InfoHub Logo

Taqyryby: Jasóspirim jáne zań
Maqsaty: Oqýshylardyń quqyqtyq saýattylyǵyn arttyrý. Ata zańymyzǵa degen súıispenshilik sezimin qalyptastyryp, shynshyl da ádiletti jáne parasatty tulǵany qalyptastyrý
Túri: Kezdesý, pikirtalas
Kórnekiligi: Interaktıvti taqta, qanatty sózder

Júrý barysy:
İ Oqýshylardy 2 topqa bólý
İİ Quqyq týraly jalpy túsinik
İİİ Seniń quqyǵyń – meniń quqyǵym (Oqýshy quqyǵy)
IV Psıhologıalyq trenıń
V«Tyǵyryqtan shyǵar jol qaısy» (sıtýasıalyq jaǵdaıdy sheshý
VI Kókeıde júrgen saýal (suraq - jaýap)
VII Oıdy aıaqta (maqal - máteldiń jalǵasyn tabý, túsinik berý)
VIII Qorytyndy

Muǵalim: Qurmetti ustazdar, ata – analar, oqýshylar jáne kesh qonaqtary «Jasóspirim jáne zań» atty pikirtalas keshimizge qosh keldińizder!
Pikirtalastyń negizgi maqsaty: oqýshylardyń quqyqtyq saýattylyǵyn arttyryp, quqyq buzýshylyq jáne qylmys belgilerimen, túrlerimen tanystyrý, jasóspirimderdiń quqyqtary men mindetterimen tanystyrý. Qoǵamnyń zańdary men normalaryn oryndaýǵa, quqyqtaryn bilip ony qurmetteýge tárbıeleý.

İ Quqyq týraly jalpy túsinik
Endi quqyq jóninde jalpy túsinik bere ketsek. Interaktıvti taqtaǵa nazar aýdaryńyzdar

Qoǵamda ómir súretin adamdardyń ózderin ustaý erejeleriniń jıyntyǵyn áleýmettik normalar deımiz
Áleýmettik norma

Quqyq Moral
Áleýmettik normalardyń memlekettiń pármenimen zańdastyrylǵan bóligi quqyqty, al memlekettiń pármenimen zańdastyrylmaǵan bóligi moraldy quraıdy
Quqyq degenimiz – memleket tarapynan zańdastyrylǵan jáne qorǵalatyn, jalpyǵa birdeı mindetti normalar júıesi.
Quqyqtyń ereksheligi – onyń normalary buzylǵan jaǵdaıda kináliniń zańdy jaýapqa tartylatyndyǵynda. Moraldyq tártipti buzǵany úshin adam zańdy jaýapkershilikke tartylmaıdy, biraq kópshiliktiń nazaryna iligedi, aınalasyna jaǵymsyz pikir týǵyzady.
Quqyqtyq normalar tek qana zańdardan turmaıdy, basqa da normatıvtik quqyqtyq aktilerde de kórsetilgen. Prezıdent - normatıvtik jarlyqtar, Úkimet – normatıvtik qaýlylar, mınıstrlikter – normatıvtik buıryqtar, jergilikti memlekettik organdar - normatıvtik sheshimder qabyldaıdy.
1948 jyly 10 jeltoqsanda BUU Bas Assambleıasy Adam quqyqtarynyń jalpyǵa ortaq deklarasıasyn qabyldady. Ol boıynsha adam quqyǵy 3 topqa bólinedi.

Adam quqyǵy
Tabıǵı Azamattyq quqyq Ekonomıkalyq - áleýmettik, mádenı quqyq
Bizdiń elimizde adam quqyqtary Ata Zańymyz – Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasynda kórinis tapqan. Ol 9 bólim, 98 baptan turady. Onyń ekinshi bólimi 30 baby quqyqqa arnalǵan.

İİ. Seniń quqyǵyń – meniń quqyǵym. Bul kezeńde oqýshylar óz quqyqtary jóninde jóninde aıtyp ótedi
1 - oqýshy: 10 bap
Balanyń ómir súrýine, jeke basynyń bostandyǵyna, qadir - qasıetine jáne jeke ómirine qol suǵylmaýyna quqyly
2 - oqýshy:
Memleket balanyń jeke basyna eshkimniń tıispeýin qamtamasyz etedi, ony tánin, janyn
jábirleýge, bostandyqtaryna qysym jasaýdyń ózge de túrlerinen qorǵaýdy júzege asyrady.
3 oqýshy: 9 - bap
Balanyń daralyq erekshelikterin jáne ony saqtaýǵa quqyǵy
Bala týǵan sátinen bastap aty - jóni, ulty, azamattyǵy bolýǵa quqyly, al QR - nyń zań aktilerinde kózdelgen jaǵdaıdy saqtaýǵa quqyly. Qaı ultqa jatatyndyǵyna, tiline, bilimine, densaýlyǵyna, ata – anasyna qatysty mán - jaılarǵa qaramastan bala teń quqyly.
3 - oqýshy: 11 bap
Ár bala sóz bostandyǵyna jáne óz pikirin aıtýǵa, ar - ojdan bostandyǵyna, komersıalyq emes uıymdarǵa jáne QR - nyń zańdarymen ruqsat etilgen beıbit jınalystarǵa qatysýǵa quqyǵy bar.
4 - oqýshy 12 bap
Bireýdiń atyna kir keltirýge, jeke basynyń tirshiligine aralasýǵa, ruqsatsyz úıine kirýge, bireýdiń hattaryn oqýǵa eshkimniń quqyǵy joq
5 - oqýshy 19 bap
Árkimniń ana tili men tól mádenıetin paıdalanýǵa, qarym - qatynas, tárbıe, oqý jáne shyǵarmashylyq tilin erkin tańdap alýǵa quqyǵy bar.
6 - oqýshy 30 bap
Azamattardyń tegin orta bilim alýyna kepildik beriledi. Orta bilim alý mindetti. Respýblıka azamattarynyń konkýrstyq negizde tegin joǵary bilim alýǵa quqyǵy bar.
7 – oqýshy 19 bap
Árbir adam óz pikiri bolýyna, oıyndaǵysyn erkin aıtýyna quqyǵy bar.
Óz quqyqtaryńyzdy aıtyp óttińizder, qandaı mindetterińiz bar soǵan toqtalyp ótsek
(oqýshylar óz mindetterin aıtady)

İİİ Psıhologıalyq trenıń
Pikirtalasymyzdy bastamas buryn
bir - birlerińizge degen qarym – qatynastaryńyzdy izgilendirý maqsatynda biz mektep psıhologymen birlesip trenıń daıyndaǵan bolatynbyz.
Sizderge eki ak paraqsha beriledi. Birinshi paraqshaǵa ózderińizdiń asa joǵary baǵalaıtyn adamı qasıetterdi jazyp, qalaǵan adamyńyzǵa beresiz. Osydan keıin kezektesip, alǵan paraqtaryńyzda ne jazylǵanyn daýystap oqyp berińizder.
2. Aq paraq berilgen. Dál ortasynda dóńgelek qara noqaty bar. Osy sýretten ne kórip tursyzdar, sony sýrettep berseńizder. (bul trenıńte aqqa qaraǵanda qara tús tez kózge shalynady. Sondyqtan aq jaqsylyqtyń belgisi bolǵandyqtan ony kóre bilýimiz kerek)

IV «Tyǵyryqtan shyǵar jol qaısy» (sıtýasıalyq jaǵdaıdy sheshý)
Kóshedegi kórinis
Aıman: Aıbolat búgin Kamaldyń balasynyń toıy ǵoı, bilesiń be?
Baqytjol: Ia, ıa, aıtpaqshy Damırler búgin jınalaıyq, toı qyzyqtaımyz degen. Saǵan habarlasqan joq pa?
Aıman: Júr, endeshe solaı qaraı baraıyq, bar qyzyqtan qur qalarmyz.
Baqytjol: Kettik, jolshybaı Bekjolǵa soǵa keteıik, ol da barar múmkin.
Aıman: Bekjol, biz toı bolyp jatqan jerge bara jatyrmyz. Balalar da sol jaqta júr, bizben birge júrseńshi.
Dáýren: Joq, men áýeli ata – anama eskertýim kerek, áıtpese alańdaıtyn shyǵar.
Baqytjol: Tý, ata – anańa eskertip ne isteısiń, biz sekildi aıtpaı ketip qalmaısyń ba, suransań jibermeı qalady.
Dáýren: Joq, balalar, meni jibermeıdi bara almaımyn. Ol jaqtan ishimdik ishken adamdar kezdesip, birnársege dýshar bolarmyz.
Aıman: Onda óziń bil, erteń «kóp qyzyqtan qaldym» - dep ókinip júr me.?
Baqytjol: Osy kezden bastap kóshege úırene bermeısiń be?

1. Qurmetti ata - analar osy jaǵdaıǵa baılanysty sizderdiń pikirlerińizdi bilsek.
Ata – ana qaı jerden qate jiberip otyr?
2. Ýchaskelik polısıa ınspektoryna
Osy jaǵdaıda oqýshylar jáne ata - analar qandaı jaýapkershilikke
tartylady?

V Kókeıde júrgen saýal (Top boıynsha suraqtar)
Ózderińizdi mazalap júrgen suraqtaryńyzdy qoıýlaryńyzǵa bolady.
1. Adam quqyqtarynyń jalpyǵa ortaq deklarasıasy qaı jyly qabyldandy? 1948
2. Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy balalar quqyǵy týraly zań qabyldandy? 2002
3. 14 jasqa deıingi jasóspirim qylmystyq jaýapkershilikke tartyla ma?
4. Kámelettik jas degen neshe jas?
5. 16 jasqa tolǵan adam qylmystyq jaýapqa tartyla ma?
Mektep psıhology Arshagúl apaıǵa mynadaı suraqtar qoısaq
1. Mektep jasyndaǵy balalardyń minez - qulqynyń aýytqýyna qandaı jaǵdaılar áser etedi?
2. Kámeletke tolmaǵan mekteptegi «qıyn» balalar týraly ne aıtar edińiz?
Mektebimizdiń tárbıe isi jónindegi orynbasary Gúlzada apaıymyzǵa birer saýaldar qoısaq. Mekteptiń ishki erejesi jóninde túsinik bere ketseńiz.
1. Oqýshylar mektep ishki erejesin qaı deńgeıde saqtap júr?
2. Mektep ishki erejesin saqtamaıtyn oqýshylarǵa qandaı sharalar qoldanady, ony boldyrmaýdyń joldary qandaı?
Jasóspirim jáne zań júkteý