
Qalma dep parasattan qara jaıaý.
Bir top qyzdardyń oryndaýynda bı «Rloı - polı» qabyl alyńyzdar!
Aıym:
Oı - júırik, til - sheber,
Tanytsa shyndyqty.
Mándi oıdy tilmen ber,
Sózdi taýyp uqypty.
Azamat:
«Siz», «biz»degen jyly sóz,
Jaqsylyqtyń meıiri.
Bir - birine bolyp kóz,
Keń bolsyn adam peıili.
«Jaqsy men jaman týraly» maqal biletin oqýshylarǵa sóz kezegin bersek.
1. Jaqsydan tıer shapaǵat.
Jamannan tıer kesapat.
2. Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
3. Jaqsy – tekshil,
Jaman – kekshil.
4. Jaqsyǵa erseń jetersiń muratqa,
Jamanǵa erseń qalarsyń uıatqa.
5. Jaqsynyń altyn basy eńkeıse,
Bilimsizdiń basy shalqaıady.
6. Jaqsy sóz jan súıindirer,
Jaman sóz jan kúıindirer.
7. Jaqsy adam eldiń yrysy,
Jaqsy sóz jannyń tynysy.
8. Jaqsy sóılese aýzynan nur tógiledi, jaman sóılese aýzynan jyn tógiledi.
9. Jaqsynyń sózi nazaly, jamannyń sózi yzaly.
Azamat: Adamdardyń bir – birine jıi jaqsy sóz aıtýy, olardy jaqyndastyrady, dostastyrady. Olardyń bir – birine degen syılastyǵy artady. Endeshe syılastyǵy mol, dostyqqa berik, uıymshyl synyp ekenimizdi Anzýra qalaı jetkizer eken. Anzýrany tyńdalyq.
Anzýra: Jup jazbastan júremiz.
Bizdiń synyp - maqtaýly
Óıtkeni biz súıemiz
Dáıim tártip saqtaýdy
Bizdiń synyp – maqtaýly
Oqýda da aldamyz,
Bizdiń synyp ónerli
Jaqsy úırenip alǵanbyz
Talaı bı men óleńdi
Bizdiń synyp - ónerli
Eńbekke de qoly epti
Yntymaqty dos yńǵaı
Bizdiń synyp ádepti
Bizdiń synyp osyndaı
Bizdiń synyp osyndaı.
Aıym: «Jaqsynyń jaqsylyǵyn aıt, nury tasysyn» - degen eken halyq. Shamamyz jetkeninshe, qolymyzdan kelgenshe adamdarǵa, aınalaǵa jaqsylyq jasap, jaqsy sóz aıtyp júreıik. Óıtkeni jasaǵan jaqsylyq zaıa ketpeıtinin, onyń sharapaty ózińe, jaqyn – týystaryńa, tipti elińe tıetinin sender jaqsy bilesińder. Alǵysqa bólenip, rızashylyqqa kenelesińder.
Án
Qorytyndy.
«Jaqsynyń sózi nazaly, jamannyń sózi yzaly» degen maqaldardyń sıpattary tamasha beınelengen. Abaılap sóıleý - aqyldylyq, ınabattylyq belgisi. Óziń opyq jep, ókinip júrmeý úshin, ózgeniń janyna jazyqsyzdan jara túsirmeý úshin baıqap, baǵymdap sóıleýdiń máni zor. Aldyn - ala oılanyp alýdy ádetke aınaldyrý jaqsy qasıet sanalady. Ataqty akademık, ǵalym I. P. Pavlov: «Adamdardyń densaýlyǵyn saqtaýda ásirese, júrek - qan tamyrlarynyń syrqatyna shaldyqpaýda aınaladaǵy adamdar sóziniń áseri kúshti» — dep anyqtaǵan. «Jaqsy sóz - jarym yrys» deıdi halqymyz. Jaqsy sóz estiseń, janyń jadyraıdy. Jaqsy sóz ashý shaqyrmaıdy, júregińdi jylytady. Tek qana jaqsylyqqa jetkizedi, baqytqa keneltedi, qýanyshqa bóleıdi.
You Might Also Like
-
Jasóspirimderdiń óz ózine qol jumsaýynyń aldyn alý.
