InfoHub Logo

Qurmetti: tárbıeshiler, balalar!
Uly Otan soǵysy kezindegi qıynshylyqtardy, halyq kótergen qasiretterdi eske ala otyryp, «Jeńis toıy, jasa máńgi!» erteńgiligimizdi bastaımyz.

Bala atpen shaýyp keledi. Aýylǵa Zeınur kúıshi, aýyl aýyldy kúı tyńdaýǵa shaqyramyn. Balalar kelip dóńgelenip otyrady, kúı tyńdaıdy.
Osy kezde soǵys bastalǵanyn habarlaıdy.

"Maıdan" áni
Er balalardy soǵysqa shyǵaryp salady.

Sabına: Qurdan qol bulaı otyra bergenimiz jaramas azamattarymyz soǵysqa ketti, eńbek etip qol ushymyzdy tıgizeıik, jumysqa kiriseıik.

Ashý men kek oıatty el namysyn,
Otan úshin jan pıda boldy úlken syn
Er azamat jaýmenen arpalysta,
Áıelder terin tókti maıdan úshin
Údetti soǵys oty qaıǵy – muńdy,
Tórt jyl ótti, soǵys áli bitpeı qoıdy
Kemir – shal, áıel – bala aýyldaǵy
Senimmen kútýshi edi jeńis toıdy.

Egin dalasyndaǵy áıelderdiń biri.
Sabına: Myna surapyl pále, soǵys ta bitpedi – aý...
Azamattarymyzdyń habary da joq, oshary da joq.
Tamırıs: Qaıta soǵan qýansaıshy. Ótken joly bilesiń be, anaý kórshi kempirdiń balasynan habar keledi dep júrgende, qara qaǵaz kelgenin. Qazir habar joǵyna qýaný kerek. Áıteýir, tiri daǵy.
(Osy kezde sahnaǵa brıgadır keledi).
Á, Á beke, amansyńdar ma? Balalar da sharshaǵan bolar? Men senderge demalys bere keldim. Demalyp alyńdar kishkene.
Mıras: Á beke - aý! Bizdiń armıa jaıly, maıdan jaıly qandaı habaryń bar, aıta otyr.
1 qart: Bizge qaraǵanda saýattysyń ǵoı.
Zeınur: 2 qart.
Oı, qudaıǵa shúkir bizdikiler German jerine basybaıly kirip fashıs jaýyzyńdy oısyratyp jeńip jatqanǵa uqsaıdy.
Mıras: Áp, bárekeldi. Aram qatqyrlarǵa, ıtterge de keregi sol.
«Eı balam, sý áperip jibershi. Tamaǵy qurǵyr kepti – aý». (otyrǵan balalardyń biri sý áperip suraq qoıady).

Toıǵul: Ata, osy fashıs degen ıt qandaı eken?
1 qart: Á beke, myna balanyń saýalyna jaýapty óziń berersiń.
2 qart: Balam – aý "fashıs" degen kázzap qoı. Basyna kishkene qazandy tóńkere kıgen, ústine búkil jer betindegi temir tersek ataýlyny, mata bitkendi jamyra salǵan, qolyna qaıqıǵan sholaq myltyq ustaǵan saıtannyń sapalaǵy sekildi. Ózderi adamda emes, janýar da emes aıaǵy qısyq birdeńe árkimniń jerin jaýlap alamyz dep edi, endi aýyzdaryna qum quıylypty ǵoı.
Osy kezde bir bala júgirip keledi.
Toıǵul: Poshtashy Naýryzbaı atam kele jatyr.
Daýystar: Myna poshtashy Naýryzbaı aqsaqaldyń júrisi ózgerip ketti.
Ásemaı: Eı, myna kisige ne bolǵan?
Tomırıs: Bul kisige ne bolǵan, bulaı qatty júrmeýshi edi ǵoı.
Naýryzbaı: Súıinshi! Halqym, jurtym, súıinshi!
Asan: Nemis fashıseri keshe tize búgip, jeńilgenderin moıyndapty.
Jeńis! Jeńis! Biz jeńdik!
Áıel: O, jasaǵan! Aýzyńa maı, shynymenen qarǵys atqan soǵystyń bitkeni me?
Daýystar: Aqsarbas! Aqsarbas! shynymen táńirim, kóz jasymyzdy kórgeni me?

Júrgizýshi: Kútken jeńis jaryq etti sáýle shashyp, Jeńis keldi, qýandyq tasyp, jaýdy joıyp batyrlar elge oraldy, Ata – anamenqaýyshty qushaq ashyp.
Soǵystan keledi. (bir – birimen qaýyshý).

Án: "Soǵystan qaıtqan soldattar"
(ana turady balasyn kútip).

Dıas: Janarynan eń sońǵy jasy tamyp,
Jyǵylady ol karpattan asyp turyp.
Joldastary jiberdi anasyna,
Soldattyń qonyshyndaǵy qasyqty alyp.
(qart anaǵa balasynyń qasyǵyn beredi).

Zaman: Qasirettiń qara aty qanynda uıyp,
Qart anany jaılady jalyn, kúıik.
Uzaq turady munartqan taý tárizdi,
Qarapaıym qasyqtyń sabyn súıip.

Toıǵul: Oıǵa batty qıalmen taý, quzdy asyp,
Maıdandy da sharlady qandy iz basyp.
Jan ulynyń qaldyrǵan bar murasy,
Qolyndaǵy qalaıy, jalǵyz qasyq.

Asan: Sút kenjeniń shattyǵy men qaıǵysyn,
Basqalardan buryn sezgen baıǵusym.
Qan tógiske qarsy qoıdyq biz búgin,
Júrdiń kúshin, kúnniń kúshin, aı kúshin.

Qaraqat: Saqtyq kerek. Menen týǵan úsh ulan,
Úsh qyranym, tas qıaǵa ushyrǵan.
Úsh ofıser, qulynshaǵym, aq botam,
Raýandaı rýhyńa usynam.

Ramazan: Qaıran sheshe! Jymıǵanyń zerikpeı,
Kimdi qoıǵan eljiretpeı eritpeı.
Áli kópteı bir ózińe syılyǵym,
Bar jaqsylyq óz qolyńda órikteı.

Ásemaı: Shashyrap bir shyqqan kúndeı bop,
Aralasty jolyn shashyp gúl men ot.
Júreginiń oty óshken sol soldat,
Máńgi ot bop qalatynyn bilgen joq.

Qaraqat: Ana.
Eger soǵys aıaqtalsa,
Shalym men úsh ulyn.
Oralmaı ma aýylǵa,
Zaryqtyryp
Jetkenmenen jeńiske,
Qaryq qylyp.
Kenelgenmen el úshin,
Júregimde maıdan áli bitken joq
Soǵys áli júrip jatyr men úshin.

Arýjan: Er azat, eńbek, erlik, el erikti,
Eńbektiń órnegimen jer kórikti,
Myńdaǵan Qazaqstan kúreskeri.
Jeńiske jetkizdi elin, erleri eli.

Ramazan: Sol surapyl qandy urysta
Tún túńdigi túrilgen.
Kún kúlimdep, tań shapaǵy bilingen.
Sol surapyl qandy urysta
Bizdiń erlik tanylǵan.
Árbir kóshe, ár buryshta
Jeńis dabyly qaǵylǵan.

Baqytkeldi: Deıtin ana
Ashý yza kekpenen
Jeńis kúnin kóppenen
Tórt arysyn tolǵanady este alyp
Kútken kúnge dám tuzdary jetpegen.

Arýjan: Oralmady, kútkenmenen zaryǵyp
Óshti aqyry
Kókeıdegi bar úmit
Kún qaǵar qyp qaraýdy da qoıdan ana
Jalǵyz aıaq jol jaqqa da jalyǵyp.

Aısultan: Jeńis keldi dalama,
Jeńis keldi qalama.
Jeńis keldi áke bop,
Eldegi bar balaǵa.
Jeńis keldi án bolyp,
Keldi aýylǵa sán kórik.
Jeńis keldi alaqaı.
Toıyp jeıtin nan bolyp.

Aqnıet: Aıtylmaǵan
Aıtylmaǵan jyry kóp
Qan maıdannyń qaıǵysy men syry kóp
Adam senbes habar keldi bir kúni
Qart ananyń úlken uly tiri dep.

Allamjar: Qaq júregim, dúrsilińdi ulǵaıt sen,
Jeńisińdi bar álemge Kúnge aıt sen.
Ne deseń de, seniń sóziń qýatty,
Kúnim sóıle, taǵy da sóıleı tús tańym.
Qaptap kókke abyroı men baqqusyń,
Samǵa, samǵaı ber meniń Qazaqstanym!

Tomırıs: Demedi eshkim
Azamattar jıylsyn
Sezinbedi balatynyn qıyn syn
Áıelderi júgirisip aýyldyń.
Elden buryn suramaq bop súıinshi
Birinen soń biri kep.
Apa, ulyń tiri eken, tiri dep.

Dıas: Toıtaryp antalaǵan jaýdyń betin
Kórsetken batyrlyqtyń qudiretin
Jıyrma segiz batyryn týǵan eli
Ardaqtap, máńgi jasar qurmetin.

Tomırıs: Tastar kókke atyldy
Orman shýlap, taý qulap
Jıyrma segiz batyrdy
Jeńe almaıdy jaý biraq.

Oq astynda zýlaǵan
Týǵan jermen bir bolyp
Jaý aldynda turady
Jıyrma segiz shyń bolyp.

Erdáýlet: Tankter Moskvaǵa keldi tónip
Aǵyldy jaý áskeri jeliktenip
Ushqyshtar bizdiń sonda túıilgendi
Otyna pýlemettiń erik berip.

Nurlan: Otanǵa jaýlar qaptady,
Opasyz jaýlar taptaldy.
Qasıetti jer úshin
Qasterlep batyr eli úshin.
Álıa, Mánshúk, Tólegen,
Jaýlardyń kózin joıdy olar.

Karım: Dalamyzdyń gúlisiń
Balaýsa gúl, balǵyn qyz.
Janyn qıyp, halqy úshin,
Janyp túsken aq juldyz.

Máńgi jasap jerde endi,
Bıik bol dep taýlardan.
Seniń balǵyn beıneńdi,
Jasap qoıdyq mármárdan.

Madına: Baqyt degen keler dáıim kúrespen,
Baqyt úshin qart babalar kúresken.
Baqyt úshin arpalysty ákeler,
Tek baqytqa qol sozýmen ul ósken.

Maıa: Taǵdyr keıde
San tarapqa tarta ma
Ómir synyn
Ólsheýsiz kór arta ma
Soǵys endi aıaqtalǵan eken dep
Qýanyshtan júrip ketti qart ana.

Tárbıeshi: Jeńis ońaılyqpen kelgen joq. Jeńis jolynda Otan úshin sý keship talaı mıllıondaǵan asyl azamattar mert boldy. Jaýmenen jan aıamaı shaıqasyp, erliktiń eren úlgilerin kórsetti. Ana jaryn joǵaltqan jesir, bala - ákesinen, anasynan aıyrylǵan jetim atandy. Fashıserdiń tutqyn lagerinde ana men bala aıýandyqpen óltirildi. Al tylda qalǵan qarttar, analar men besikten beli shyqpaǵan balalar soǵystyń qaıǵy qasiretin arqalaı júrip birde ash, birde toq tynbaı jumys istedi. Olardyń boıyndaǵy Otanshyldyq sezim, qolyna qarý alyp kóptegen ult ókilderiniń tize qosqan birligimen erligi Jeńis saǵatyn jaqyndata tústi.
Bizdiń qazaqstanda soǵys oty sharpymaǵan shańyraq kemde kem. Júz myńdaǵan aǵa - ákelerimiz soǵystyń alǵashqy sátinde – aq maıdanǵa attandy. Jaýǵa atylǵan 10 oqtyń toǵyzy qazaqstanda
jasaldy.
Dál osynaý jadyrańqy jáı kúni
Bolsa daǵy qaı ǵasyrdyń qaı jyly
Uly Otanym basymdy ıip bir mınýt.
Osy qan maıdanda mert bolǵan erlerdiń rýhyna,- dep búgin aramyzda asqar taýdaı bolyp júrgen atalarymyzǵa basymyzdy ıip taǵzym eteıik.

Án: "El qorǵaýǵa ázirmiz"

Adam tarıh! Adam keshken jolyn uq,
neshe urpaq kúntizbekten alyndyq.
Búkil jerdi búrkep ustap zulymdyq
qansha ter men qan urttady zulymdyq.

Surapyldan daýa tappaı sherlengen,
álem deımin áreń aldy sheńberden.
Ajyratyp qandy qara sheńgelden,
jaryp shyqty qarǵys penen dozaqtan.

Dıas: Qos dushpan qahar tógip kelgen shaqta,
óńmendep Moskvaǵa tóngen shaqta.
Gastello jarq - jurq naızaǵaıdaı
aýdy órtep, ómir bergen keler sapqa.

Bı: "Katúsha"
Án: " Jeńis kúnin toılaımyz "